/[glms]/glms/inleiding.tex
ViewVC logotype

Diff of /glms/inleiding.tex

Parent Directory Parent Directory | Revision Log Revision Log | View Patch Patch

revision 1.35 by rudy, Wed Oct 23 20:01:31 2002 UTC revision 1.36 by Mieke, Thu Oct 24 19:52:13 2002 UTC
# Line 21  Line 21 
21    
22  \citaatnnn{The world will end in 5 minutes.  Please log out.}  \citaatnnn{The world will end in 5 minutes.  Please log out.}
23    
24  ``Waarom \gl?'' zal een algemene uitleg geven over het \gl\  ``Waarom \gl?'' zal een algemene uitleg geven over het \gl\
25  besturingsysteem, het \gnu-project en de \linux\ kernel.  We zullen  besturingsysteem, het \gnu-project en de \linux\ kernel.  We zullen
26  het ook hebben over de evolutie die \gl\ doorgemaakt heeft van een  het ook hebben over de evolutie die \gl\ doorgemaakt heeft van een
27  moeilijk besturingssysteem tot een besturingssysteem dat niet meer  moeilijk besturingssysteem tot een besturingssysteem dat niet meer
# Line 52  Zoals de naam ``\gl'' laat uitschijnen, Line 52  Zoals de naam ``\gl'' laat uitschijnen,
52  \url{http://www.gnu.org}  \url{http://www.gnu.org}
53  \end{urlbox}  \end{urlbox}
54    
55  \begrip{\gnu}, is een recursieve afkorting voor ``\gnu's  \begrip{\gnu}, is een recursieve afkorting voor ``\gnu's
56  not \unix''.  \gnu\ is een project opgestart in 1984 met als doel een  not \unix''.  \gnu\ is een project opgestart in 1984 met als doel een
57  \unix-achtig besturingssysteem te ontwikkelen, maar dan als  \unix-achtig besturingssysteem te ontwikkelen, maar dan als
58  \begrip{vrije software} (\begrip{free software}).  \begrip{vrije software} (\begrip{free software}).
59    
60  Van in het begin af aan is men begonnen met het ontwikkelen van vrije  Van het begin af aan is men begonnen met het ontwikkelen van vrije
61  software, die nu dus deel uitmaakt van het \gl\ besturingssysteem.  software, die nu dus deel uitmaakt van het \gl\ besturingssysteem.
62    
63  Vrijwel alle programma's die we gaan gebruiken op ons \gl\  Vrijwel alle programma's die we gaan gebruiken op ons \gl\
# Line 82  Om een metafoor te gebruiken, stel we ga Line 82  Om een metafoor te gebruiken, stel we ga
82  bestellen een steak met peper.  Deze schotel kunnen we beschouwen als  bestellen een steak met peper.  Deze schotel kunnen we beschouwen als
83  het besturingssysteem.  Er zijn verschillende ingredi\"enten die  het besturingssysteem.  Er zijn verschillende ingredi\"enten die
84  gebruikt worden om de schotel samen te stellen (bijvoorbeeld):  gebruikt worden om de schotel samen te stellen (bijvoorbeeld):
85  frietjes, biefstuk, groenten, pepersaus, \ldots Wel de kernel kunnen we  frietjes, biefstuk, groenten, pepersaus, \ldots Wel, de kernel kunnen we
86  beschouwen als de biefstuk.  Een steak met peper zonder biefstuk is  beschouwen als de biefstuk.  Een steak met peper zonder biefstuk is
87  niet lekker (tenzij we vegetari\"er zijn).  Zonder kernel is een  niet lekker (tenzij we vegetari\"er zijn).  Zonder kernel is een
88  besturingssysteem onbruikbaar.  Het bestek kunnen we dan vergelijken  besturingssysteem onbruikbaar.  Het bestek kunnen we dan vergelijken
89  met de programma's, zonder bestek kunnen we niet eten.  Zonder  met de programma's, zonder bestek kunnen we niet eten.  Zonder
90  programma's (vooral ontwikkeld door de \gnu), is een kernel onbruikbaar.  programma's (vooral ontwikkeld door de \gnu), is een kernel onbruikbaar.
91      
92  Er wordt iedere dag gewerkt aan de \linux\ kernel door vrijwilligers,  Er wordt iedere dag gewerkt aan de \linux\ kernel door vrijwilligers,
93  maar ook bedrijven helpen mee aan de ontwikkeling.  Deze ontwikkeling  maar ook bedrijven helpen mee aan de ontwikkeling.  Deze ontwikkeling
94  is nodig om fouten uit de kernel te halen, maar ook om nieuwe hardware  is nodig om fouten uit de kernel te halen, maar ook om nieuwe hardware
# Line 107  volgen. Line 107  volgen.
107  \end{urlbox}  \end{urlbox}
108    
109  Ieder zichzelf respecterend project heeft een mascotte.  De \gnu\  Ieder zichzelf respecterend project heeft een mascotte.  De \gnu\
110  heeft een gnu als mascotte en \linux\ heeft een pingu\"\i n als mascotte.  heeft een gnu als mascotte en \linux\ heeft een pingu\"\i n als
111     mascotte.
112    
113  De offici\"ele \linux\ pingu\"\i n werd gekozen door Linus Torvalds en  De offici\"ele \linux\ pingu\"\i n werd gekozen door Linus Torvalds en
114  zien we in figuur~\ref{tux}.  De pingu\"\i n werd ontworpen door Larry  zien we in figuur~\ref{tux}.  De pingu\"\i n werd ontworpen door Larry
# Line 120  Ewing. Line 121  Ewing.
121  \label{tux}  \label{tux}
122  \end{figure}  \end{figure}
123    
124  Linus legt in de volgende tekst uit waarom hij juist een pingu\"\i n heeft  Linus legt in de volgende tekst uit waarom hij juist een pingu\"\i n
125     heeft
126  gekozen:  gekozen:
127    
128  \begin{quote}  \begin{quote}
# Line 181  would be the logo, and the others would Line 183  would be the logo, and the others would
183  being used as an actor in some tableau.  being used as an actor in some tableau.
184  \end{quote}  \end{quote}
185    
186  De \linux\ pingu\"\i n werd genoemd naar: Torvalds \unix of \Begrip{Tux}.  De \linux\ pingu\"\i n werd genoemd naar: Torvalds \unix of
187     \Begrip{Tux}.
188    
189  \gnu\ heeft ook een mascotte, deze wordt afgebeeld in  \gnu\ heeft ook een mascotte, deze wordt afgebeeld in
190   figuur~\ref{gnulogo},   figuur~\ref{gnulogo},
# Line 251  Opmerking: enkel indien we een andere ke Line 254  Opmerking: enkel indien we een andere ke
254    wachten tot alles rotsvast zit en een format c: uitvoeren. Of we    wachten tot alles rotsvast zit en een format c: uitvoeren. Of we
255    kunnen \win\ regelmatig herinstalleren. In \gl\ is hier geen sprake    kunnen \win\ regelmatig herinstalleren. In \gl\ is hier geen sprake
256    van (er bestaat simpelweg geen register). Als je een programma    van (er bestaat simpelweg geen register). Als je een programma
257    verwijdert kan dit zonder dat er ook maar \'e\'en bit (van dat    verwijdert kan dit zonder dat er ook maar \'e\'en bit van dat
258   programma   programma op de harde schijf achterblijft.
   dan) achterblijft op de harde schijf.  
259    
260  \item[De prijs:] Naast het feit dat we \gl\ gratis kunnen downloaden of  \item[De prijs:] Naast het feit dat we \gl\ gratis kunnen downloaden of
261   kopi\"eren kunnen we voor weinig geld een distributie aanschaffen. Dan   kopi\"eren, kunnen we voor weinig geld een distributie aanschaffen. Dan
262   krijgen we \'e\'en of meerdere cd's boordevol software. Mochten we de   krijgen we \'e\'en of meerdere cd's boordevol software. Mochten we de
263   \win-equivalenten van deze software aanschaffen dan zouden we   \win-equivalenten van deze software aanschaffen dan zouden we
264   minstens Bill Gates moeten heten om alle licenties te kunnen betalen.   minstens Bill Gates moeten heten om alle licenties te kunnen betalen.
# Line 269  Opmerking: uiteraard hebben veel mensen Line 271  Opmerking: uiteraard hebben veel mensen
271   dat \gl\ werkt op merk pc's, klonen, Apple Macintosh, Sun   dat \gl\ werkt op merk pc's, klonen, Apple Macintosh, Sun
272   werkstations en Alpha computers.  Het is dan ook nodeloos te zeggen   werkstations en Alpha computers.  Het is dan ook nodeloos te zeggen
273   dat twee verschillende computers waarop \gl\ draait geen probleem   dat twee verschillende computers waarop \gl\ draait geen probleem
274   hebben om verbinding met elkaar te maken.    hebben om verbinding met elkaar te maken.
275    
276  \item[Virussen:] Er bestaan zeer weinig virussen voor \gl. \gl\ is echt  \item[Virussen:] Er bestaan zeer weinig virussen voor \gl. \gl\ is echt
277   veel gezonder :).   veel gezonder :).
278    
279  \item[Vrije software:] Hier draait alles om bij \gl. We kunnen de  \item[Vrije software:] Hier draait alles om bij \gl. We kunnen de
280    software aan onze noden aanpassen. We hebben toegang tot alle    software aan onze noden aanpassen. We hebben toegang tot alle
281    broncode. Nadien moeten we natuurlijk de aangepaste broncode ter    broncode. Nadien moeten we natuurlijk de aangepaste broncode ter
# Line 286  Opmerking: uiteraard hebben veel mensen Line 288  Opmerking: uiteraard hebben veel mensen
288    naar hun noden aan te passen.  Mensen die onvrije software gebruiken    naar hun noden aan te passen.  Mensen die onvrije software gebruiken
289    kunnen dit niet en zijn voor altijd gebonden aan de software    kunnen dit niet en zijn voor altijd gebonden aan de software
290    producent.  Met vrije software vermijdt men deze \Begrip{lock in}.    producent.  Met vrije software vermijdt men deze \Begrip{lock in}.
291    
292  \item[Multi-tasking en multi-user:] \gl\ is een goed multi-tasking en  \item[Multi-tasking en multi-user:] \gl\ is een goed multi-tasking en
293    multi-user besturingssysteem.  Terwijl we een groot document    multi-user besturingssysteem.  Terwijl we een groot document
294    afprinten zal \gl\ niet gaan vertragen, wat niet kan gezegd worden    afprinten zal \gl\ niet gaan vertragen, wat niet kan gezegd worden
295    van \win.  In \gl\ kunnen meerdere gebruikers tezelfdertijd van    van \win.  In \gl\ kunnen meerdere gebruikers tezelfdertijd van
296    \'e\'en computer gebruik maken. De configuratie- en persoonlijke    \'e\'en computer gebruik maken. De configuratie- en persoonlijke
297    bestanden staan per gebruiker in een eigen directory.    bestanden staan per gebruiker in een eigen directory.
298      
299  \item[Hardware:] \gl\ stelt geen al te hoge eisen aan de hardware.  \item[Hardware:] \gl\ stelt geen al te hoge eisen aan de hardware.
300    Als we een nieuwe versie van \win\ aanschaffen hebben we meteen een    Als we een nieuwe versie van \win\ aanschaffen hebben we meteen een
301    reden om een nieuwe computer te kopen.  Het geheugen- en    reden om een nieuwe computer te kopen.  Het geheugen- en
302    processorgebruik neemt toe per versie die uitkomt.    processorgebruik neemt toe per versie die uitkomt.
303      
304    Opmerking: aangezien we \gl\ kunnen gebruiken zonder een grafische    Opmerking: aangezien we \gl\ kunnen gebruiken zonder een grafische
305    omgeving, kunnen we reeds aan de slag met een 386 met 2 MB geheugen.    omgeving, kunnen we reeds aan de slag met een 386 met 2 MB geheugen.
306    Dit is natuurlijk niet wat het merendeel van de thuisgebruikers    Dit is natuurlijk niet wat het merendeel van de thuisgebruikers
# Line 306  Opmerking: uiteraard hebben veel mensen Line 308  Opmerking: uiteraard hebben veel mensen
308    kunnen we reeds aan de slag in een grafische omgeving.    kunnen we reeds aan de slag in een grafische omgeving.
309    
310  \item[Netwerkmogelijkheden:] Met \gl\ kunnen we  alles gaan doen wat de  \item[Netwerkmogelijkheden:] Met \gl\ kunnen we  alles gaan doen wat de
311   'groten' doen, een netwerk opstellen,  een DNS-, proxy-, mail- of   'groten' doen: een netwerk opstellen,  een DNS-, proxy-, mail- of
312   webserver opzetten, \ldots  Niet in het  minst omdat we alle software   webserver opzetten, \ldots  Niet in het  minst omdat we alle software
313   bij de distributie zal aantreffen.   bij de distributie zullen aantreffen.
314    
315  \item[Kennis:] Hoewel dit ook als nadeel kan bekeken worden, krijgen we  \item[Kennis:] Hoewel dit ook als nadeel kan bekeken worden, krijgen we
316   aan de hand van \gl\ een beter inzicht in de werking van een   aan de hand van \gl\ een beter inzicht in de werking van een
317   computer. Dit omdat we veel moet weten over de onderdelen die er in   computer. Dit omdat we veel moet weten over de onderdelen die er in
318   onze computer zitten. Is dit moeilijk? Neen. Het vraagt alleen wat   onze computer zitten. Is dit moeilijk? Neen. Het vraagt alleen wat
319   tijd. Eenmaal we \gl\ leren kennen zijn de mogelijkheden onbeperkt.   tijd. Eenmaal we \gl\ leren kennen zijn de mogelijkheden onbeperkt.
320   We kunnen alles configureren zoals we zelf willen.    We kunnen alles configureren zoals we zelf willen.
321    
322  \item[Programmeren:] \gl\ is eveneens een goed platform voor  \item[Programmeren:] \gl\ is eveneens een goed platform voor
323    programmeurs.    programmeurs.
324  \end{description}  \end{description}
325    
326  \subsection{Nadelen van \gl\ tegenover \win}  \subsection{Nadelen van \gl\ tegenover \win}
327     
328  \begin{description}                        \begin{description}
329    
330  \item[Games:] De meeste populaire games zijn nog niet voorhanden in  \item[Games:] De meeste populaire games zijn nog niet voorhanden in
331    een \gl\ versie. Daar komt ongetwijfeld langzaam maar zeker    een \gl\ versie. Daar komt ongetwijfeld langzaam maar zeker
332    verandering in. Quake III Arena, Myth II, Railroad Tycoon, Heretic    verandering in. Quake III Arena, Myth II, Railroad Tycoon, Heretic
333    II, Civilisation en Heroes of Might and Magic II zijn gametoppers    II, Civilisation en Heroes of Might and Magic II zijn gametoppers
334    die op het ogenblik van dit schrijven reeds beschikbaar voor \gl\    die op het ogenblik van dit schrijven reeds beschikbaar voor \gl\
335    waren. Ironisch genoeg als je op het net een multiplayer spel speelt    waren. Wanneer je op het net een multiplayer spel speelt draait dat
336    draait dat negen op de tien keer op een \gl-server.  ironisch genoeg negen op de tien keer op een \gl-server.
337    
338  Oplossing 1. Installeer een dualboot en gebruik \win\ om te  Oplossing 1. Installeer een dualboot en gebruik \win\ om te
339  gamen.  gamen.
340    
341  Oplossing 2. Als jouw favoriete spel beschikbaar is voor \gl\ koop dan  Oplossing 2. Als jouw favoriete spel beschikbaar is voor \gl\ koop dan
342  deze versie en niet de \win\ versie.   deze versie en niet de \win\ versie.
343    
344  \item[Software:] Nog vele andere populaire softwarepakketten zijn  \item[Software:] Nog vele andere populaire softwarepakketten zijn
345    voorlopig alleen maar beschikbaar in een \win\ versie.  Dit is    voorlopig alleen maar beschikbaar in een \win\ versie.  Dit is
# Line 347  deze versie en niet de \win\ versie.  Line 349  deze versie en niet de \win\ versie. 
349    omdat hun onvrije software dan vrij zou worden. Maar ook hier worden    omdat hun onvrije software dan vrij zou worden. Maar ook hier worden
350    meer en meer softwarepakketten geport naar \gl. Trouwens is er reeds    meer en meer softwarepakketten geport naar \gl. Trouwens is er reeds
351    veel software ter beschikking voor \gl\ die op zijn minst evengoed is    veel software ter beschikking voor \gl\ die op zijn minst evengoed is
352    als de \win\ variant. Denk maar aan Openoffice!      als de \win\ variant. Denk maar aan Openoffice bijvoorbeeld!
353                                
354    Oplossing: Ook hier biedt een dualboot een oplossing, dit tenminste    Oplossing: Ook hier biedt een dualboot een oplossing, dit tenminste
355    als je geen genoegen neemt met het \gl\ alternatief van een (onvrij)    als je geen genoegen neemt met het \gl\ alternatief van een (onvrij)
356    populair softwarepakket.    populair softwarepakket.
# Line 357  deze versie en niet de \win\ versie.  Line 359  deze versie en niet de \win\ versie. 
359   steeds geen drivers voor \gl. Er is dus hardware die niet werkt   steeds geen drivers voor \gl. Er is dus hardware die niet werkt
360   onder \gl.  Andere fabrikanten geven de specificaties niet vrij,   onder \gl.  Andere fabrikanten geven de specificaties niet vrij,
361   waardoor terug de \gl\ programmeurs niet de kans krijgen eraan te   waardoor terug de \gl\ programmeurs niet de kans krijgen eraan te
362   werken.   werken.
363    
364   Oplossing: Voordat een onderdeel voor een pc aanschaft wordt zoeken   Oplossing: Voordat een onderdeel voor een pc aanschaft wordt zoeken
365   we eerst eens op of \gl\ dit ondersteunt.  Is dit niet het geval   we eerst eens op of \gl\ dit ondersteunt.  Is dit niet het geval
366   dan kopen we gewoon een ander merk. Bijvoorbeeld: wat grafische   dan kopen we gewoon een ander merk. Bijvoorbeeld: wat grafische
# Line 387  onvoorwaardelijk delen van kennis en erv Line 389  onvoorwaardelijk delen van kennis en erv
389  multi-culturele samenwerking met respect voor ieders kwaliteiten en  multi-culturele samenwerking met respect voor ieders kwaliteiten en
390  gevoeligheden. Vrije software betekent voor ICT wat de Renaissance  gevoeligheden. Vrije software betekent voor ICT wat de Renaissance
391  betekende voor de Westerse beschaving: de democratisering van het  betekende voor de Westerse beschaving: de democratisering van het
392  deelnemen aan, en het verantwoordelijkheid opnemen voor, de  deelnemen aan, en het verantwoordelijkheid opnemen voor de
393  ontwikkeling van de (ICT) maatschappij. Op dit gebied biedt vrije  ontwikkeling van de (ICT) maatschappij. Op dit pedagogisch vlak biedt
394  software op pedagogisch vlak een competitief voordeel dat geen enkele  vrije software een competitief voordeel dat geen enkele van de
395  van de commerci\"ele ICT-producenten ooit kan aanbieden.  commerci\"ele ICT-producenten ooit kan aanbieden.
396    
397  \Begrip{Wij vragen de lezer dit document zeker te lezen!}  \Begrip{Wij vragen de lezer dit document zeker te lezen!}
398    
# Line 402  slag konden met ons nieuw besturingssyst Line 404  slag konden met ons nieuw besturingssyst
404  die bedoeling.  die bedoeling.
405    
406  De ontwikkelaars van de \gnu\ en van de \linux\ kernel hadden die  De ontwikkelaars van de \gnu\ en van de \linux\ kernel hadden die
407  bedoelingen niet, de \gnu\ had als bedoeling vrije software te  bedoeling niet.  \gnu\ had als bedoeling vrije software te
408  ontwikkelen en de kernel-ontwikkelaars wilden een kernel ontwikkelen  ontwikkelen, en de kernel-ontwikkelaars wilden een kernel ontwikkelen
409  die men kon gebruiken op een IBM compatibele pc.  die men kon gebruiken op een IBM compatibele pc.
410    
411  Later kwamen er bedrijven bij zoals Red Hat die als doel hadden de  Later kwamen er bedrijven bij, zoals Red Hat, die als doel hadden de
412  consument een \gl\ besturingssysteem te laten installeren op een even  consument een \gl\ besturingssysteem te laten installeren op een even
413  gemakkelijke manier als de andere besturingssystemen.  Doch door  gemakkelijke manier als de andere besturingssystemen.  Doch door
414  \'e\'en of andere reden heeft \gl\ zijn ``Alleen voor gurus.'' imago  \'e\'en of andere reden heeft \gl\ zijn ``Alleen voor gurus.'' imago
415  nog niet kunnen afschudden.  Of dat is toch de opinie die tot stand  nog niet kunnen afschudden.  Of dat is toch de opinie die tot stand
416  gekomen is door artikels in populaire, niet-technische pers geschreven  gekomen is door artikels in populaire en niet-technische pers,
417  door mensen die niet up to date zijn met de recente ontwikkelingen van  geschreven door mensen die niet up to date zijn met de recente
418  \gl.  In deze cursus tonen we het tegendeel aan!  ontwikkelingen van \gl.  In deze cursus tonen we het tegendeel aan!
419    
420  \section{\gl\ vandaag}  \section{\gl\ vandaag}
421  \label{sec:nu}  \label{sec:nu}
422    
423  Vandaag geniet \gl\ voor het merendeel van de tijd van een positieve  Vandaag geniet \gl\ voor het merendeel een positieve aandacht in de
424  aandacht in de pers.  Dit komt vooral omdat \gl\ bewezen heeft een  pers.  Dit komt vooral omdat \gl\ bewezen heeft een uitermate stabiel en
425  uitermate stabiel en veelzijdig besturingssysteem te zijn,  veelzijdig besturingssysteem te zijn, voornamelijk als netwerk server.
 voornamelijk als netwerk server.  
426    
427  Wanneer \gl\ gebruikt wordt in grote netwerken is down-time bijna  Wanneer \gl\ gebruikt wordt in grote netwerken is down-time bijna
428  onvoorkomend.  Er zijn gevallen gekend waar \gl\ servers reeds langer  onvoorkomend.  Er zijn gevallen gekend waar \gl\ servers reeds langer
# Line 436  Zoals reeds gezegd wordt \gl\ gesitueerd Line 437  Zoals reeds gezegd wordt \gl\ gesitueerd
437  besturingssystemen.  \unix\ is vooral ontworpen om gebruikt te worden  besturingssystemen.  \unix\ is vooral ontworpen om gebruikt te worden
438  door professionals. We zullen dus enkele \unix\ concepten onder de knie  door professionals. We zullen dus enkele \unix\ concepten onder de knie
439  moeten krijgen, maar dit wil niet zeggen dat \gl\ een  moeten krijgen, maar dit wil niet zeggen dat \gl\ een
440  alleen-voor-professionals besturingssysteem is.  Vooral het  alleen-voor-professionals besturingssysteem is.  Eerder het
441  tegenovergestelde.  De meeste \gl\ versies zijn ontworpen om zo  tegenovergestelde: de meeste \gl\ versies zijn ontworpen om zo
442  gebruiksvriendelijk te zijn en om gemakkelijk te worden  gebruiksvriendelijk mogelijk te zijn, en om gemakkelijk te worden
443  ge\"installeerd als eender ander besturingssysteem.  ge\"installeerd als eender ander besturingssysteem.
444    
445  \chapter[\gl\ distributies]{Een overzicht van de gangbare \gl\  \chapter[\gl\ distributies]{Een overzicht van de gangbare \gl\

Legend:
Removed from v.1.35  
changed lines
  Added in v.1.36

savannah-hackers-public@gnu.org
ViewVC Help
Powered by ViewVC 1.1.26