21 |
|
|
22 |
\citaatnnn{The world will end in 5 minutes. Please log out.} |
\citaatnnn{The world will end in 5 minutes. Please log out.} |
23 |
|
|
24 |
``Waarom \gl?'' zal een algemene uitleg geven over het \gl\ |
``Waarom \gl?'' zal een algemene uitleg geven over het \gl\ |
25 |
besturingsysteem, het \gnu-project en de \linux\ kernel. We zullen |
besturingsysteem, het \gnu-project en de \linux\ kernel. We zullen |
26 |
het ook hebben over de evolutie die \gl\ doorgemaakt heeft van een |
het ook hebben over de evolutie die \gl\ doorgemaakt heeft van een |
27 |
moeilijk besturingssysteem tot een besturingssysteem dat niet meer |
moeilijk besturingssysteem tot een besturingssysteem dat niet meer |
52 |
\url{http://www.gnu.org} |
\url{http://www.gnu.org} |
53 |
\end{urlbox} |
\end{urlbox} |
54 |
|
|
55 |
\begrip{\gnu}, is een recursieve afkorting voor ``\gnu's |
\begrip{\gnu}, is een recursieve afkorting voor ``\gnu's |
56 |
not \unix''. \gnu\ is een project opgestart in 1984 met als doel een |
not \unix''. \gnu\ is een project opgestart in 1984 met als doel een |
57 |
\unix-achtig besturingssysteem te ontwikkelen, maar dan als |
\unix-achtig besturingssysteem te ontwikkelen, maar dan als |
58 |
\begrip{vrije software} (\begrip{free software}). |
\begrip{vrije software} (\begrip{free software}). |
59 |
|
|
60 |
Van in het begin af aan is men begonnen met het ontwikkelen van vrije |
Van het begin af aan is men begonnen met het ontwikkelen van vrije |
61 |
software, die nu dus deel uitmaakt van het \gl\ besturingssysteem. |
software, die nu dus deel uitmaakt van het \gl\ besturingssysteem. |
62 |
|
|
63 |
Vrijwel alle programma's die we gaan gebruiken op ons \gl\ |
Vrijwel alle programma's die we gaan gebruiken op ons \gl\ |
82 |
bestellen een steak met peper. Deze schotel kunnen we beschouwen als |
bestellen een steak met peper. Deze schotel kunnen we beschouwen als |
83 |
het besturingssysteem. Er zijn verschillende ingredi\"enten die |
het besturingssysteem. Er zijn verschillende ingredi\"enten die |
84 |
gebruikt worden om de schotel samen te stellen (bijvoorbeeld): |
gebruikt worden om de schotel samen te stellen (bijvoorbeeld): |
85 |
frietjes, biefstuk, groenten, pepersaus, \ldots Wel de kernel kunnen we |
frietjes, biefstuk, groenten, pepersaus, \ldots Wel, de kernel kunnen we |
86 |
beschouwen als de biefstuk. Een steak met peper zonder biefstuk is |
beschouwen als de biefstuk. Een steak met peper zonder biefstuk is |
87 |
niet lekker (tenzij we vegetari\"er zijn). Zonder kernel is een |
niet lekker (tenzij we vegetari\"er zijn). Zonder kernel is een |
88 |
besturingssysteem onbruikbaar. Het bestek kunnen we dan vergelijken |
besturingssysteem onbruikbaar. Het bestek kunnen we dan vergelijken |
89 |
met de programma's, zonder bestek kunnen we niet eten. Zonder |
met de programma's, zonder bestek kunnen we niet eten. Zonder |
90 |
programma's (vooral ontwikkeld door de \gnu), is een kernel onbruikbaar. |
programma's (vooral ontwikkeld door de \gnu), is een kernel onbruikbaar. |
91 |
|
|
92 |
Er wordt iedere dag gewerkt aan de \linux\ kernel door vrijwilligers, |
Er wordt iedere dag gewerkt aan de \linux\ kernel door vrijwilligers, |
93 |
maar ook bedrijven helpen mee aan de ontwikkeling. Deze ontwikkeling |
maar ook bedrijven helpen mee aan de ontwikkeling. Deze ontwikkeling |
94 |
is nodig om fouten uit de kernel te halen, maar ook om nieuwe hardware |
is nodig om fouten uit de kernel te halen, maar ook om nieuwe hardware |
107 |
\end{urlbox} |
\end{urlbox} |
108 |
|
|
109 |
Ieder zichzelf respecterend project heeft een mascotte. De \gnu\ |
Ieder zichzelf respecterend project heeft een mascotte. De \gnu\ |
110 |
heeft een gnu als mascotte en \linux\ heeft een pingu\"\i n als mascotte. |
heeft een gnu als mascotte en \linux\ heeft een pingu\"\i n als |
111 |
|
mascotte. |
112 |
|
|
113 |
De offici\"ele \linux\ pingu\"\i n werd gekozen door Linus Torvalds en |
De offici\"ele \linux\ pingu\"\i n werd gekozen door Linus Torvalds en |
114 |
zien we in figuur~\ref{tux}. De pingu\"\i n werd ontworpen door Larry |
zien we in figuur~\ref{tux}. De pingu\"\i n werd ontworpen door Larry |
121 |
\label{tux} |
\label{tux} |
122 |
\end{figure} |
\end{figure} |
123 |
|
|
124 |
Linus legt in de volgende tekst uit waarom hij juist een pingu\"\i n heeft |
Linus legt in de volgende tekst uit waarom hij juist een pingu\"\i n |
125 |
|
heeft |
126 |
gekozen: |
gekozen: |
127 |
|
|
128 |
\begin{quote} |
\begin{quote} |
183 |
being used as an actor in some tableau. |
being used as an actor in some tableau. |
184 |
\end{quote} |
\end{quote} |
185 |
|
|
186 |
De \linux\ pingu\"\i n werd genoemd naar: Torvalds \unix of \Begrip{Tux}. |
De \linux\ pingu\"\i n werd genoemd naar: Torvalds \unix of |
187 |
|
\Begrip{Tux}. |
188 |
|
|
189 |
\gnu\ heeft ook een mascotte, deze wordt afgebeeld in |
\gnu\ heeft ook een mascotte, deze wordt afgebeeld in |
190 |
figuur~\ref{gnulogo}, |
figuur~\ref{gnulogo}, |
254 |
wachten tot alles rotsvast zit en een format c: uitvoeren. Of we |
wachten tot alles rotsvast zit en een format c: uitvoeren. Of we |
255 |
kunnen \win\ regelmatig herinstalleren. In \gl\ is hier geen sprake |
kunnen \win\ regelmatig herinstalleren. In \gl\ is hier geen sprake |
256 |
van (er bestaat simpelweg geen register). Als je een programma |
van (er bestaat simpelweg geen register). Als je een programma |
257 |
verwijdert kan dit zonder dat er ook maar \'e\'en bit (van dat |
verwijdert kan dit zonder dat er ook maar \'e\'en bit van dat |
258 |
programma |
programma op de harde schijf achterblijft. |
|
dan) achterblijft op de harde schijf. |
|
259 |
|
|
260 |
\item[De prijs:] Naast het feit dat we \gl\ gratis kunnen downloaden of |
\item[De prijs:] Naast het feit dat we \gl\ gratis kunnen downloaden of |
261 |
kopi\"eren kunnen we voor weinig geld een distributie aanschaffen. Dan |
kopi\"eren, kunnen we voor weinig geld een distributie aanschaffen. Dan |
262 |
krijgen we \'e\'en of meerdere cd's boordevol software. Mochten we de |
krijgen we \'e\'en of meerdere cd's boordevol software. Mochten we de |
263 |
\win-equivalenten van deze software aanschaffen dan zouden we |
\win-equivalenten van deze software aanschaffen dan zouden we |
264 |
minstens Bill Gates moeten heten om alle licenties te kunnen betalen. |
minstens Bill Gates moeten heten om alle licenties te kunnen betalen. |
271 |
dat \gl\ werkt op merk pc's, klonen, Apple Macintosh, Sun |
dat \gl\ werkt op merk pc's, klonen, Apple Macintosh, Sun |
272 |
werkstations en Alpha computers. Het is dan ook nodeloos te zeggen |
werkstations en Alpha computers. Het is dan ook nodeloos te zeggen |
273 |
dat twee verschillende computers waarop \gl\ draait geen probleem |
dat twee verschillende computers waarop \gl\ draait geen probleem |
274 |
hebben om verbinding met elkaar te maken. |
hebben om verbinding met elkaar te maken. |
275 |
|
|
276 |
\item[Virussen:] Er bestaan zeer weinig virussen voor \gl. \gl\ is echt |
\item[Virussen:] Er bestaan zeer weinig virussen voor \gl. \gl\ is echt |
277 |
veel gezonder :). |
veel gezonder :). |
278 |
|
|
279 |
\item[Vrije software:] Hier draait alles om bij \gl. We kunnen de |
\item[Vrije software:] Hier draait alles om bij \gl. We kunnen de |
280 |
software aan onze noden aanpassen. We hebben toegang tot alle |
software aan onze noden aanpassen. We hebben toegang tot alle |
281 |
broncode. Nadien moeten we natuurlijk de aangepaste broncode ter |
broncode. Nadien moeten we natuurlijk de aangepaste broncode ter |
288 |
naar hun noden aan te passen. Mensen die onvrije software gebruiken |
naar hun noden aan te passen. Mensen die onvrije software gebruiken |
289 |
kunnen dit niet en zijn voor altijd gebonden aan de software |
kunnen dit niet en zijn voor altijd gebonden aan de software |
290 |
producent. Met vrije software vermijdt men deze \Begrip{lock in}. |
producent. Met vrije software vermijdt men deze \Begrip{lock in}. |
291 |
|
|
292 |
\item[Multi-tasking en multi-user:] \gl\ is een goed multi-tasking en |
\item[Multi-tasking en multi-user:] \gl\ is een goed multi-tasking en |
293 |
multi-user besturingssysteem. Terwijl we een groot document |
multi-user besturingssysteem. Terwijl we een groot document |
294 |
afprinten zal \gl\ niet gaan vertragen, wat niet kan gezegd worden |
afprinten zal \gl\ niet gaan vertragen, wat niet kan gezegd worden |
295 |
van \win. In \gl\ kunnen meerdere gebruikers tezelfdertijd van |
van \win. In \gl\ kunnen meerdere gebruikers tezelfdertijd van |
296 |
\'e\'en computer gebruik maken. De configuratie- en persoonlijke |
\'e\'en computer gebruik maken. De configuratie- en persoonlijke |
297 |
bestanden staan per gebruiker in een eigen directory. |
bestanden staan per gebruiker in een eigen directory. |
298 |
|
|
299 |
\item[Hardware:] \gl\ stelt geen al te hoge eisen aan de hardware. |
\item[Hardware:] \gl\ stelt geen al te hoge eisen aan de hardware. |
300 |
Als we een nieuwe versie van \win\ aanschaffen hebben we meteen een |
Als we een nieuwe versie van \win\ aanschaffen hebben we meteen een |
301 |
reden om een nieuwe computer te kopen. Het geheugen- en |
reden om een nieuwe computer te kopen. Het geheugen- en |
302 |
processorgebruik neemt toe per versie die uitkomt. |
processorgebruik neemt toe per versie die uitkomt. |
303 |
|
|
304 |
Opmerking: aangezien we \gl\ kunnen gebruiken zonder een grafische |
Opmerking: aangezien we \gl\ kunnen gebruiken zonder een grafische |
305 |
omgeving, kunnen we reeds aan de slag met een 386 met 2 MB geheugen. |
omgeving, kunnen we reeds aan de slag met een 386 met 2 MB geheugen. |
306 |
Dit is natuurlijk niet wat het merendeel van de thuisgebruikers |
Dit is natuurlijk niet wat het merendeel van de thuisgebruikers |
308 |
kunnen we reeds aan de slag in een grafische omgeving. |
kunnen we reeds aan de slag in een grafische omgeving. |
309 |
|
|
310 |
\item[Netwerkmogelijkheden:] Met \gl\ kunnen we alles gaan doen wat de |
\item[Netwerkmogelijkheden:] Met \gl\ kunnen we alles gaan doen wat de |
311 |
'groten' doen, een netwerk opstellen, een DNS-, proxy-, mail- of |
'groten' doen: een netwerk opstellen, een DNS-, proxy-, mail- of |
312 |
webserver opzetten, \ldots Niet in het minst omdat we alle software |
webserver opzetten, \ldots Niet in het minst omdat we alle software |
313 |
bij de distributie zal aantreffen. |
bij de distributie zullen aantreffen. |
314 |
|
|
315 |
\item[Kennis:] Hoewel dit ook als nadeel kan bekeken worden, krijgen we |
\item[Kennis:] Hoewel dit ook als nadeel kan bekeken worden, krijgen we |
316 |
aan de hand van \gl\ een beter inzicht in de werking van een |
aan de hand van \gl\ een beter inzicht in de werking van een |
317 |
computer. Dit omdat we veel moet weten over de onderdelen die er in |
computer. Dit omdat we veel moet weten over de onderdelen die er in |
318 |
onze computer zitten. Is dit moeilijk? Neen. Het vraagt alleen wat |
onze computer zitten. Is dit moeilijk? Neen. Het vraagt alleen wat |
319 |
tijd. Eenmaal we \gl\ leren kennen zijn de mogelijkheden onbeperkt. |
tijd. Eenmaal we \gl\ leren kennen zijn de mogelijkheden onbeperkt. |
320 |
We kunnen alles configureren zoals we zelf willen. |
We kunnen alles configureren zoals we zelf willen. |
321 |
|
|
322 |
\item[Programmeren:] \gl\ is eveneens een goed platform voor |
\item[Programmeren:] \gl\ is eveneens een goed platform voor |
323 |
programmeurs. |
programmeurs. |
324 |
\end{description} |
\end{description} |
325 |
|
|
326 |
\subsection{Nadelen van \gl\ tegenover \win} |
\subsection{Nadelen van \gl\ tegenover \win} |
327 |
|
|
328 |
\begin{description} |
\begin{description} |
329 |
|
|
330 |
\item[Games:] De meeste populaire games zijn nog niet voorhanden in |
\item[Games:] De meeste populaire games zijn nog niet voorhanden in |
331 |
een \gl\ versie. Daar komt ongetwijfeld langzaam maar zeker |
een \gl\ versie. Daar komt ongetwijfeld langzaam maar zeker |
332 |
verandering in. Quake III Arena, Myth II, Railroad Tycoon, Heretic |
verandering in. Quake III Arena, Myth II, Railroad Tycoon, Heretic |
333 |
II, Civilisation en Heroes of Might and Magic II zijn gametoppers |
II, Civilisation en Heroes of Might and Magic II zijn gametoppers |
334 |
die op het ogenblik van dit schrijven reeds beschikbaar voor \gl\ |
die op het ogenblik van dit schrijven reeds beschikbaar voor \gl\ |
335 |
waren. Ironisch genoeg als je op het net een multiplayer spel speelt |
waren. Wanneer je op het net een multiplayer spel speelt draait dat |
336 |
draait dat negen op de tien keer op een \gl-server. |
ironisch genoeg negen op de tien keer op een \gl-server. |
337 |
|
|
338 |
Oplossing 1. Installeer een dualboot en gebruik \win\ om te |
Oplossing 1. Installeer een dualboot en gebruik \win\ om te |
339 |
gamen. |
gamen. |
340 |
|
|
341 |
Oplossing 2. Als jouw favoriete spel beschikbaar is voor \gl\ koop dan |
Oplossing 2. Als jouw favoriete spel beschikbaar is voor \gl\ koop dan |
342 |
deze versie en niet de \win\ versie. |
deze versie en niet de \win\ versie. |
343 |
|
|
344 |
\item[Software:] Nog vele andere populaire softwarepakketten zijn |
\item[Software:] Nog vele andere populaire softwarepakketten zijn |
345 |
voorlopig alleen maar beschikbaar in een \win\ versie. Dit is |
voorlopig alleen maar beschikbaar in een \win\ versie. Dit is |
349 |
omdat hun onvrije software dan vrij zou worden. Maar ook hier worden |
omdat hun onvrije software dan vrij zou worden. Maar ook hier worden |
350 |
meer en meer softwarepakketten geport naar \gl. Trouwens is er reeds |
meer en meer softwarepakketten geport naar \gl. Trouwens is er reeds |
351 |
veel software ter beschikking voor \gl\ die op zijn minst evengoed is |
veel software ter beschikking voor \gl\ die op zijn minst evengoed is |
352 |
als de \win\ variant. Denk maar aan Openoffice! |
als de \win\ variant. Denk maar aan Openoffice bijvoorbeeld! |
353 |
|
|
354 |
Oplossing: Ook hier biedt een dualboot een oplossing, dit tenminste |
Oplossing: Ook hier biedt een dualboot een oplossing, dit tenminste |
355 |
als je geen genoegen neemt met het \gl\ alternatief van een (onvrij) |
als je geen genoegen neemt met het \gl\ alternatief van een (onvrij) |
356 |
populair softwarepakket. |
populair softwarepakket. |
359 |
steeds geen drivers voor \gl. Er is dus hardware die niet werkt |
steeds geen drivers voor \gl. Er is dus hardware die niet werkt |
360 |
onder \gl. Andere fabrikanten geven de specificaties niet vrij, |
onder \gl. Andere fabrikanten geven de specificaties niet vrij, |
361 |
waardoor terug de \gl\ programmeurs niet de kans krijgen eraan te |
waardoor terug de \gl\ programmeurs niet de kans krijgen eraan te |
362 |
werken. |
werken. |
363 |
|
|
364 |
Oplossing: Voordat een onderdeel voor een pc aanschaft wordt zoeken |
Oplossing: Voordat een onderdeel voor een pc aanschaft wordt zoeken |
365 |
we eerst eens op of \gl\ dit ondersteunt. Is dit niet het geval |
we eerst eens op of \gl\ dit ondersteunt. Is dit niet het geval |
366 |
dan kopen we gewoon een ander merk. Bijvoorbeeld: wat grafische |
dan kopen we gewoon een ander merk. Bijvoorbeeld: wat grafische |
389 |
multi-culturele samenwerking met respect voor ieders kwaliteiten en |
multi-culturele samenwerking met respect voor ieders kwaliteiten en |
390 |
gevoeligheden. Vrije software betekent voor ICT wat de Renaissance |
gevoeligheden. Vrije software betekent voor ICT wat de Renaissance |
391 |
betekende voor de Westerse beschaving: de democratisering van het |
betekende voor de Westerse beschaving: de democratisering van het |
392 |
deelnemen aan, en het verantwoordelijkheid opnemen voor, de |
deelnemen aan, en het verantwoordelijkheid opnemen voor de |
393 |
ontwikkeling van de (ICT) maatschappij. Op dit gebied biedt vrije |
ontwikkeling van de (ICT) maatschappij. Op dit pedagogisch vlak biedt |
394 |
software op pedagogisch vlak een competitief voordeel dat geen enkele |
vrije software een competitief voordeel dat geen enkele van de |
395 |
van de commerci\"ele ICT-producenten ooit kan aanbieden. |
commerci\"ele ICT-producenten ooit kan aanbieden. |
396 |
|
|
397 |
\Begrip{Wij vragen de lezer dit document zeker te lezen!} |
\Begrip{Wij vragen de lezer dit document zeker te lezen!} |
398 |
|
|
404 |
die bedoeling. |
die bedoeling. |
405 |
|
|
406 |
De ontwikkelaars van de \gnu\ en van de \linux\ kernel hadden die |
De ontwikkelaars van de \gnu\ en van de \linux\ kernel hadden die |
407 |
bedoelingen niet, de \gnu\ had als bedoeling vrije software te |
bedoeling niet. \gnu\ had als bedoeling vrije software te |
408 |
ontwikkelen en de kernel-ontwikkelaars wilden een kernel ontwikkelen |
ontwikkelen, en de kernel-ontwikkelaars wilden een kernel ontwikkelen |
409 |
die men kon gebruiken op een IBM compatibele pc. |
die men kon gebruiken op een IBM compatibele pc. |
410 |
|
|
411 |
Later kwamen er bedrijven bij zoals Red Hat die als doel hadden de |
Later kwamen er bedrijven bij, zoals Red Hat, die als doel hadden de |
412 |
consument een \gl\ besturingssysteem te laten installeren op een even |
consument een \gl\ besturingssysteem te laten installeren op een even |
413 |
gemakkelijke manier als de andere besturingssystemen. Doch door |
gemakkelijke manier als de andere besturingssystemen. Doch door |
414 |
\'e\'en of andere reden heeft \gl\ zijn ``Alleen voor gurus.'' imago |
\'e\'en of andere reden heeft \gl\ zijn ``Alleen voor gurus.'' imago |
415 |
nog niet kunnen afschudden. Of dat is toch de opinie die tot stand |
nog niet kunnen afschudden. Of dat is toch de opinie die tot stand |
416 |
gekomen is door artikels in populaire, niet-technische pers geschreven |
gekomen is door artikels in populaire en niet-technische pers, |
417 |
door mensen die niet up to date zijn met de recente ontwikkelingen van |
geschreven door mensen die niet up to date zijn met de recente |
418 |
\gl. In deze cursus tonen we het tegendeel aan! |
ontwikkelingen van \gl. In deze cursus tonen we het tegendeel aan! |
419 |
|
|
420 |
\section{\gl\ vandaag} |
\section{\gl\ vandaag} |
421 |
\label{sec:nu} |
\label{sec:nu} |
422 |
|
|
423 |
Vandaag geniet \gl\ voor het merendeel van de tijd van een positieve |
Vandaag geniet \gl\ voor het merendeel een positieve aandacht in de |
424 |
aandacht in de pers. Dit komt vooral omdat \gl\ bewezen heeft een |
pers. Dit komt vooral omdat \gl\ bewezen heeft een uitermate stabiel en |
425 |
uitermate stabiel en veelzijdig besturingssysteem te zijn, |
veelzijdig besturingssysteem te zijn, voornamelijk als netwerk server. |
|
voornamelijk als netwerk server. |
|
426 |
|
|
427 |
Wanneer \gl\ gebruikt wordt in grote netwerken is down-time bijna |
Wanneer \gl\ gebruikt wordt in grote netwerken is down-time bijna |
428 |
onvoorkomend. Er zijn gevallen gekend waar \gl\ servers reeds langer |
onvoorkomend. Er zijn gevallen gekend waar \gl\ servers reeds langer |
437 |
besturingssystemen. \unix\ is vooral ontworpen om gebruikt te worden |
besturingssystemen. \unix\ is vooral ontworpen om gebruikt te worden |
438 |
door professionals. We zullen dus enkele \unix\ concepten onder de knie |
door professionals. We zullen dus enkele \unix\ concepten onder de knie |
439 |
moeten krijgen, maar dit wil niet zeggen dat \gl\ een |
moeten krijgen, maar dit wil niet zeggen dat \gl\ een |
440 |
alleen-voor-professionals besturingssysteem is. Vooral het |
alleen-voor-professionals besturingssysteem is. Eerder het |
441 |
tegenovergestelde. De meeste \gl\ versies zijn ontworpen om zo |
tegenovergestelde: de meeste \gl\ versies zijn ontworpen om zo |
442 |
gebruiksvriendelijk te zijn en om gemakkelijk te worden |
gebruiksvriendelijk mogelijk te zijn, en om gemakkelijk te worden |
443 |
ge\"installeerd als eender ander besturingssysteem. |
ge\"installeerd als eender ander besturingssysteem. |
444 |
|
|
445 |
\chapter[\gl\ distributies]{Een overzicht van de gangbare \gl\ |
\chapter[\gl\ distributies]{Een overzicht van de gangbare \gl\ |