21 |
Hoewel men \gl\ distributies in alle kleuren en vormen vrij kan |
Hoewel men \gl\ distributies in alle kleuren en vormen vrij kan |
22 |
downloaden, is het aanbevolen om regelmatig in het geldzakje te duiken. |
downloaden, is het aanbevolen om regelmatig in het geldzakje te duiken. |
23 |
Uiteraard is dit niet verplicht, moeten we dit echt niet te doen als de |
Uiteraard is dit niet verplicht, moeten we dit echt niet te doen als de |
24 |
deurwaarders elke maand een van onze Rubens-schilderijen meenemen voor de gas en |
deurwaarders elke maand \'e\'en van onze Rubens-schilderijen meeneemt voor de gas en |
25 |
elektriciteitsrekening. Regelmatig kunnen we ook interpreteren als alle paar |
elektriciteitsrekening. Regelmatig kunnen we ook interpreteren als alle paar |
26 |
versies of om de paar jaar. |
versies of om de paar jaar. |
27 |
|
|
28 |
De voornaamste reden waarom we dit zouden kunnen doen is \emph{ontwikkelingskosten} te helpen financieren. |
De voornaamste reden waarom we dit zouden moeten doen is om ontwikkelingskostenten te helpen financieren. |
29 |
Hoewel individuen en bedrijven \gl\ vrij ter beschikking stellen, kost |
Hoewel individuen en bedrijven \gl\ vrij ter beschikking stellen, kost |
30 |
het geld en tijd om degelijke programma's te ontwikkelen. Indien we in de |
het geld en tijd om degelijke programma's te ontwikkelen. Indien we in de |
31 |
toekomst nog gebruik willen maken van hun werk, we morgen en overmorgen mee |
toekomst nog gebruik willen maken van hun werk, we morgen en overmorgen mee |
32 |
willen evolueren met de technologie, dan moeten we vandaag financieel bijdragen. |
willen evolueren met de technologie, dan moeten we vandaag financi\"eel bijdragen. |
33 |
We kunnen uiteraard ook altijd onze programmeerkunsten ten dienste stellen van het |
We kunnen uiteraard ook altijd onze programmeerkunsten ten dienste stellen van |
34 |
een of ander \gl\ project al dan niet aan ons eigen brein ontsproten. |
e\'e\'n of ander \gl\ project al dan niet aan ons eigen brein ontsproten. |
35 |
|
|
36 |
In het geval van Mandrake kunnen we ook lid worden van de Mandrake-club. |
In het geval van Mandrake kunnen we ook lid worden van de Mandrake-club. |
37 |
|
|
42 |
|
|
43 |
Alle software komt met een licentie. Een uitgebreide discussie over deze problematiek vinden |
Alle software komt met een licentie. Een uitgebreide discussie over deze problematiek vinden |
44 |
we terug in de inleiding van dit document. Hoewel we vrolijk software installeren op ons |
we terug in de inleiding van dit document. Hoewel we vrolijk software installeren op ons |
45 |
\gl -bakje - in het geval van Windows mogen we al blij zijn dat we enige software mogen |
\gl-bakje -- in het geval van Windows mogen we al blij zijn dat we enige software mogen |
46 |
installeren, laat staan gebruiken - moeten we ook even stilstaan bij de |
installeren, laat staan gebruiken -- moeten we ook even stilstaan bij de |
47 |
handelingen die we uitvoeren met deze programma's. |
handelingen die we uitvoeren met deze programma's. |
48 |
|
|
49 |
Nemen we het voorbeeld van muziek, zowel opnemen als afnemen. Stel dat we een MP3 |
Nemen we het voorbeeld van muziek, zowel opnemen als afnemen. Stel dat we een MP3 |
50 |
decoder/encoder (opnemen/afspelen) gebruiken die onder de GPL valt. Als de muziek die we |
decoder/encoder (opnemen/afspelen) gebruiken die onder de GPL valt. Als de muziek die we |
51 |
afspelen auteursrechtelijk beschermt is, moet we ons uiteraard aan de wettelijke |
afspelen auteursrechtelijk beschermt is, moet we ons uiteraard aan de wettelijke |
52 |
beperkingen houden die hiermee gepaard gaan. We kunnen dus niet zomaar in de winkel een cd |
beperkingen houden die hiermee gepaard gaan. We kunnen niet zomaar in de winkel een cd |
53 |
gaan kopen, deze massaal kopiëren en doorverkopen. Dit spreekt voor zich. |
gaan kopen, deze massaal kopiëren en doorverkopen. Dit spreekt voor zich. |
54 |
Het is echter wel ons recht om een back-up te maken. Of we nu de cd kopiëren of de muziek |
Het is echter wel ons recht om een back-up te maken. Of we nu de cd kopiëren of de muziek |
55 |
omzetten naar MP3-bestanden maakt niet uit. Natuurlijk dient dat steeds voor eigen gebruik |
omzetten naar MP3-bestanden maakt niet uit. Natuurlijk dient dat steeds voor eigen gebruik |
56 |
te blijven. We kunnen bv. een cd kopen, daarvan een kopie maken voor in de auto en |
te blijven. We kunnen bijvoorbeeld een cd kopen, daarvan een kopie maken voor in de auto en |
57 |
de aangemaakte MP3's opslagen op onze PC-jukebox die uiteraard onder \gl\ draait. |
de aangemaakte MP3's opslaan op onze PC-jukebox die onder \gl\ draait. |
58 |
|
|
59 |
We zullen ook \begrip{P2P} (Peer To Peer) software - waarvan Kazaa het bekendste voorbeeld is |
% Dat bespreken van P2P soft is niet gebeurd... |
60 |
- bepreken. Het gebruik van deze software is niet illegaal. Wat we doen met de gedownloade |
|
61 |
|
% We zullen ook \begrip{P2P} (Peer To Peer) software - waarvan Kazaa het bekendste voorbeeld is -- bepreken. |
62 |
|
Het gebruik P2P (Peer To Peer) software is niet illegaal. Wat we doen met de gedownloade |
63 |
content kan dat wel zijn. Alles valt onder een licentie (bv. GPL, copyright) waaraan we |
content kan dat wel zijn. Alles valt onder een licentie (bv. GPL, copyright) waaraan we |
64 |
ons dienen te houden. Stel dat we ons niet willen bezighouden met zelf MP3's aan te maken, dan |
ons dienen te houden. Stel dat we ons niet willen bezighouden met zelf MP3's aan te maken, dan |
65 |
kunnen we die downloaden en zo afspelen. Dit is toegestaan want we zijn immers in het bezit van |
kunnen we die downloaden en zo afspelen. Dit is toegestaan want we zijn immers in het bezit van |
66 |
de oorspronkelijke cd. De kans is natuurlijk klein dat we op legale wijze een film twee |
de oorspronkelijke cd. De kans is natuurlijk klein dat we op legale wijze een film twee |
67 |
maanden voor de wereldpremi\`ere kunnen bekijken. Denken we maar aan Star Wars of Lord Of The |
maanden voor de wereldpremi\`ere kunnen bekijken. Denken we maar aan Star Wars of Lord Of The |
68 |
Rings deel 2. |
Rings, deel 2. |
69 |
|
|
70 |
Op alles staat een licentie, ook onze eigen gemaakte bestanden zoals bv. eigen gemaakte |
Op alles staat een licentie, ook op onze eigen gemaakte bestanden zoals eigen gemaakte |
71 |
geluidsopnamen van onze composities of feestjes. Al is het maar onze eigen copyright met onze |
geluidsopnamen van onze composities of feestjes. Al is het maar onze eigen copyright met onze |
72 |
eigen namen als auteurs. Kijk maar eens naar de vermelding op dit document. Daarom moeten we |
eigen namen als auteurs. Kijk maar eens naar de vermelding op dit document. Daarom moeten we |
73 |
ook opletten welke hardware en software we kopen. Sommige bedrijven denken dat ze enkel |
ook opletten welke hardware en software we kopen. Sommige bedrijven denken dat ze enkel |
74 |
met piraten te maken hebben en verhinderen een bepaald, rechtmatig gebruik van hard- en |
met piraten te maken hebben en verhinderen een bepaald, rechtmatig gebruik van hard- en |
75 |
software. Als vb. kunnen we teruggrijpen naar de video en camerawereld. De meeste |
software. Als voorbeeld kunnen we teruggrijpen naar de video en camerawereld. De meeste |
76 |
videocamera's hebben een digitale uitgang maar geen ingang. We kunnen dan wel filmen, het |
videocamera's hebben een digitale uitgang maar geen ingang. We kunnen dan wel filmen, het |
77 |
beeld op onze pc bewerken, maar niet terug opslaan op de oorspronkelijke videocassette. Dit |
beeld op onze pc bewerken, maar niet terug opslaan op de oorspronkelijke videocassette. Dit |
78 |
is hetzelfde als het kanaal al zwemmend oversteken. Maar een kilometer voor de kust moeten |
is hetzelfde als het kanaal al zwemmend oversteken. Maar een kilometer voor de kust moeten |
79 |
stoppen omdat we een verkeerde zwembril dragen. Een zwembril die niet de machtige concerns is |
stoppen omdat we een verkeerde zwembril dragen. Een zwembril die niet de machtige concerns is |
80 |
goedgekeurd en slechts van ver hetzelfde profiel heeft als die van de piraten. |
goedgekeurd en slechts van ver hetzelfde profiel heeft als die van de piraten. |
81 |
|
|
|
|
|
82 |
Hetzelfde geldt voor video, met twee bijkomende opmerkingen voor DVD's. De eerste is de |
Hetzelfde geldt voor video, met twee bijkomende opmerkingen voor DVD's. De eerste is de |
83 |
DVD-regio. Deze deelt de wereld op in vijf gebieden. Deze opdeling is niet wettelijk geregeld, |
DVD-regio. Deze deelt de wereld op in vijf gebieden. Deze opdeling is niet wettelijk geregeld, |
84 |
maar ingevoerd door de producenten zelf, het zijn immers kapitalisten. Het is dus niet |
maar ingevoerd door de producenten zelf, het zijn immers kapitalisten. Het is dus niet |
85 |
illegaal om een film uit de USA in te voeren en deze in Europa af te spelen, indien we ons |
illegaal om een film uit de USA in te voeren en deze in Europa af te spelen, indien we ons |
86 |
houden aan de invoerrechten e.d. Het is zeker ook niet illegaal om de regio-code te omzeilen. |
houden aan de invoerrechten e.d. Het is zeker ook niet illegaal om de regio-code te omzeilen. |
|
(WEBSITE) |
|
87 |
|
|
88 |
De tweede opmerking is \begrip{DeCSS}. Dit is het encryptiesysteem waarvan (de |
De tweede opmerking is \begrip{DeCSS}. Dit is het encryptiesysteem waarvan (de |
89 |
Commerci\"ele) DVD's gebruik van maken. Dit is geen open standaard. De werking ervan staat niet |
Commerci\"ele) DVD's gebruik maken. Dit is geen open standaard. De werking ervan staat niet |
90 |
beschreven in een publieke wijze en als u een speler wenst te maken, zult u een licentie |
beschreven in een publiekelijk toegankelijk document en als u een speler wenst te maken, zult u een licentie |
91 |
dienen te betalen. DeCSS is de voornaamste reden waarom de opgang van DVD op \gl zo |
dienen te betalen. DeCSS is de voornaamste reden waarom de opgang van DVD op \gl zo |
92 |
traag gaat. Via \engels{Reverse Engineering} kunnen we de werking ervan achterhalen en alsnog een |
traag gaat. Via \engels{Reverse Engineering} kunnen we de werking ervan achterhalen en alsnog een |
93 |
\gl\ DVD-speler maken. Afhankelijk van waar waar we wonen is \engels{reverse engineering} al dan |
\gl\ DVD-speler maken. Afhankelijk van waar waar we wonen is \engels{reverse engineering} al dan |
101 |
legaliteit van bepaalde handelingen, dan raden we de lezers aan om een advocaat te raadplegen |
legaliteit van bepaalde handelingen, dan raden we de lezers aan om een advocaat te raadplegen |
102 |
of onwetendheid te pleiten in de rechtbank. Al zal dat laatste door deze tekst al iets |
of onwetendheid te pleiten in de rechtbank. Al zal dat laatste door deze tekst al iets |
103 |
moeilijker zijn geworden. |
moeilijker zijn geworden. |
|
|
|
104 |
Enkele websites |
Enkele websites |
105 |
\begin{urlbox} |
\begin{urlbox} |
106 |
\url{http://dvddemystified.com/dvdfaq.html} (dvd-faq)\\ |
\url{http://dvddemystified.com/dvdfaq.html} (dvd-faq)\\ |
120 |
% Hoofdstuk over KDE in apart bestand. |
% Hoofdstuk over KDE in apart bestand. |
121 |
\input{kde} |
\input{kde} |
122 |
|
|
123 |
\chapter{Toepassingsprogramma's} |
\chapter{Tekstverwerkers -- rekenbladen} |
124 |
\section{Tekstverwerking} |
|
125 |
\subsection{AbiWord} |
\section{AbiWord} |
126 |
|
|
127 |
\pixfig[htb]{./desktop/abiword}{width=0.9\linewidth}{abiword}{Abiword} |
\pixfig[htb]{./desktop/abiword}{width=0.9\linewidth}{abiword}{Abiword} |
128 |
|
|
129 |
\Begrip{Abiword}\index{abiword} is een vrij word processing programma, vrij gelijkaardig aan |
\Begrip{Abiword}\index{abiword}\ is een vrij word processing programma, redelijk gelijkaardig aan |
130 |
Microsoft Word qua functionaliteit en interface. Leuk is bijvoorbeeld dat het het formaat |
Microsoft Word qua functionaliteit en interface. Leuk is bijvoorbeeld dat het formaat |
131 |
van Microsoft kan lezen, zodat je niet per se Office bij de hand moet hebben als je weer eens |
van Microsoft kan gelezen worden, zodat je niet per se Office bij de hand moet hebben als je weer eens |
132 |
een attachment in het doc-formaat krijgt\dots\ De basis-functionaliteit van een tekstverwerker is |
een attachment in het doc-formaat krijgt\ldots |
133 |
|
|
134 |
|
De basis-functionaliteit van een tekstverwerker is |
135 |
aanwezig, zoals tekstformattering. Ook meer geavanceerde functies, zoals stijlen en gebruik van |
aanwezig, zoals tekstformattering. Ook meer geavanceerde functies, zoals stijlen en gebruik van |
136 |
velden zijn beschikbaar. |
velden zijn beschikbaar. |
|
|
|
137 |
Niet alles is rozegeur en maneschijn echter: er zijn hier en daar wel wat |
Niet alles is rozegeur en maneschijn echter: er zijn hier en daar wel wat |
138 |
compatibiliteitsproblemen, vooral met formattering en met gebruik van figuren in de tekst. Ook is |
compatibiliteitsproblemen, vooral met formattering en met gebruik van figuren in de tekst. Ook is |
139 |
de helpfunctie aan de magere kant. |
de helpfunctie aan de magere kant. |
142 |
Microsoft Word, HTML, Rich text en zelfs naar Latex! |
Microsoft Word, HTML, Rich text en zelfs naar Latex! |
143 |
|
|
144 |
Voornaamste nut is waarschijnlijk om snel een een Word-document te kunnen openen zonder daar |
Voornaamste nut is waarschijnlijk om snel een een Word-document te kunnen openen zonder daar |
145 |
Office voor op te moeten starten... |
Office voor op te moeten starten\ldots |
146 |
|
|
147 |
Meer info kunnen we vinden op op hun website \url{http://www.abisource.com/}. |
Meer info kunnen we vinden op op hun website \url{http://www.abisource.com/}. |
148 |
|
|
149 |
\subsection{OpenOffice.org} |
\section{OpenOffice.org} |
150 |
|
|
151 |
\begrip{OpenOffice.org} (ontwikkelingswebsite te vinden op \url{http://www.openoffice.org/}, documentatie voor gebruikers te |
\begrip{OpenOffice.org} (ontwikkelingswebsite te vinden op \url{http://www.openoffice.org/}, documentatie voor gebruikers te |
152 |
vinden op \url{http://documentation.openoffice.org/}) heeft als Mission Statement: |
vinden op \url{http://documentation.openoffice.org/}) heeft als \engels{Mission Statement}: |
153 |
|
|
154 |
\textsl{``To create, as a community, the leading international office suite that will run on all major platforms and provide access to all functionality and data through open-component based APIs and an XML-based file format.''} |
\textsl{``To create, as a community, the leading international office suite that will run on all major platforms and provide access to all functionality and data through open-component based APIs and an XML-based file format.''} |
155 |
|
|
156 |
OpenOffice.org is een open source, office pakket. Het bevat basis Desktop-toepassingen |
OpenOffice.org is een open source, office pakket. Het bevat basis desktop-toepassingen |
157 |
zoals een tekstverwerker, spreadsheet, presentatie-manager en tekenprogramma's. Het is feite een open source versie van Star Office, |
zoals een tekstverwerker, spreadsheet, presentatie-manager en tekenprogramma's. Het is in feite een open source versie van Star Office \index{staroffice}, |
158 |
ontwikkeld door een klein, onafhankelijk bedrijfje, later opgekocht door Sun Microsystems. Een tijdje werd Star Office vrij en |
ontwikkeld door een klein, onafhankelijk bedrijfje, later opgekocht door Sun Microsystems. Een tijdje werd Star Office vrij en |
159 |
als open source ter beschikking gesteld, maar is later weer gesloten software geworden. Op basis van de toen vrije distributie is Open Office ontstaan en werkt daarop verder. |
als open source ter beschikking gesteld, maar het is later weer gesloten software geworden. Op basis van de toen vrije distributie is OpenOffice.org ontstaan en werkt daarop verder. |
160 |
Het kan gebruikt worden op verschillende platforms zoals Solaris, Microsoft Windows en de verschillende Linux versies. Een grote verscheidenheid aan bestandsformaten wordt ondersteund, waaronder de formaten van Microsoft Office. |
Het kan gebruikt worden op verschillende platforms zoals Solaris, Microsoft Windows en de verschillende Linux versies. Een grote verscheidenheid aan bestandsformaten wordt ondersteund, waaronder de Microsoft-formaten. |
161 |
|
|
162 |
Open Office bevat volgende pakketten:\\ |
Open Office bevat volgende pakketten: |
163 |
\begin{itemize} |
\begin{itemize} |
164 |
\item \commando{oowriter}: het tekstverwerkingspakket (cfr. MS Word) |
\item \commando{oowriter}: het tekstverwerkingspakket (cf. MS Word) |
165 |
\item\commando{ooimpress}: het presentatiepakket (cfr. MS PowerPoint) |
\item \commando{ooimpress}: het presentatiepakket (cf. MS PowerPoint) |
166 |
\item\commando{oocalc}: het rekenbladpakket (cfr. MS Excel) |
\item \commando{oocalc}: het rekenbladpakket (cf. MS Excel) |
167 |
\item\commando{oodraw}: een tekenprogramma dat de tekenfunctionaliteit van MS Office vervangt. Bij MS |
\item \commando{oodraw}: een tekenprogramma dat de tekenfunctionaliteit van MS Office vervangt. Bij MS |
168 |
Office zit deze in de afzonderlijke programma's zelf. |
Office zit deze in de afzonderlijke programma's zelf. |
169 |
\item\commando{oomath}: Te vergelijken met de MS Equation editor |
\item\commando{oomath}: Te vergelijken met de MS Equation editor |
170 |
\end{itemize} |
\end{itemize} |
171 |
Hierbij staan de eerste twee letters ``oo'' natuurlijk voor OpenOffice. |
Hierbij staan de eerste twee letters `oo' natuurlijk voor OpenOffice. |
172 |
|
|
173 |
Deze programma's functioneren in grote lijnen als hun MS Office tegenhangers, met als eerste opvallende |
Deze programma's functioneren in grote lijnen als hun MS Office tegenhangers, met als eerste opvallende |
174 |
verschil dat er geen tegenhanger is voor het database programma Acces, en dat er een apart tekenprogramma bijgeleverd is |
verschil dat er geen tegenhanger is voor het database programma Acces, en dat er een apart tekenprogramma bijgeleverd is |
175 |
waarin geavanceerde tekenfuncties uit MS Office uitgewerkt zijn, naast de tekenfuncties die in de verschillende programma's |
waarin geavanceerde tekenfuncties uit MS Office uitgewerkt zijn, naast de tekenfuncties die in de verschillende programma's |
176 |
zelf ge\"integreerd zijn. |
zelf ge\"integreerd zijn. |
177 |
|
|
178 |
\subsubsection{Oodraw} |
\subsection{Oodraw} |
179 |
|
|
180 |
\pixfig[htb]{./desktop/oodraw}{width=0.9\linewidth}{oodraw}{Het tekenprogramma oodraw.} |
\pixfig[htb]{./desktop/oodraw}{width=0.9\linewidth}{oodraw}{Het tekenprogramma oodraw.} |
181 |
|
|
182 |
Het tekenpakket \commando{oodraw} lijkt vrij sterk op de tekenfuncties uit MS Office. Na opstarten van het programma |
Het tekenpakket \begrip{oodraw} lijkt vrij sterk op de tekenfuncties uit MS Office. Na opstarten van het programma |
183 |
krijgen we een leeg tekenblad, waarin figuren kunnen worden ingevoerd. Even wennen is het menu aan de linkerrand: |
krijgen we een leeg tekenblad, waarin figuren kunnen worden ingevoerd. Even wennen is het menu aan de linkerrand: |
184 |
we zien telkens een defaultfunctie, maar als we even deze knop ingedrukt blijven houden, krijgen we andere opties. Nog |
we zien telkens een defaultfunctie, maar als we even deze knop ingedrukt blijven houden, krijgen we andere opties. Nog |
185 |
iets om aan te wennen is de knop \emph{Curves}. Wanneer we hieronder de optie \emph{Curves} kiezen, kunnen we |
iets om aan te wennen is de knop \menu{Curves}. Wanneer we hieronder de optie \menu{Curves} kiezen, kunnen we |
186 |
Bezierkrommen tekenen. We tekenen eerst een recht stuk, dat we dan telkens kunnen vervormen, maar redelijk |
Bezierkrommen tekenen. We tekenen eerst een recht stuk, dat we dan telkens kunnen vervormen, maar redelijk |
187 |
contra-intu\"itief. Om het eindpunt van een curve aan te duiden, dubbelklikken we met de linkermuisknop. |
contra-intu\"itief. Om het eindpunt van een curve aan te duiden, dubbelklikken we met de linkermuisknop. |
188 |
|
|
189 |
Mooi zijn ook de opties om 3D objecten in te voegen. De bounding box van deze objecten is echter ondoorzichtig, wat soms |
Mooi zijn de opties om 3D objecten in te voegen. De bounding box van deze objecten is echter ondoorzichtig, wat soms |
190 |
lelijke resultaten oplevert. De 3D functies zijn anders vrij indrukwekkend! Vervormen en manipuleren van basisvormen is |
lelijke resultaten oplevert. De 3D functies zijn toch vrij indrukwekkend! Vervormen en manipuleren van basisvormen is |
191 |
zeer eenvoudig, zelfs van een getekende curve kunnen we in een handomdraai een 3D object maken. Verder zij er ook |
zeer eenvoudig, zelfs van een getekende curve kunnen we in een handomdraai een 3D object maken. Verder zij er ook |
192 |
functies aanwezig voor keuze van materiaal, transparantie, textuur, schaduweffecten en camera-standpunt. |
functies aanwezig voor keuze van materiaal, transparantie, textuur, schaduweffecten en camera-standpunt. |
193 |
|
|
194 |
Wanneer we dan uiteindelijk een mooie tekening gemaakt hebben, kunnen we die opslaan in het eigen OpenOffice.org Drawing |
Wanneer we uiteindelijk een mooie tekening gemaakt hebben, kunnen we die opslaan in het eigen OpenOffice.org Drawing |
195 |
formaat. Wanneer we echter een tekening willen maken om later in Open Office Writer te kunnen invoegen, is het aangewezen |
formaat. Wanneer we echter een tekening willen maken om later in Open Office Writer te kunnen invoegen, is het aangewezen |
196 |
deze te exporteren naar een zogenaamde StarView Metafile, een formaat dat zowel door OOWriter als door OODraw |
deze te exporteren naar een zogenaamde StarView Metafile, \index{starview}\ een formaat dat zowel door oowriter als |
197 |
ondersteund wordt. |
door oodraw ondersteund wordt. |
198 |
|
|
199 |
\subsubsection{Oowriter} |
\subsection{Oowriter} \index{oowriter} |
200 |
|
|
201 |
\pixfig[htb]{./desktop/oowrite}{width=0.9\linewidth}{oowrite}{De tekstverwerker oowriter.} |
\pixfig[htb]{./desktop/oowrite}{width=0.9\linewidth}{oowrite}{De tekstverwerker oowriter.} |
202 |
|
|
203 |
De tekstverwerker van Open Office is een vrij sterke tegenhanger van MS Word. Velden (zoals voor bijv. automatische |
De tekstverwerker van Open Office is een vrij sterke tegenhanger van MS Word. Velden (zoals voor bijvoorbeeld automatische |
204 |
datumaanduiding of voor cross references in een document) worden zonder problemen overgenomen. Het zou moeten mogelijk |
datumaanduiding of cross references in een document) worden zonder problemen overgenomen. Het zou moeten mogelijk |
205 |
zijn om ook gebruik te maken van wildcards bij \commando{find and replace}, maar daar zijn grote verschillen met de MS |
zijn om ook gebruik te maken van wildcards bij \commando{find and replace}, maar daar zijn grote verschillen met de MS |
206 |
Office notaties, en we zijn er zelf niet in geslaagd deze aan de praat te krijgen. |
Office notaties, en we zijn er zelf niet in geslaagd deze aan de praat te krijgen. |
207 |
|
|
208 |
Oowriter bevat ook een beperkt aantal tekenfuncties. |
Oowriter bevat ook een beperkt aantal tekenfuncties. |
209 |
|
|
210 |
\subsubsection{Oocalc} |
\subsection{Oocalc} |
211 |
|
|
212 |
\pixfig[htb]{./desktop/oocalc}{width=0.9\linewidth}{oocalc}{Het rekenblad oocalc.} |
\pixfig[htb]{./desktop/oocalc}{width=0.9\linewidth}{oocalc}{Het rekenblad oocalc.} |
213 |
|
|
214 |
Met \commando{oocalc} hebben we een waardige tegenstander voor MS Excel. Dit programma kan zonder veel moeite |
Met \begrip{oocalc} hebben we een waardige tegenhanger voor MS Excel. Dit programma kan zonder veel moeite |
215 |
bestanden inlezen die aangemaakt werden met zijn concurrent, waarbij quasi alle functionaliteit ondersteund worden. Wanneer we |
bestanden inlezen die aangemaakt werden met zijn concurrent, waarbij quasi alle functionaliteit ondersteund worden. Wanneer we |
216 |
bijvoorbeeld gebruik willen maken van de ingebouwde functies, vinden we alle functies terug die Excel ondersteund. Zo zijn er de |
bijvoorbeeld gebruik willen maken van de ingebouwde functies, vinden we alle functies terug die Excel ondersteunt. Zo zijn er de |
217 |
wiskundige en statistische functies als sin(), cos(), exp(), \ldots, MEAN(), VAR(), de datum- en tijdsfuncties zoals DATE(), DAY(), |
wiskundige en statistische functies als sin(), cos(), exp(), \ldots, MEAN(), VAR(), de datum- en tijdsfuncties zoals DATE(), DAY(), |
218 |
YEAR(), MONTH(), \ldots en ga zo maar door. |
YEAR(), MONTH(), \ldots\ en ga zo maar door. |
219 |
|
|
220 |
Ook op het gebied van het maken van grafieken stelt Oocalc ons een aantal mogelijkheden. Door een bereik van datapunten te selecteren |
Ook op het gebied van het maken van grafieken stelt oocalc ons een aantal mogelijkheden. Door een bereik van datapunten te selecteren |
221 |
kunnen we via \emph{Insert Chart} een grafiek invoegen. Ook is een optie aanwezig om aan een reeks datapunten een trendlijn toe te |
kunnen we via \menu{Insert Chart} een grafiek invoegen. Ook is een optie aanwezig om aan een reeks datapunten een trendlijn toe te |
222 |
voegen (enkel bij XY-grafiektype, en dan nog met de nodige problemen). Verder moeten we de mogelijkheden missen om |
voegen (enkel bij XY-grafiektype, en dan nog met de nodige problemen). Verder moeten we de mogelijkheden missen om |
223 |
\begrip{draaitabellen} (\begrip{pivot tables}) aan te maken. |
\begrip{draaitabellen} (\begrip{pivot tables}) aan te maken. |
224 |
|
|
225 |
Ook zijn de mogelijkheden voor het uitvoeren van queries nogal beperkt en omslachtig. Een \begrip{query} is een bevraging |
Ook zijn de mogelijkheden voor het uitvoeren van queries nogal beperkt en omslachtig. Een \begrip{query} is een bevraging |
226 |
van een databank, welke in de vorm van een rekenblad kan opgeslagen zijn. Wanneer we bijvoorbeeld |
van een databank, welke in de vorm van een rekenblad kan zijn opgeslaan. Wanneer we bijvoorbeeld |
227 |
een rekenblad beschouwen waarin voor een bedrijf de stock weergegeven is met een kolom met naam van de verschillende |
een rekenblad beschouwen waarin voor een bedrijf de stock weergegeven is met een kolom met naam van de verschillende |
228 |
verkoopsartikels, een kolom met de prijs per stuk en een kolom met het aantal nog in voorraad. Dan zouden we een query kunnen |
verkoopsartikels, een kolom met de prijs per stuk en een kolom met het aantal nog in voorraad. Dan zouden we een query kunnen |
229 |
uitvoeren om te zien wat de totale waarde van de stock nog is, en van welke artikels er minder dan een opgegeven aantal in voorraad |
uitvoeren om te zien wat de totale waarde van de stock nog is, en van welke artikels er minder dan een opgegeven aantal in voorraad |
230 |
zijn. Er is een basisfunctionaliteit aanwezig voor queries, zoals onder \emph{Tools - Data Sources - Queries}, maar we missen |
zijn. Er is een basisfunctionaliteit aanwezig voor queries, zoals onder \menu{Tools} \vo \menu{Data Sources} \vo \menu{Queries}, maar we missen |
231 |
toch wat de wizards die het in MS Office zelfs onervaren gebruikers in staat stelt complexe taken uit te voeren. |
toch wat de wizards die het in MS Office zelfs onervaren gebruikers in staat stelt complexe taken uit te voeren. |
232 |
|
|
233 |
\subsubsection{Ooimpress} |
\subsection{Ooimpress} \index{ooimpress} |
234 |
|
|
235 |
\pixfig[htb]{./desktop/ooimpress}{width=0.9\linewidth}{ooimpress}{Het presentatieprogramma ooimpress.} |
\pixfig[htb]{./desktop/ooimpress}{width=0.9\linewidth}{ooimpress}{Het presentatieprogramma ooimpress.} |
236 |
|
|
239 |
ondersteund, op wat onvolmaaktheden na bij weergeven van speciale symbolen of formules. Verder worden ook |
ondersteund, op wat onvolmaaktheden na bij weergeven van speciale symbolen of formules. Verder worden ook |
240 |
animaties in presentaties ondersteund. |
animaties in presentaties ondersteund. |
241 |
|
|
242 |
Om aan de slag te gaan en een nieuwe presentatie aan te maken met \begrip{Ooimpress} kunnen we gebruik maken |
Om aan de slag te gaan en een nieuwe presentatie aan te maken met ooimpress kunnen we gebruik maken |
243 |
van de wizard, die ons gidst en ons een basisuitgangsscherm biedt. Daarin kunnen al een aantal tekstvakken en |
van de wizard, die ons gidst en ons een basisuitgangsscherm biedt. Daarin kunnen al een aantal tekstvakken en |
244 |
een titelvak beschikbaar zijn. Klein verschil met PowerPoint is het invoegen van een nieuw tekstvak: in plaats |
een titelvak beschikbaar zijn. Klein verschil met PowerPoint is het invoegen van een nieuw tekstvak: in plaats |
245 |
van \emph{Insert, Text box} zoals de concurrentie het doet, moeten we hier gebruik maken van het tekstmenu in |
van \menu{Insert} \vo \menu{Text box} zoals de concurrentie het doet, moeten we hier gebruik maken van het tekstmenu in |
246 |
de linkerkantlijn, en zelf een tekstvak defini\"eren. |
de linkerkantlijn, en zelf een tekstvak defini\"eren. |
247 |
|
|
248 |
Ook in \begrip{ooimpress} zijn een groot aantal grafische mogelijkheden beschikbaar, uitgebreider zelfs |
Ook in ooimpress zijn een groot aantal grafische mogelijkheden beschikbaar, uitgebreider zelfs |
249 |
dan bij PowerPoint. Zo kunnen we weer goochelen met 3D objecten en allerlei tekenobjecten invoegen. Zo kunnen |
dan bij PowerPoint. Zo kunnen we weer goochelen met 3D objecten en allerlei tekenobjecten invoegen. Naast volledige ellipsen en rechthoeken kunnen we ook ellipssectoren en segmenten invoegen. De effecten zijn |
|
we naast volledige ellipsen en rechthoeken ook ellipssectoren en segmenten invoegen. Ook de effecten zijn |
|
250 |
uitgebreider dan in PowerPoint: zo kunnen we objecten bij het verschijnen langs een curve laten bewegen. |
uitgebreider dan in PowerPoint: zo kunnen we objecten bij het verschijnen langs een curve laten bewegen. |
251 |
|
|
252 |
\subsubsection{Oomath} |
\subsection{Oomath} \index{oomath} |
253 |
|
|
254 |
\pixfig[htb]{./desktop/oomath}{width=0.9\linewidth}{oomath}{De vergelijkingseditor oomath.} |
\pixfig[htb]{./desktop/oomath}{width=0.9\linewidth}{oomath}{De vergelijkingseditor oomath.} |
255 |
|
|
264 |
\] |
\] |
265 |
te verkrijgen. Gelukkig biedt de helpfunctie van \commando{oomath} genoeg voorbeelden aan om de syntax wat te begrijpen. Nog |
te verkrijgen. Gelukkig biedt de helpfunctie van \commando{oomath} genoeg voorbeelden aan om de syntax wat te begrijpen. Nog |
266 |
eenvoudiger is om binnen in het commandovenster van \commando{oomath} met de rechtermuisknop te klikken en zo een menu |
eenvoudiger is om binnen in het commandovenster van \commando{oomath} met de rechtermuisknop te klikken en zo een menu |
267 |
tevoorschijn te toveren met allerlei mogelijke beschrijvingen van operators en symbolen, en je zo helpen om al snel een |
tevoorschijn te toveren met allerlei mogelijke beschrijvingen van operators en symbolen. Op die manier kunnen we snel een eenvoudige wiskundige formule in elkaar te knutselen. |
|
eenvoudige uitdrukking in elkaar te knutselen \ldots |
|
268 |
|
|
269 |
\subsection{Customisatie van OpenOffice.org: macro's} |
\subsection{Customisatie van OpenOffice.org: macro's} |
270 |
In \emph{Tools - Options - Load/Save - VBA Properties} kunnen we specifi\"eren hoe OpenOffice.org moet omgaan met \begrip{VBA} |
|
271 |
\begrip{macro} codes |
In \menu{Tools} \vo \menu{Options} \vo \menu{Load/Save} \vo \menu{VBA Properties} kunnen we specifi\"eren |
272 |
in MS Office documenten. VBA macros kunnen niet worden uitgevoerd door OpenOffice.org; ze moeten eerst worden geconverteerd en |
hoe OpenOffice.org moet omgaan met \begrip{VBA} \begrip{macro} codes in MS Office documenten. |
273 |
aangepast. Vaak willen we toch OpenOffice.org enkel gebruiken om de zichtbare inhoud van een Word, Excel of PowerPoint bestand aan |
VBA macros kunnen niet worden uitgevoerd door OpenOffice.org; ze moeten eerst worden geconverteerd en |
274 |
te passen en dan terug in het Microsoft Office formaat op te slaan zonder de macro's die ze bevatten te veranderen. We kunnen |
aangepast. Vaak willen we toch OpenOffice.org enkel gebruiken om de zichtbare inhoud van een Word, |
275 |
zelf OpenOffice.org instellen naar eigen wens. Ofwel worden de VBA macros in het klembord opgeslagen in gecommentarieerde vorm |
Excel of PowerPoint bestand aan te passen en dan terug in het Microsoft Office formaat op te slaan |
276 |
als een subroutine van OpenOffice.org waarbij deze correct zal teruggeschreven worden bij het opslaan onder MS Office formaat, of |
zonder de macro's die ze bevatten te veranderen. |
277 |
we kunnen kiezen om OpenOffice.org de macro's te laten verwijderen bij het laden. De laatste optie is natuurlijk nog een extra |
|
278 |
beveiliging tegen de gevreesde macrovirussen in Microsoft Office documenten, maar af en toe verliezen we daar toch functionaliteit. |
We kunnen OpenOffice.org instellen naar eigen wens. Ofwel worden de VBA macros in het klembord opgeslaan in gecommentarieerde vorm als een subroutine van OpenOffice.org waarbij deze correct zal teruggeschreven |
279 |
|
worden bij het opslaan onder MS Office formaat, of we kunnen kiezen om OpenOffice.org de macro's te laten |
280 |
Om toch met macro's te kunnen werken binnen Open Office, moeten we gebruik maken van de Open Office Application Programming |
verwijderen bij het laden. De laatste optie is natuurlijk nog een extra |
281 |
Interface \textsc{api}. Deze \textsc{api} laat ons toe om Open Office componenten aan te spreken vanuit verschillende |
beveiliging tegen de gevreesde macrovirussen in Microsoft Office documenten, maar af en toe verliezen we daar toch functionaliteit mee. |
282 |
programmeertalen. We gaan hier niet dieper in op het ontwikkelen van eigen macro's met Open Office, maar verwijzen de |
|
283 |
|
Om toch met macro's te kunnen werken binnen OpenOffice.org, moeten we gebruik maken van de Open Office Application Programming Interface api. Deze api laat ons toe om OpenOffice.org componenten aan te spreken vanuit verschillende |
284 |
|
programmeertalen. We gaan hier niet dieper in op het ontwikkelen van eigen macro's met OpenOffice.org, maar verwijzen de |
285 |
gei\"interesseerden door naar de OpenOffice.org API Reference op \url{http://api.openoffice.org/}, waarbij we beschrijvende |
gei\"interesseerden door naar de OpenOffice.org API Reference op \url{http://api.openoffice.org/}, waarbij we beschrijvende |
286 |
handleidingen voor de programmeeromgevingen kunnen vinden op \url{http://api.openoffice.org/servlets/ProjectDocumentList}. |
handleidingen voor de programmeeromgevingen kunnen vinden op \url{http://api.openoffice.org/servlets/ProjectDocumentList}. |
287 |
|
|
288 |
|
\section{Gnumeric} \index{gnumeric} |
289 |
|
|
290 |
|
Gnumeric is het rekenbladprogramma ontwikkeld door de mensen van Gnome\footnote{De grote concurrent van KDE in de window manager wereld.} Het is lichter dan oocalc en bevat evenveel functionaliteit. |
291 |
|
|
292 |
|
\pixfig[htb]{./desktop/gnumeric01}{width=\linewidth}{gnumeric01}{Het rekenbladprogramma gnumeric. De statistische analysemenu's worden getoond.} |
293 |
|
|
294 |
|
In figuur \ref{gnumeric01} zien we dat statistische functies die niet niet direct te verwachten zijn in een standaard rekenbladprogramma. Naast een `doelzoeken' (\menu{Goal seek}) is eveneens het meer geavanceerde \menu{Solver} beschikbaar, waarmee optimalisatieproblemen kunnen opgelost worden\footnote{Het moet zelfs mogelijk zijn om hiermee stelsels van vergelijkingen op te lossen, hoewel er daarvoor betere tools beschikbaar zijn.}. |
295 |
|
|
296 |
|
Gnmeric bevat veel voorgeprogrammeerde functies. Door te klikken op het icoontje waarin $f(x)$ staat kunnen we een functie selecteren. Er verschijnt een handige wizard die ons helpt bij het invullen van die functie. |
297 |
|
|
298 |
\subsection{Ispell en woordenboeken} |
Gnumeric slaat de de bestanden op in een eigen formaat (met de extensie \file{.gnumeric}) maar het is mogelijk om te exporteren naar MS Excel, Text, Lotus, \LaTeX-tabellen\ldots\ Importeren van al deze formaten lukt min of meer. |
299 |
International \begrip{Ispell} is een interactief spell-checking programma voor \gl\ dat een groot aantal Europese talen |
|
300 |
|
\section{Ispell en woordenboeken} |
301 |
|
|
302 |
|
International \Begrip{Ispell} \index{ispell}\ is een interactief spell-checking programma voor \gl\ dat een groot aantal Europese talen |
303 |
ondersteunt. Er is een Emacs interface beschikbaar, maar ook een standaard command-line mode. Ispell is terug te vinden |
ondersteunt. Er is een Emacs interface beschikbaar, maar ook een standaard command-line mode. Ispell is terug te vinden |
304 |
op \url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell.html}. |
op \url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell.html}. |
305 |
|
|
306 |
De standaard manier om Ispell te gebruiken is gewoon aan de command prompt het commando \commando{ispell} op te geven, met |
De standaard manier om Ispell te gebruiken is aan de command prompt het commando \commando{ispell} op te geven, met |
307 |
als argument de naam van het bestand dat je wilt checken. Standaard staat de taal op Engels, en \'e\'en voor \'e\'en zal |
als argument de naam van het bestand dat je wil checken. Standaard staat de taal op Engels, en \'e\'en voor \'e\'en zal |
308 |
Ispell ons wijzen op woorden die niet in de Ispell wordenboek voorkomen. We kunnen reageren met \'e\'en van de volgende |
Ispell ons wijzen op woorden die niet in de Ispell wordenboek voorkomen. We kunnen reageren met \'e\'en van de volgende |
309 |
commando's:\\ |
commando's: |
310 |
\begin{tabular}{ll} |
\begin{description} |
311 |
R & Vervang verkeerd geschreven woord.\\ |
\item[R\;] Vervang verkeerd geschreven woord. |
312 |
Space & Aanvaard het woord, maar enkel deze keer.\\ |
\item[$<$Spatiebalk$>$\;] Aanvaard het woord, maar enkel deze keer. |
313 |
A & Aanvaard het woord voor de rest van deze ispell sessie.\\ |
\item[A\;] Aanvaard het woord voor de rest van deze ispell sessie. |
314 |
I & Aanvaard het woord, met de hoofdletters zoals in het bestand voorkwam, en\\ |
\item[I\;] Aanvaard het woord, met de hoofdletters zoals in het bestand voorkwam, en pas het private woordenboek aan zodat het voor onze bestanden nooit meer als fout wordt aangeduid. |
315 |
& pas het private woordenboek aan.\\ |
\item[U\;] Aanvaard het woord en voeg in het private woordenboek het woord toe in volledig in kleine letters. |
316 |
U & Aanvaard het woord en voeg in het private woordenboek het woord toe in\\ |
\item[0-n\;] Vervang door \'e\'en van de voorgestelde woorden. |
317 |
& volledig in kleine letters.\\ |
\item[L\;] Zoek woorden op in het systeemwoordenboek (gestuurd door de WORDS optie bij het compileren). |
318 |
0-n & Vervang door \'e\'en van de voorgestelde woorden.\\ |
\item[X\;] Schrijf de rest van dit bestand weg, negeer spelfouten, en begin met het volgende bestand. |
319 |
L & Zoek woorden op in het systeemwoordenboek (gestuurd door de\\ |
\item[Q\;] Verlaat Ispell, en laat het bestand ongewijzigd. |
320 |
& WORDS optie bij het compileren).\\ |
\item[!\;] Shell escape. |
321 |
X & Schrijf de rest van dit bestand weg, negeer spelfouten, en\\ |
\item[CTRL+L\;] Ververs het scherm. |
322 |
& begin met het volgende bestand.\\ |
\item[CTRL+Z\;] Onderbreek ispell. |
323 |
Q & Verlaat Ispell, en laat het bestand ongewijzigd.\\ |
\item[?\;] Geef help scherm. |
324 |
! & Shell escape.\\ |
\end{description} |
|
\^{}L & Ververs het scherm.\\ |
|
|
\^{}Z & Suspend ispell.\\ |
|
|
? & Geef help scherm.\\ |
|
|
\end{tabular} \\ |
|
325 |
|
|
326 |
Om nu een Nederlandse tekst op spellingsfouten te checken, moeten we een Nederlandse woordenboek op |
Om een Nederlandse tekst op spellingsfouten te checken, moeten we een Nederlandse woordenboek op |
327 |
ons systeem beschikbaar hebben. Als dat niet het geval is, kunnen we op |
ons systeem beschikbaar hebben. Als dat niet het geval is, kunnen we op |
328 |
\url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell-dictionaries.html} een lijst opvragen met alle talen die Ispell ondersteunt. |
\url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell-dictionaries.html} een lijst opvragen met alle talen die Ispell ondersteunt. |
329 |
In het geval van Nederlands hebben we dutch96.lat en dutch96.aff nodig. Met het commando |
In het geval van Nederlands hebben we dutch96.lat en dutch96.aff nodig. Met het commando |
330 |
\commando{buildhash dutch96.lat dutch96.aff nederlands.hash} maken we dan een bruikbare Nederlandse woordenboek aan. Als |
\commando{buildhash dutch96.lat dutch96.aff nederlands.hash} maken we een bruikbare Nederlandse woordenboek aan. Als |
331 |
we willen dat Ispell deze woordenboek terugvindt, moeten we die verplaatsen naar de standaarddirectories dmv |
we willen dat Ispell dat woordenboek terugvindt, moeten we het verplaatsen naar de standaarddirectories met het commando |
332 |
\commando{mv nederlands.hash /usr/local/ispell-3.1.20/lib} en |
\commando{mv nederlands.hash /usr/local/ispell-3.1.20/lib} en |
333 |
\commando{cp dutch96.aff /usr/local/ispell-3.1.20/lib/nederlands.aff}. Daarna is het mogelijk om een bestand te checken |
\commando{cp dutch96.aff /usr/local/ispell-3.1.20/lib/nederlands.aff}. Daarna is het mogelijk om een bestand te checken |
334 |
dmv \commando{ispell -d nederlands (bestandsnaam)}. Wanneer we geen permissies hebben om buiten onze eigen directory |
met \commando{ispell -d nederlands (bestandsnaam)}. Wanneer we geen permissies hebben om buiten onze eigen directory |
335 |
te schrijven (als gewone user bijvoorbeeld), kunnen we nog altijd \commando{ispell -d \$woordenboekdir/nederlands (bestandsnaam)} |
te schrijven (als gewone user bijvoorbeeld), kunnen we nog altijd \commando{ispell -d pad/naar/nederlands (bestandsnaam)} |
336 |
oproepen, met \$woordenboekdir het juiste pad waar de woordenboek nederlands.hash staat. |
oproepen, met commando{pad/naar} het juiste pad naar waar het woordenboek nederlands.hash staat. |
337 |
|
|
338 |
Er is ook een \textsc{kde} versie van Ispell beschikbaar met een grafische interface |
Er is ook een \textsc{kde} versie van Ispell beschikbaar met een grafische interface |
339 |
(\url{http://www.chaos.umd.edu/~dsweet/KDE/KSpell/}). |
(\url{http://www.chaos.umd.edu/~dsweet/KDE/KSpell/}). |
340 |
|
|
341 |
\subsection{\LaTeX} |
\section{\LaTeX} \index{\LaTeX} |
342 |
\subsubsection{Inleiding} |
|
343 |
\begrip{\LaTeX} (spreek uit: ``Laatech'') is een pakket dat zich ideaal leent voor het maken van wetenschappelijke teksten. |
\LaTeX\ (spreek uit: ``Laatech'') is een pakket dat zich ideaal leent voor het maken van wetenschappelijke teksten. |
344 |
Het idee achter \begrip{\LaTeX} is dat vorm en inhoud van elkaar gescheiden zijn, en dat een auteur zich enkel maar over |
Het idee achter \LaTeX\ is dat vorm en inhoud van elkaar gescheiden zijn, en dat een auteur zich enkel maar over |
345 |
de inhoud hoeft te bekommeren. De \begrip{\LaTeX}-homepage is terug te vinden op \url{http://www.latex-project.org/}. |
de inhoud hoeft te bekommeren. De \LaTeX-homepage is terug te vinden op \url{http://www.latex-project.org/}. |
346 |
Voordat je \LaTeX\ kunt gaan gebruiken moet je eerst een \TeX\ distributie op |
Voordat je \LaTeX\ kunt gaan gebruiken moet je een \TeX\ distributie op |
347 |
je systeem installeren. Er bestaan verschillende distributies, en platform afhankelijk. |
je systeem installeren. Er bestaan verschillende distributies, en platform afhankelijk. |
348 |
|
|
349 |
Er zijn drie grote netwerk servers voor \TeX\ en \LaTeX, gevestigd in de |
Er zijn drie grote netwerk servers voor \TeX\ en \LaTeX, gevestigd in de |
350 |
Verenigde Staten\footnote{\url{ftp://ctan.tug.org/tex-archive/}}, Groot Brittani\"e\footnote{\url{ftp://ftp.tex.ac.uk/tex-archive/}} |
Verenigde Staten\footnote{\url{ftp://ctan.tug.org/tex-archive/}}, Groot Brittani\"e\footnote{\url{ftp://ftp.tex.ac.uk/tex-archive/}} |
351 |
en Duitsland\footnote{\url{ftp://ftp.dante.de/tex-archive/}}. Samen vormen ze het Comprehensive \TeX\ Archive Network, CTAN. |
en Duitsland\footnote{\url{ftp://ftp.dante.de/tex-archive/}}. Samen vormen ze het Comprehensive \TeX\ Archive Network, CTAN. |
352 |
|
|
353 |
Zeus biedt ook een mirror aan van CTAN: \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive}. |
Zeus biedt een mirror aan van CTAN: \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive}. |
354 |
|
|
355 |
Iedere server heeft dezelfde opbouw, dus als er \url{sytems/unix/teTeX/} |
Iedere server heeft dezelfde opbouw, dus als er \url{sytems/unix/teTeX/} |
356 |
staat bedoelen we eigenlijk \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive/sytems/unix/teTeX/}. |
staat bedoelen we eigenlijk \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive/sytems/unix/teTeX/}. |
357 |
|
|
358 |
Normaal gezien krijgen we \begrip{\LaTeX} mee ge\"installeerd wanneer we een \gl\ distributie installeren zoals Mandrake. |
Normaal gezien krijgen we \LaTeX\ mee ge\"installeerd wanneer we een \gl\ distributie installeren zoals Mandrake\footnote{Onder Mandrake worden de \LaTeX\ helpfiles echter niet ge\"installeerd. De texhelp-rpm is ook niet te vinden op de CD's en moet apart gedownload worden, bijvoorbeeld via Mandrake Update. Het bestand in kwestie is \file{tetex-doc-1.0.7-61mdk.i586.rpm}}. |
359 |
Van \begrip{\LaTeX} zijn ook verschillende distributies beschikbaar, zoals TeTeX, EmTeX, PCTeX, \ldots |
Van \LaTeX\ zijn ook verschillende distributies beschikbaar, zoals TeTeX, EmTeX, PCTeX, \ldots |
360 |
|
|
361 |
Als er nog geen \begrip{\LaTeX} beschikbaar is op de computer (valt te testen door \commando{latex} aan de command-prompt |
Als er nog geen \LaTeX\ beschikbaar is op de computer (valt te testen door \commando{latex} aan de command-prompt |
362 |
in te typen), is waarschijnlijk TeTeX \'e\'en van de gebruiksvriendelijkste om te installeren en mee aan de slag te gaan |
in te typen), is waarschijnlijk TeTeX \'e\'en van de gebruiksvriendelijkste om te installeren en mee aan de slag te gaan |
363 |
\url{http://www.tug.org/teTeX/}). In tegenstelling tot de meeste distributies, krijgen we hier de nodige begeleiding van |
(\url{http://www.tug.org/teTeX/}). In tegenstelling tot de meeste distributies, krijgen we hier de nodige begeleiding van |
364 |
wat we zoal moeten installeren om een operationele \begrip{\LaTeX} te hebben. Op |
wat we zoal moeten installeren om een operationele \LaTeX\ te hebben. Op |
365 |
\url{http://theory.uwinnipeg.ca/search/tetex.html} kunnen we via een webform opvragen welke pakketten we allemaal nodig |
\url{http://theory.uwinnipeg.ca/search/tetex.html} kunnen we via een webform opvragen welke pakketten we allemaal nodig |
366 |
hebben en deze vervolgens installeren. EmTeX is een vrij omslachtige en weinig gebruiksvriendelijke \begrip{\LaTeX}), |
hebben en deze vervolgens installeren. EmTeX is een vrij omslachtige en weinig gebruiksvriendelijke \LaTeX, |
367 |
terwijl PCTeX dan weer eerder commercieel, en gericht op Windows is \url{http://www.pctex.com/}. |
terwijl PCTeX (\url{http://www.pctex.com/}) dan weer eerder commercieel, en gericht op Windows is. |
368 |
\subsubsection{LyX} |
|
369 |
Verder kunnen we gebruik maken van \begrip{LyX}, een grafische gebruikersinterface voor \begrip{\LaTeX} |
\subsection{LyX} |
370 |
\url{http://www.lyx.org/}. LyX produceert professioneel ogende documenten, waarbij \begrip{\LaTeX} op de |
|
371 |
achtergrond gebruikt wordt. LyX is echter meer dan een front-end voor \begrip{\LaTeX}. Er is geen kennis van \begrip{\LaTeX} |
We kunnen gebruik maken van \Begrip{LyX}\index{lyx}, een grafische gebruikersinterface voor \LaTeX\ |
372 |
nodig om met LyX te kunnen werken, maar kennis van \begrip{\LaTeX} zal de gebruiker meer mogelijkheden bieden. |
(\url{http://www.lyx.org/}). LyX produceert professioneel ogende documenten, waarbij \LaTeX\ op de |
373 |
|
achtergrond gebruikt wordt. LyX is echter meer dan een front-end voor \LaTeX. Er is geen kennis van \LaTeX\ |
374 |
|
vereist om met LyX te kunnen werken, maar kennis van \LaTeX\ zal de gebruiker meer mogelijkheden bieden. |
375 |
|
|
376 |
\pixfig[htb]{./desktop/lyx}{width=0.9\linewidth}{lyx}{LyX, een grafische gebruikersomgeving voor \LaTeX.} |
\pixfig[htb]{./desktop/lyx}{width=0.9\linewidth}{lyx}{LyX, een grafische gebruikersomgeving voor \LaTeX.} |
377 |
|
|
378 |
\subsubsection{Een voorbeelddocumentje} |
\subsection{Een voorbeelddocumentje} |
379 |
Veronderstellen we dat \begrip{\LaTeX} op het systeem ge\"installeerd is. Dan is het echter nog altijd het interessantst |
|
380 |
om via een eenvoudige teksteditor \begrip{\LaTeX}-documenten aan te maken, omdat dit de gebruiker het meest controle geeft |
Veronderstellen we dat \LaTeX\ op het systeem ge\"installeerd is. Dan is het echter nog altijd het interessantst |
381 |
|
om via een eenvoudige teksteditor \LaTeX-documenten aan te maken, omdat dit de gebruiker het meest controle geeft |
382 |
over het eindresultaat. Het vraagt wel enige moeite om wat basissyntax te leren, maar al gauw kunnen we professioneel |
over het eindresultaat. Het vraagt wel enige moeite om wat basissyntax te leren, maar al gauw kunnen we professioneel |
383 |
ogende documenten aanmaken. De basisingredi\"enten om aan de slag te gaan zijn: |
ogende documenten aanmaken. De basisingredi\"enten om aan de slag te gaan zijn: |
384 |
zijn dan |
zijn: |
385 |
\begin{itemize} |
\begin{itemize} |
386 |
\item een teksteditor (zoals notepad onder windows, maar dan beter: neem bijv. vim, xemacs, kwrite, nedit, \ldots) |
\item een teksteditor (zoals notepad onder windows, maar dan beter: neem bijv. gvim, (x)emacs, kwrite, nedit, \ldots) |
387 |
\item de \begrip{\LaTeX}-compiler, die de broncode omzet naar wat de gebruiker in feite wil afgedrukt zien |
\item de \LaTeX-compiler, die de broncode omzet naar wat de gebruiker in feite wil afgedrukt zien |
388 |
\item een viewer, om dit resultaat te bekijken |
\item een viewer, om dit resultaat te bekijken |
389 |
\item evt. converters, om de uitvoer in het gewenste formaat te krijgen |
\item eventueel converters, om de uitvoer in het gewenste formaat te krijgen |
390 |
\end{itemize} |
\end{itemize} |
391 |
|
|
392 |
In feite is er niets beter om \begrip{\LaTeX} te leren dan al doende. Daarom geven we hieronder een eenvoudig |
In feite is er niets beter om \LaTeX\ te leren dan al doende. Daarom geven we hieronder een eenvoudig |
393 |
voorbeelddocumentje, waarin direct een aantal basisprincipes van de \begrip{\LaTeX}-syntax ge\"illustreerd worden:\\ |
voorbeelddocumentje, waarin direct een aantal basisprincipes van de \LaTeX-syntax ge\"illustreerd worden: |
394 |
|
|
395 |
\begin{verbatim} |
\begin{verbatim} |
396 |
\documentclass{article} |
\documentclass{article} |
397 |
\usepackage{graphicx} |
\usepackage{graphicx} |
432 |
\end{document} |
\end{document} |
433 |
\end{verbatim} |
\end{verbatim} |
434 |
|
|
435 |
OK, effe alles op een rijtje: alle \begrip{\LaTeX}-commando's worden voorafgegaan door $\backslash$. We nemen even de algemene |
OK, effe alles op een rijtje: alle \LaTeX-commando's worden voorafgegaan door $\backslash$. We nemen de algemene |
436 |
opbouw van een document door: we beginnen een document met de specificatie wat we precies willen schrijven, in ons geval een |
opbouw van een document door: we beginnen een document met de specificatie wat we precies willen schrijven, in ons geval een |
437 |
artikel (andere voorbeelden: boek, thesis, verslag, \ldots). Dat zit in de tekststring \emph{$\backslash$documentclass\{article\}}. |
artikel (andere voorbeelden: boek, thesis, verslag, \ldots). Dat zit in de tekststring \emph{$\backslash$documentclass\{article\}}. |
438 |
Als we optionele packages willen gebruiken (zoals om figuren te kunnen tonen), geven we dat aan in het begin met |
Als we optionele packages willen gebruiken (zoals om figuren te kunnen tonen), geven we dat aan in het begin met |
439 |
\emph{$\backslash$usepackage\{graphicx\}}. De titel en auteur spreken vanzelf. We beginnen het uiteindelijke document met |
\emph{$\backslash$usepackage\{graphicx\}}. Het titelveld en het auteursveld spreken voor zich. We beginnen het uiteindelijke document met |
440 |
$\backslash$begin\{document\}, en geven aan dat we de titel in het document willen plaatsen met \emph{$\backslash$maketitle}. OK, we |
$\backslash$begin\{document\}, en geven aan dat we de titel in het document willen plaatsen met \emph{$\backslash$maketitle}. OK, we |
441 |
zijn vertrokken, en plaatsen een eerste sectie met daarin een figuurtje. |
zijn vertrokken, en plaatsen een eerste sectie met daarin een figuurtje. |
442 |
|
|
443 |
Even vertragen, want een figuurtje heeft wat meer om het lijf. Een figuurtje wordt namelijk vaak in een \emph{vlottende context} |
Even vertragen, want een figuurtje heeft wat meer om het lijf. Een figuurtje wordt namelijk vaak in een \emph{vlottende context} |
444 |
geplaatst, wat wil zeggen dat de uiteindelijke plaats nog niet zeker is op het moment dat we ons document aan het aanmaken zijn. |
geplaatst, wat wil zeggen dat de uiteindelijke plaats nog niet zeker is op het moment dat we ons document aan het maken zijn. |
445 |
\begrip{\LaTeX} heeft een aantal basisregels aan boord om automatisch een figuur te plaatsen op een verantwoorde positie. |
\LaTeX\ heeft een aantal basisregels aan boord om automatisch een figuur te plaatsen op een verantwoorde positie. |
446 |
Deze hele vlottende context wordt bevat tussen \emph{$\backslash$begin\{figure\}} en \emph{$\backslash$end\{figure\}}. De opties daarna |
Deze hele vlottende context wordt bevat tussen \emph{$\backslash$begin\{figure\}} en \emph{$\backslash$end\{figure\}}. De opties |
447 |
[htb] geven aan dat \begrip{\LaTeX} eerst moet proberen de figuur te laten staan (\emph{h: here}). Als dat niet lukt, probeert \begrip{\LaTeX} |
[htb] geven aan dat \LaTeX\ eerst moet proberen de figuur te laten staan (\emph{h: here}). Als dat niet lukt, probeert \LaTeX\ |
448 |
die ergens bovenaan op de pagina te zetten (\emph{t: top of page}). Als dat nog niet lukt, probeert \begrip{\LaTeX} de figuur |
die ergens bovenaan op de pagina te zetten (\emph{t: top of page}). Als dat nog niet lukt, probeert \LaTeX\ de figuur |
449 |
onderaan de pagina te plaatsen (\emph{b: bottom of page}). Als alle mogelijkheden uitgeput zijn, zal \begrip{\LaTeX} alle figuren |
onderaan de pagina te plaatsen (\emph{b: bottom of page}). Als alle mogelijkheden uitgeput zijn, zal \LaTeX\ alle figuren |
450 |
die hij niet heeft kunnen plaatsen volgens de wensen van de gebruiker samenzetten op een \emph{page of floats}. We kunnen natuurlijk |
die hij niet heeft kunnen plaatsen volgens de wensen van de gebruiker samenzetten op een \emph{page of floats}. We kunnen natuurlijk |
451 |
ook gewoon heel die \emph{vlottende context} gewoon te laten vallen, maar dat wordt toch afgeraden. |
ook heel die \emph{vlottende context} laten vallen, maar dat wordt afgeraden. |
452 |
|
|
453 |
Nu we onze context hebben, plaatsen we het eigenlijke figuurtje met |
Nu we onze context hebben, plaatsen we het eigenlijke figuurtje met |
454 |
\emph{$\backslash$includegraphics[width=0.2$\backslash$linewidth]\{desktop\/tux.pdf\}}, waarbij we wensen dat de figuur twee tienden |
\emph{$\backslash$includegraphics[width=0.2$\backslash$linewidth]\{desktop\/tux.pdf\}}, waarbij we wensen dat de figuur twee tienden |
456 |
.\/desktop, relatief gezien van de plaats waar het brondocument staat. |
.\/desktop, relatief gezien van de plaats waar het brondocument staat. |
457 |
|
|
458 |
Tot slot kunnen we de figuur nog een onderschrift meegeven via \emph{$\backslash$caption}, en een label waarmee we kunnen verwijzen |
Tot slot kunnen we de figuur nog een onderschrift meegeven via \emph{$\backslash$caption}, en een label waarmee we kunnen verwijzen |
459 |
naar de figuur. Leuk is namelijk dat we in onze tekst altijd correct zullen verwijzen met zo'n label. \begrip{\LaTeX} houdt namelijk voor |
naar de figuur. Leuk is namelijk dat we in onze tekst altijd correct zullen verwijzen met zo'n label. \LaTeX\ houdt namelijk voor |
460 |
ons bij welke nummer de figuur zal krijgen bij het compileren, en zal via $\backslash$ref{tux} altijd blijven correct verwijzen naar |
ons bij welke nummer de figuur zal krijgen bij het compileren, en zal via $\backslash$ref{tux} altijd blijven correct verwijzen naar |
461 |
de figuur $\backslash$label{tux}, ongeacht of er later nog 20 figuren ervoor komen in de tekst. |
de figuur $\backslash$label{tux}, ongeacht of er later nog 20 figuren ervoor komen in de tekst. Dit is mogelijk doordat \LaTeX\ bij het compileren een hulpbestand aanmaakt (met de extensie \file{.aux}) waarin al deze meta-informatie over labels wordt opgeslaan. Om de verwijzingen juist te krijgen is het dus nodig om twee keer het bronbestand te latexen. |
462 |
|
|
463 |
Verder hebben we nog wat wiskunde: om van tekstmode naar wiskundige mode over te gaan, kunnen we dat in de doorlopende tekst door de |
Verder hebben we nog wat wiskunde: om van tekstmode naar wiskundige mode over te gaan, doen we dat in doorlopende tekst door de wiskundige uitdrukkingen tussen \$'s te plaatsen. Eenvoudigst is |
464 |
wiskundige uitdrukkingen tussen \$'s te plaatsen, of door een formule context aan te maken (die niet volttend is). Eenvoudigst is |
om de formules te plaatsen tussen \emph{$\backslash$begin\{equation\}} en \emph{$\backslash$end\{equation\}}. Dit zorgt ervoor dat de formule op een nieuwe lijn wordt geplaatst, gecentreerd is met rechts een nummer. Merken we tenslotte nog op |
|
om de formules te plaatsen tussen \emph{$\backslash$begin\{equation\}} en \emph{$\backslash$end\{equation\}}. Merken we tenslotte nog op |
|
465 |
dat een breuk weergegeven wordt door \emph{$\backslash$frac\{teller\}\{noemer\}}. OK, alles zit op zijn plaats, en na compileren ziet ons |
dat een breuk weergegeven wordt door \emph{$\backslash$frac\{teller\}\{noemer\}}. OK, alles zit op zijn plaats, en na compileren ziet ons |
466 |
document eruit als hieronder: |
document eruit zoals in figuur \ref{vblat}. |
467 |
|
|
468 |
\pdffig[H]{./desktop/vblat}{width=0.9\linewidth}{vblat}{Uitvoer van het eerder gegeven voorbeelddocumentje.} |
\pdffig[H]{./desktop/vblat}{width=0.9\linewidth}{vblat}{Uitvoer van het eerder gegeven voorbeelddocumentje.} |
469 |
\subsubsection{Meer informatie} |
\subsubsection{Meer informatie} |
486 |
\item \url{documentation/} hopen informatie. |
\item \url{documentation/} hopen informatie. |
487 |
\end{itemize} |
\end{itemize} |
488 |
\end{itemize} |
\end{itemize} |
489 |
|
De UK \TeX\ FAQ is een must voor iedere beginnende en gevorderde \LaTeX\ gebruiker. Via \url{http://www.google.com} vinden we natuurlijk een bijna onuitputbare bron van \TeX\ en \LaTeX\ resources. |
|
|
|
|
|
|
|
De UK \TeX\ FAQ is een must voor iedere beginnende en gevorderde \LaTeX\ gebruiker. Via \url{http://www.google.com} vindt u natuurlijk een bijna onuitputbare bron van \TeX\ en \LaTeX\ resources. |
|
490 |
|
|
491 |
\subsection{Wiskundige programma's} |
%\subsection{Andere educatieve programma's} |
|
\subsubsection{\gnu plot} |
|
|
\begrip{Gnuplot} is een zeer handig programma om, zoals de naam het zegt, data te plotten. Het programma wordt |
|
|
uitgevoerd door aan de command line het commando \commando{gnuplot} te geven. Een belangrijke opmerking is |
|
|
over alle mogelijke commando's er meer uitleg kan worden opgevraagd door het commando \commando{help} te typen. |
|
|
Als voorbeeldje willen we volgende gegevens in een mooi grafiekje uitzetten:\\ |
|
|
\begin{centering} |
|
|
\begin{tabular}{lll} |
|
|
0 & 1.217907 & 0.1\\ |
|
|
1 & 0.461673 & 0.2\\ |
|
|
2 & 0.421675 & 0.3\\ |
|
|
3 & 0.386937 & 0.4\\ |
|
|
4 & 0.362147 & 0.5\\ |
|
|
5 & 0.343525 & 0.6\\ |
|
|
5 & 0.343525 & 0.7\\ |
|
|
6 & 0.329795 & 0.8\\ |
|
|
\end{tabular}\end{centering} |
|
|
\\ |
|
|
dan maken we een bestandje aan met bijv. de naam data.txt met deze gegevens erin. Als we dan gnuplot aan de command |
|
|
line opstarten, krijgen een commandoprompt, met de melding \emph{Terminal type set to 'x11'}, wat wil zeggen dat de |
|
|
output gaat naar een nieuw venster\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$} \\ |
|
|
wanneer we dan ingeven\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot 'data.txt'}\\ |
|
|
krijgen we een window |
|
|
\begin{Figuur}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\begin{tabular}{cc} |
|
|
\includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/plot1.pdf} & |
|
|
\includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/plot2.pdf} \\ |
|
|
\end{tabular} |
|
|
\caption{Data plotten met gnuplot.} |
|
|
\label{plot1} |
|
|
\end{Figuur} |
|
|
\\ |
|
|
In fig. \ref{plot1} (links) zijn de data default geplot, waarbij kolom twee in functie van kolom \'e\'en uitgezet |
|
|
wordt. Het is echter mogelijk een heel oerwoud van opties mee te |
|
|
geven. Wanneer we de datapunten liever met een lijntje verbinden, kunnen we dat met\\ |
|
|
\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set data style linespoints}\\ |
|
|
\\ |
|
|
wat dan resulteert in fig. \ref{plot1} (rechts). |
|
|
|
|
|
Willen we de twee grafieken samen in een figuur, kan dat met |
|
|
\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot 'data.txt', 'data.txt' using ($1):($3)}\\ |
|
|
\\ |
|
|
Merk ook dat het bijvoorbeeld mogelijk is om in een enkele lijn verschillende grafieken in een enkele figuur |
|
|
te plotten, ook al staan de data evt. in verschillende bronbestanden. Verder is het ook mogelijk om wiskundige |
|
|
bewerkingen op de data uit te halen, zoals\\ |
|
|
\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot 'data.txt' using (\$1):(\$2)*(\$3)}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot 'data.txt' using (\$1):(sin((\$1)))}\\ |
|
|
\\ |
|
|
waarbij respectievelijk het product van kolom 2 en kolom 3 tegen kolom 1 wordt uitgezet, of de sinus van de waarde |
|
|
in kolom 1. |
|
|
|
|
|
Het is natuurlijk ook mogelijk wiskundige functies te plotten. Met\\ |
|
|
\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot[x=1:10]sin(x)}\\ |
|
|
\\ |
|
|
plot je de ingebouwde sinusfunctie in het bereik tussen 1 en 10 (uiteraard in radialen). Zo zijn er tal van ingebouwde |
|
|
wiskundige functies (van abs, acos, acosh, \ldots tot tan, tanh, \ldots). Er zitten zelfs besselse functies en dergelijke |
|
|
in. |
|
|
|
|
|
Tweedimensionale plots kunnen we dan weer maken met het commando \commando{splot}\\ |
|
|
\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ splot[x=1:10][y=1:10] sin(x/3)*sin(y/3)}\\ |
|
|
\\ |
|
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/plot3.pdf} |
|
|
\caption{Een 2D functie plotten.} |
|
|
\label{plot3} |
|
|
\end{figure} |
|
|
\\ |
|
|
Stel dat we nu geen functie in 3D willen plotten, maar een stel willekeurig verspreide |
|
|
datapunten (x,y,z). Met het commando \commando{splot} genereert gnuplot punten of lijnen in |
|
|
een 3D ruimte.\\ |
|
|
|
|
|
\begin{tabular}{rrr} |
|
|
4.242798 & 2.829958 & 5.000000\\ |
|
|
2.036185 & 4.893256 & 10.000000\\ |
|
|
-1.079101 & 5.495047 & 15.000000\\ |
|
|
-4.228816 & 4.256421 & 20.000000\\ |
|
|
-6.369895 & 1.294002 & 25.000000\\ |
|
|
-6.572726 & -2.685010 & 30.000000\\ |
|
|
-4.370301 & -6.460686 & 35.000000\\ |
|
|
-0.055957 & -8.599818 & 40.000000\\ |
|
|
5.219956 & -7.937383 & 45.000000\\ |
|
|
9.667734 & -4.096941 & 50.000000\\ |
|
|
11.396900 & 2.161172 & 55.000000\\ |
|
|
9.138871 & 8.962200 & 60.000000\\ |
|
|
2.896836 & 13.799215 & 65.000000\\ |
|
|
-5.768155 & 14.386744 & 70.000000\\ |
|
|
\end{tabular} |
|
|
\\ |
|
|
Met de volgende commando's\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set xrange [-1:1]}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set yrange [-1:1]}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set ticslevel 0}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ splot "datafile.dat" u 1:2:3 with lines}\\ |
|
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/splot.pdf} |
|
|
\caption{Een set punten in 3D plotten.} |
|
|
\label{plot3} |
|
|
\end{figure} |
|
|
Om de vorige dataset in een 3D raster te plotten, gebruiken we \commando{set dgrid3d}. |
|
|
De hoogte van elk roosterpunt wordt automatisch bepaald als een gewogen gemiddelde van |
|
|
de data binnen het rooster. Het aantal roosterpunten in de X- en Y-richtingen kunnen |
|
|
worden gespecifieerd door \commando{set dgrid3d x-mesh, y-mash.}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set dgrid3d 8,8}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set hidden3d}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ splot "datafile.dat" u 1:2:3 with lines}\\ |
|
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/splot2.pdf} |
|
|
\caption{Een 3D dataset plotten.} |
|
|
\label{plot3} |
|
|
\end{figure} |
|
|
|
|
|
|
|
|
Om figuren te exporteren vanuit Gnuplot gebruiken we volgende opties:\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set output 'plot.png'}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set terminal png small color}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ set data style linespoints}\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot 'data.txt'}\\ |
|
|
waarbij de eerste regel de output naam specificeert, de tweede regel het outputformaat en bijhorende opties. |
|
|
De derde regel geeft de plotopties voor de data (met een lijntje verbonden) en de vierde lijn laat de eigenlijke |
|
|
plot uitvoeren. We zullen deze keer geen venster krijgen met de plot, maar er zal wel een bestandje plot.png aangemaakt |
|
|
zijn. |
|
|
|
|
|
Nog een handige functie van gnuplot is fitten van functies aan datapunten. Stel, we hebben ui \'e\'en of andere meting |
|
|
volgende waarden.\\ |
|
|
\begin{centering} |
|
|
\begin{tabular}{ll} |
|
|
0.000000 & 2.000000\\ |
|
|
0.010000 & 1.837025\\ |
|
|
0.020000 & 1.687330\\ |
|
|
0.030000 & 1.549833\\ |
|
|
0.040000 & 1.423541\\ |
|
|
0.050000 & 1.307540\\ |
|
|
0.060000 & 1.200991\\ |
|
|
0.070000 & 1.103125\\ |
|
|
0.080000 & 1.013234\\ |
|
|
0.090000 & 0.930668\\ |
|
|
0.100000 & 0.854830\\ |
|
|
0.110000 & 0.785172\\ |
|
|
0.120000 & 0.721190\\ |
|
|
0.130000 & 0.662422\\ |
|
|
0.140000 & 0.608443\\ |
|
|
0.150000 & 0.558862\\ |
|
|
0.160000 & 0.513322\\ |
|
|
0.170000 & 0.471492\\ |
|
|
0.180000 & 0.433071\\ |
|
|
\end{tabular} |
|
|
\end{centering}\\ |
|
|
Stellen we ook dat deze getallen in gewoon tekstformaat zijn opgeslagen in het bestand foo.dat, en dat we aan deze |
|
|
getallen functie van de vorm |
|
|
\[ |
|
|
f(x) = a * exp(-b*x) |
|
|
\] |
|
|
willen fitten. Dan gaan we als volgt te werk:\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ f(x) = a * exp (-x*b)}\\ |
|
|
Nadat we in gnuplot deze uitdrukking hebben ingegeven, kunnen de vrije parameters $a$ en $b$ als volgt schatten:\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ fit f(x) 'foo.dat' via a,b}\\ |
|
|
Je zal een resultaat krijgen van de vorm: |
|
|
\begin{verbatim} |
|
|
|
|
|
Final set of parameters Asymptotic Standard Error |
|
|
======================= ========================== |
|
|
|
|
|
a = 2 +/- 1.416e-07 (7.078e-06%) |
|
|
b = 8.5 +/- 1.115e-06 (1.312e-05%) |
|
|
|
|
|
|
|
|
correlation matrix of the fit parameters: |
|
|
|
|
|
a b |
|
|
a 1.000 |
|
|
b 0.727 1.000 |
|
|
\end{verbatim} |
|
|
|
|
|
waarna we kunnen kijken of de gefitte functie overeenkomt met de datapunten:\\ |
|
|
\com{gnuplot$>$ plot f(x), 'foo.dat'}\\ |
|
|
Het resultaat ziet er dan als volgt uit:\\ |
|
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/fit.pdf} |
|
|
\caption{Resultaat van fitting aan de oorspronkelijke datapunten.} |
|
|
\label{fitting} |
|
|
\end{figure} |
|
|
|
|
|
Nog een leuk weetje: we kunnen aan gnuplot als argument de naam van een tekstbestand meegeven waarin de |
|
|
commando's na elkaar vermeld staan die we normaal aan de gnuplot-commandprompt zouden ingeven (een soort van gnuplot |
|
|
script dus). Op die manier kunnen we ook bepaalde taken automatiseren. Voorbeeldje: we willen een programma telkens |
|
|
met andere parameters uitvoeren en de daarbij gegenereerde databestanden via gnuplot in een grafiekje uitzetten. We |
|
|
kunnen dan met een unix shellscriptje het programma de verschillende parameterwaarden aanbieden, het databestand van |
|
|
via het gnuplotscript in gnuplot automatisch een grafiekje laten genereren en tenslotte de naam veranderen van dat |
|
|
grafiekje. |
|
|
|
|
|
Vermelden we tenslotte dat de gnuplot homepage gevonden kan worden op \url{http://www.gnuplot.info/} |
|
|
(niet .org!!). Ook raden we \url{http://art.aees.kyushu-u.ac.jp/members/kawano/gnuplot/index-e.html}, |
|
|
de \emph{Not So Frequently Asked questions} homepage aan. |
|
|
|
|
|
\subsubsection{Grace} |
|
|
\begrip{Grace} is een 2D plotting programma met een grafische interface voor X Windows, uitgebracht onder de \gl\. Grace is |
|
|
de afstammeling van ACE/gr, wat ook bekend stond als Xmgr. De Grace homepage is te vinden op |
|
|
\url{http://plasma-gate.weizmann.ac.il/Grace/}. Het commandovenster van Grace wordt getoond in figuur |
|
|
\label{gracecom}. |
|
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\includegraphics[width=0.6\linewidth]{desktop/grace.png} |
|
|
\caption{Het Grace commandovenster.} |
|
|
\label{gracecom} |
|
|
\end{figure} |
|
|
\begrip{Grace} werkt volledig op basis van datasets. We kunnen vrij eenvoudig datasets (bijv. een |
|
|
tekstfile met cijfers die als uitvoer van een programma wordt aangemaakt) importeren via \emph{Data - |
|
|
Import - ASCII}. Via het linkermenu hebben we onder de knop \emph{Draw} een knop $A_S$, die dient |
|
|
voor automatisch schalen van de figuur. De uitvoer van een dataset wordt op het scherm weergegeven. Deze kan dan naar een |
|
|
postscriptfile geprint worden. Beschikbaarheid van andere exportformaten is afhankelijk van welke libraries we allemaal hebben |
|
|
meegelinkt. Zo kan \begrip{Grace} worden afgestemd dat TIFF, PNG, \ldots kan exporteren. Met de tools van ImageMagick (zie |
|
|
verder, komen we anders ook al een heel eind om de uitvoer naar het gewenste formaat te converteren. Eeen voorbeeldgrafiekje |
|
|
met Grace gegenereerd is te zien in figuur \ref{plotgrace} |
|
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\rotatebox{-90}{\resizebox{!}{5cm}{\includegraphics{desktop/gamma2.pdf}}} |
|
|
\caption{Een Grace grafiek.} |
|
|
\label{plotgrace} |
|
|
\end{figure} |
|
|
We kunnen ook onze eigen datasets genereren en bekijken. Met \emph{Edit - Data sets} krijgen we een pop-up menuutje, waarin we |
|
|
kiezen voor \emph{Edit - Create new}. Daarbij kunnen we kiezen voor \emph{By Formula}. Willen we nu \'e\'en periode van de |
|
|
sinusfunctie tonen, geven we volgende parameters in: beginwaarde van het interval door \emph{Start at: 0}, |
|
|
eindwaarde van het interval met \emph{Stop at: 2*pi}, het aantal punten in de dataset \emph{Length: 100}, voor X |
|
|
geven we \emph{\$t} en voor Y \emph{sin(\$t)}. Als we nu op \emph{Accept} klikken, zien we de functie op het scherm (evt wel de |
|
|
zoom aanpassen via de autoschaal). De dataset zelf kunnen we bekijken met een spreadsheet-editor. |
|
|
|
|
|
Grace laat ons ook toe om op ingeladen datasets curvefitting, histogram opstellen, fouriertransformaties, convoluties, |
|
|
geometrische transformaties \ldots los te laten. |
|
|
|
|
|
Om een grafiek af te werken, kunnen we ook tekst en grafiesche objecten toevoegen. We kunnen de ingevoegde tekst herschalen en |
|
|
roteren naar believen, maar we kunnen ook rechthoeken en ellipsen bijtekenen op de grafiek. |
|
|
\subsubsection{Octave} |
|
|
|
|
|
\subsection{Andere educatieve programma's} |
|
492 |
|
|
493 |
% Structuur aangepast, beter apart hoofdstuk voor dit, komt beter overeen met al de brol dat |
% Structuur aangepast, beter apart hoofdstuk voor dit, komt beter overeen met al de brol dat |
494 |
% ik schrijf |
% ik schrijf |
495 |
|
% Wie is `ik'? :-) |
496 |
|
|
497 |
\chapter{Beeldbewerking} |
\chapter{Beeldbewerking} |
498 |
|
|
499 |
\section{Xv} |
\section{Xv} |
500 |
\begin{figure}[htb] |
|
501 |
\centering |
\pixfig[htb]{./desktop/xv}{width=0.6\linewidth}{xv}{Het xv commandovenster.} |
502 |
\includegraphics[width=0.6\linewidth]{desktop/xv.png} |
|
503 |
\caption{Het Xv commandovenster.} |
\Begrip{Xv}\index{xv}\ is waarschijnlijk het bekendste programma om beeldjes te bekijken en te bewerken in unix-achtige |
504 |
\label{xv} |
omgevingen. Het is in feite een shareware programma (dus moet je betalen om het te registreren, maar in de |
505 |
\end{figure} |
praktijk wordt dat door niemand gedaan) en wordt standaard bij vrij veel unix-achtige omgevingen geleverd. |
|
\begrip{Xv} is waarschijnlijk het bekendste programma om beeldjes te bekijken en te bewerken in unix-achtige |
|
|
omgevingen. Het is feite een shareware programma (dus moet je betalen om het te registreren, maar in de |
|
|
praktijk wordt dat toch door niemand gedaan), maar komt standaard bij vrij veel unix-achtige omgevingen geleverd. |
|
506 |
Ondanks het feit dan xv shareware is, is het wel gratis voor persoonlijk gebruik. Voor officieel gebruik (commercieel, |
Ondanks het feit dan xv shareware is, is het wel gratis voor persoonlijk gebruik. Voor officieel gebruik (commercieel, |
507 |
educatief, \ldots) wordt er wel een registratie gevraagd. Deze registratie wordt niet echt opgelegd, en je kan zelfs |
educatief, \ldots) wordt er wel een registratie gevraagd. Deze registratie wordt niet echt opgelegd, en je kan zelfs |
508 |
zonder problemen de sourcecode downloaden... |
zonder problemen de broncode downloaden\ldots |
509 |
|
|
510 |
De reden van de populariteit is waarschijnlijk omdat het zo intu\"itief en gebruiksvriendelijk is: alle |
De reden van de populariteit is waarschijnlijk omdat het zo intu\"itief en gebruiksvriendelijk is: alle |
511 |
belangrijke knoppen staan in het commandovenster (in tegenstelling tot bij Gimp), en eisen weinig |
belangrijke knoppen staan in het commandovenster (in tegenstelling tot bij de Gimp), en eisen weinig |
512 |
verbeelding van de gebruiker. Na typen van \commando{xv} aan de commandolijn verschijnt het |
verbeelding van de gebruiker. Na het typen van het \commando{xv} aan de commandolijn verschijnt het |
513 |
openingsvenster, waarna je met de rechtermuisknop het commandovenster (fig. \ref{xv}) opent. |
openingsvenster, waarna je met de rechtermuisknop het commandovenster (figuur \ref{xv}) opent. |
514 |
|
|
515 |
Enkele minder voor de hand liggende functies zijn terug te vinden onder het menu \emph{Algorithms}, |
Enkele minder voor de hand liggende functies zijn terug te vinden onder het menu \menu{Algorithms}, |
516 |
waarin je een beeld kan vervagen, ontvlekken, \ldots maar welke weinig interessant zijn. Wat echter wel |
waarin je een beeld kan vervagen, ontvlekken, \ldots\ maar welke weinig interessant zijn. Wat echter wel |
517 |
interessante functies zijn, zijn het bekijken en omzetten naar verschillende andere formaten, de |
interessante functies zijn, is het bekijken en omzetten naar verschillende andere formaten. Met de |
518 |
\emph{Crop} functie om een beeldje bij te knippen en wat ook een zeer interessante functie is, is de |
\emph{Crop} functie kunnen we een beeldje bij knippen en met de |
519 |
\emph{Grab} functie. Met deze laatste functie kunnen we screenshots maken van vensters in X Windows |
\emph{Grab} functie kunnen we screenshots maken van vensters in X Windows |
520 |
(zoals voor deze cursus). |
(zoals voor deze cursus). |
521 |
|
|
522 |
Nog iets leuk van Xv zijn de verschillende sneltoetesen: |
Nog iets leuk aan xv zijn de verschillende sneltoetesen: |
523 |
\begin{itemize} |
\begin{itemize} |
524 |
\item \commando{shift + $>$} verdubbelt de grootte |
\item \commando{shift + $>$} verdubbelt de grootte |
525 |
\item \commando{shift" + $<$} halveert de grootte |
\item \commando{shift" + $<$} halveert de grootte |
526 |
\item \commando{$>$} vergroot een beeldje met 10\% |
\item \commando{$>$} vergroot een beeldje met 10\% |
527 |
\item \commando{$<$} vermindert de grootte met 10\% |
\item \commando{$<$} verkleint een beeldje met 10\% |
528 |
\item \commando{n} keert terug naar de oorspronkelijke grootte |
\item \commando{n} keert terug naar de oorspronkelijke grootte |
529 |
\item \commando{e} roept het menu met de \emph{color editor} op, waarin kleurenpallet, intensiteit, |
\item \commando{e} roept het menu met de \menu{color editor} op, waarin kleurenpallet, intensiteit, |
530 |
contrast en dergelijke kunnen bewerkt worden. |
contrast en dergelijke kunnen bewerkt worden. |
531 |
\end{itemize} |
\end{itemize} |
532 |
|
|
533 |
De XV-website is terug te vinden op \url{http://www.trilon.com/xv/}. |
De xv-website is terug te vinden op \url{http://www.trilon.com/xv/}. |
534 |
|
|
535 |
\section{Gimp} |
\section{Gimp} |
536 |
\begin{figure} |
|
537 |
\center |
\pixfig[htb]{./desktop/gimpcommand}{width=5cm}{gimpcommand}{Het Gimp commandovenster.} |
538 |
\includegraphics{desktop/gimpcommand.png} |
|
539 |
\caption{Gimp commandovenster.} |
\Begrip{Gimp}\index{gimp}\ is de laatste tijd steeds meer een concurrent geworden van het commerci\"ele |
|
\label{gimpcommand} |
|
|
\end{figure} |
|
|
\begrip{Gimp} is de laatste tijd steeds meer een concurrent geworden van het commerci\"ele |
|
540 |
pakket Adobe Photoshop. Het eerste wat we krijgen als we Gimp opstarten (door \commando{gimp} |
pakket Adobe Photoshop. Het eerste wat we krijgen als we Gimp opstarten (door \commando{gimp} |
541 |
aan de commandline te typen), is een commandovenster (fig. \ref{gimpcommand}). Dit venster bevat |
aan de commandline te typen), is een commandovenster (fig. \ref{gimpcommand}). Dit venster bevat |
542 |
maar weinig functionaliteit, maar laat toe om beeldjes in te laden, en voorziet ook een aantal |
maar weinig functionaliteiten, maar laat toe om beeldjes in te laden, en voorziet ook een aantal |
543 |
menuknoppen voor een aantal interessante functies. |
menuknoppen voor veel voorkomende bewerkingen. |
544 |
|
|
545 |
Eens we een beeldje geopend hebben via het commandovenster \emph{file}, \emph{open}, biedt klikken met de |
Eens we een beeldje geopend hebben via het commandovenster \menu{file} \vo \menu{open}, biedt klikken met de |
546 |
rechtermuisknop op het beeldje de echte kracht van Gimp. Toegegeven: het is in het begin wel zoeken in het |
rechtermuisknop op het beeldje (of klikken op het pijl in de linker bovenhoek van het venster van de geopende figuur) de echte kracht van Gimp aan. Toegegeven: het is in het begin wel zoeken in het |
547 |
woud van functies vooraleer de indeling een beetje duidelijk is, maar dat went vrij snel. |
woud van functies vooraleer de indeling een beetje duidelijk wordt, maar dat went vrij snel. |
548 |
|
|
549 |
Onder het \emph{file}-menu vinden we operaties terug zoals een nieuw beeldje cre\"eren, |
Onder \menu{file} vinden we operaties terug zoals een nieuw beeldje cre\"eren, |
550 |
een beeld opslaan onder een ander formaat (geloof me, alle courante en zelfs een |
een beeld opslaan onder een ander formaat (geloof ons, alle courante en zelfs een |
551 |
heleboel minder courante formaten zitten erin). Onder \emph{Edit} vinden we dan weer |
heleboel minder courante formaten zitten erin). |
552 |
|
|
553 |
|
Onder \menu{Edit} vinden we |
554 |
de functies om stukken geselecteerd beeld te kopi\"eren, te knippen of te plakken. |
de functies om stukken geselecteerd beeld te kopi\"eren, te knippen of te plakken. |
555 |
|
|
556 |
Ook Gimp heeft een leuke functie om screenshots mee te nemen. Via het hoofdmenu |
Ook Gimp heeft een leuke functie om screenshots mee te nemen. Via het hoofdmenu |
557 |
\emph{File, Acquire, screenshot} kunnen we net zoals bij Xv screenshots nemen. We kunnen daarbij |
\menu{File} \vo \menu{Acquire} \vo \menu{Screenshot} kunnen we net zoals bij xv, screenshots nemen. We kunnen daarbij |
558 |
zelfs kiewen tussen een screenshot van een enkel venster of van het volledige scherm. |
zelfs kiezen tussen een screenshot van een enkel venster of van het volledige scherm. |
559 |
|
|
560 |
Leuk is het menu \emph{Filters}. Daaronder vinden we onder andere functies om een beeld te vervagen, |
Leuk is het menu \emph{Filters}. Daaronder vinden we functies om een beeld te vervagen, |
561 |
randen te detecteren, \ldots Leuk is dat we een gegeven filter kunnen laten |
randen te detecteren, \ldots\ We kunnen een gegeven filter laten |
562 |
inwerken op een deel van het beeld door eerst een gebied te selecteren (met in het de knop |
inwerken op een deel van het beeld door eerst een gebied te selecteren (met de knop links bovenaan in het |
563 |
commandovenster links bovenaan) en dan een filter te kiezen in het menu dat in het beeldje |
commandovenster) en dan een filter te kiezen in het menu dat in het beeldje |
564 |
met de rechtermuisknop oproepen. |
met de rechtermuisknop wordt opgeroepen. |
565 |
|
|
566 |
Voor meer informatie kunnen we terecht op de Gimp-homepage \url{http://www.gimp.org/}. |
Voor meer informatie kunnen we terecht op de Gimp-homepage \url{http://www.gimp.org/}. |
567 |
|
|
568 |
\section{Xfig} |
\section{Xfig} |
569 |
\begrip{Xfig} is een leuk programma om vectortekeningen in te maken. We kennen allemaal het gevoel |
|
570 |
|
\Begrip{Xfig}\index{xfig}\ is een leuk programma om vectortekeningen te maken. We kennen allemaal het gevoel |
571 |
wel dat we een leuke zelfgemaakte illustratie ergens in een document willen invoegen, en |
wel dat we een leuke zelfgemaakte illustratie ergens in een document willen invoegen, en |
572 |
dan gauw iets tekenen met een of ander paintprogramma (bijv. \begrip{Xpaint}). Deze programma's |
dan gauw iets tekenen met een of ander paintprogramma (bijv. \Begrip{Xpaint}\index{xpaint}). Deze programma's |
573 |
hebben een vrij eenvoudige interface, en het is mogelijk om al snel een vrij deftige |
hebben een vrij eenvoudige interface, en het is mogelijk om al snel een vrij deftige |
574 |
schets te bekomen. Als we deze willen invoegen in een tekstbestand bijvoorbeeld, zal |
schets te bekomen. Als we deze willen invoegen in een tekstbestand bijvoorbeeld, zal |
575 |
deze tekening bijna gegarandeerd verkeerde afmetingen hebben. Geen nood, we kunnen deze |
deze tekening bijna gegarandeerd verkeerde afmetingen hebben. Geen nood, we kunnen deze |
576 |
altijd herschalen. Maar wat blijkt dan? Dat deze figuren in feite bestaan uit een hele |
altijd herschalen. Maar wat blijkt dan? Dat deze figuren in feite bestaan uit een hele |
577 |
hoop gekleurde puntjes (pixels genaamd), en door te herschalen van een figuur, er gewoon |
hoop gekleurde puntjes (pixels genaamd), en door te herschalen van een figuur, er gewoon |
|
rijen en kolommen worden gekopieerd of weggegooid. Resultaat: de tekenineze tekening bijna |
|
|
gegarandeerd verkeerde afmetingen hebben. Geen nood, we kunnen deze |
|
|
altijd herschalen. Maar wat blijkt dan? Dat deze figuren in feite bestaan uit een hele |
|
|
hoop gekleurde puntjes (pixels genaamd), en door te herschalen van een figuur, er gewoon |
|
578 |
rijen en kolommen worden gekopieerd of weggegooid. Resultaat: de tekening ziet er zeer |
rijen en kolommen worden gekopieerd of weggegooid. Resultaat: de tekening ziet er zeer |
579 |
kartelig uit. Als illustratie verwijzen we naar fig. \ref{pixelmap}. Daarin wordt links een |
kartelig uit. Als illustratie verwijzen we naar fig. \ref{pixelmap}. Daarin wordt links een |
580 |
tekeningetje gegeven, en rechts een uitvergroting van \'e\'en van de cirkeltjes uit die |
tekeningetje gegeven, en rechts een uitvergroting van \'e\'en van de cirkeltjes uit die |
582 |
een figuur: de dunnen lijntjes vertonen onderbrekingen als gevolg van het verwijderen van |
een figuur: de dunnen lijntjes vertonen onderbrekingen als gevolg van het verwijderen van |
583 |
rijen en kolommen bij het herschalen. |
rijen en kolommen bij het herschalen. |
584 |
|
|
585 |
\begin{figure}[htb] |
\begin{Figuur}[htb] |
586 |
\centering |
\centering |
587 |
\begin{tabular}{cccc} |
\begin{tabular}{cccc} |
588 |
\includegraphics[width=0.2\linewidth]{desktop/paint1.png} |
\includegraphics[width=0.2\linewidth]{desktop/paint1.png} |
592 |
\end{tabular} |
\end{tabular} |
593 |
\caption{Illustratie van figuren als pixelmappen.} |
\caption{Illustratie van figuren als pixelmappen.} |
594 |
\label{pixelmap} |
\label{pixelmap} |
595 |
\end{figure} |
\end{Figuur} |
596 |
Zo hoort het dus niet. Xfig werkt op een heel andere basis, namelijk vectortekeningen. In plaat s |
Zo hoort het dus niet. Xfig werkt op een heel andere basis, namelijk vectortekeningen. In plaats |
597 |
dat een lijn wordt voorgesteld als een rij puntjes, stelt xfig een rechte voor door een |
dat een lijn wordt voorgesteld als een rij puntjes, stelt xfig een rechte voor door een |
598 |
verbindingslijn tussen beginpunt en eindpunt. Herschalen van de figuur levert op dat de positie |
verbindingslijn tussen een beginpunt en een eindpunt. Herschalen van de figuur levert op dat de positie |
599 |
van deze punten verandert, maar de verbindingslijn blijft wel een gladde lijn. Xfig is ideaal |
van deze punten verandert, maar de verbindingslijn blijft wel een gladde lijn. Xfig is ideaal |
600 |
voor het maken van dit soort schaalbare figuren, zoals ge\"illustreerd in fig. \ref{vectormap}. Daar |
voor het maken van dit soort schaalbare figuren, zoals ge\"illustreerd in fig. \ref{vectormap}. Daar |
601 |
wordt drie keer hetzelfde figuurtje ingeladen, zonder dat er van die vervelende pixeleffecten sprake is: |
wordt drie keer hetzelfde figuurtje ingeladen, zonder dat er van die vervelende pixeleffecten sprake is: |
602 |
de lijnen blijven altijd even vloeiend. |
de lijnen blijven altijd even vloeiend. |
603 |
|
|
604 |
\begin{figure}[htb] |
\begin{Figuur}[htb] |
605 |
\centering |
\centering |
606 |
\begin{tabular}{ccc} |
\begin{tabular}{ccc} |
607 |
\includegraphics[width=0.1\linewidth, height=4cm, angle=0]{desktop/vector.pdf} |
\includegraphics[width=0.1\linewidth, height=4cm, angle=0]{desktop/vector.pdf} |
610 |
\end{tabular} |
\end{tabular} |
611 |
\caption{Illustratie van figuren als vectortekeningen.} |
\caption{Illustratie van figuren als vectortekeningen.} |
612 |
\label{vectormap} |
\label{vectormap} |
613 |
\end{figure} |
\end{Figuur} |
614 |
|
|
615 |
OK, nu we de voordelen kennen van vectorillustraties te maken, zullen we ook even de beginselen van |
OK, nu we de voordelen kennen van vectorillustraties te maken, zullen we ook even de beginselen van |
616 |
gebruik van Xfig bespreken. In fig. \ref{xfig} wordt het programmavenster weergegeven. |
gebruik van xfig bespreken. In figuur \ref{xfig} wordt het programmavenster weergegeven. |
617 |
\begin{figure}[htb] |
|
618 |
\centering |
\pixfig[htb]{./desktop/xfig}{width=0.45\linewidth}{xfig}{De Xfig interface.} |
|
\includegraphics[width=0.5\linewidth]{desktop/xfig.png} |
|
|
\caption{De Xfig interface.} |
|
|
\label{xfig} |
|
|
\end{figure} |
|
619 |
|
|
620 |
Bij dit programma zitten de interessante commando's in de knoppenbalk aan de linkerrand van het venster. |
Bij dit programma zitten de interessante commando's in de knoppenbalk aan de linkerrand van het venster. |
621 |
Deze balk is onderverdeeld in \emph{drawing modes} en \emph{editing modes}. Het eerste bevat de |
Deze balk is onderverdeeld in \engels{drawing modes} en \engels{editing modes}. Het eerste bevat de |
622 |
knoppen waarmee basisobjecten kunnen worden aangemaakt, het tweede om deze te bewerken. Elk van deze |
knoppen waarmee basisobjecten kunnen worden aangemaakt, het tweede om deze te bewerken. Elk van deze |
623 |
knoppen geeft wat meer uitleg over de functie wanneer je er met de muis over beweegt, en roept aan de |
knoppen geeft wat meer uitleg over de functie wanneer je er met de muis over beweegt, en roept aan de |
624 |
onderrand van het venster een nieuwe knoppenbalk op met specifieke subfuncties voor een gekozen |
onderrand van het venster een nieuwe knoppenbalk op met specifieke subfuncties voor een gekozen |
625 |
functie. |
functie. |
626 |
|
|
627 |
Als voorbeeld van een \emph{drawing modes}-knop zullen we een lijn tekenen: |
Als voorbeeld van een \engels{drawing modes}-knop zullen we een lijn tekenen: |
628 |
om lijn te tekenen moeten we de knop \emph{polyline} aanklikken. Daarbij verschijnen er onderaan |
we klikken de knop \engels{polyline} aan. Daarbij verschijnen er onderaan |
629 |
bijv. knoppen om de kleur, de dikte, de lijnstijl (stippellijn, volle lijn, \ldots) te kiezen. Een lijn |
knoppen om de kleur, de dikte, de lijnstijl (stippellijn, volle lijn)\ldots\ te kiezen. Een lijn |
630 |
trekken kunnen we dan door het beginpunt en tussenliggende hoekpunten aan te duiden met de |
trekken kunnen we door het beginpunt en tussenliggende hoekpunten aan te duiden met de |
631 |
linkermuisknop, en met de middelste muisknop te klikken om het eindpunt aan te duiden. |
linkermuisknop, en met de middelste muisknop te klikken om het eindpunt aan te duiden. |
632 |
|
|
633 |
Bij de \emph{editing modes} beschikken we dan over de mogelijkheden om aangemaakte objecten te |
Bij de \engels{editing modes} beschikken we over de mogelijkheden om aangemaakte objecten te |
634 |
kopi\"eren, te herschalen, te verplaatsen, te groeperen met andere objecten, \ldots Groeperen biedt als |
kopi\"eren, te herschalen, te verplaatsen, te groeperen met andere objecten, \ldots\ Groeperen biedt als |
635 |
voordeel dat we dan een hoop objecten samen kunnen veranderen van bijv. kleur of lijndikte. |
voordeel dat we de eigenschappen (bijvoorbeeld kleur of lijndikte) van een hoop objecten samen kunnen veranderen. |
636 |
|
|
637 |
De gebruikersinterface is redelijk voor de hand liggend, en door een klein beetje experimenteren met de |
De gebruikersinterface is redelijk voor de hand liggend, en door een klein beetje experimenteren met de |
638 |
menu's kunnen we al heel wat te weten komen. Nog een aantal leuke handigheidjes: met gnuplot kunnen we |
menu's kunnen we al heel wat te weten komen. Nog een aantal leuke handigheden: met gnuplot kunnen we |
639 |
grafieken exporteren naar xfig-formaat, en kunnen we zo verder opmaken. Verder kunnen we ook gewone |
grafieken exporteren naar xfig-formaat, en kunnen we ze daar verder opmaken. We kunnen ook gewone |
640 |
afbeeldingen invoegen (die niet noodzakelijk schaalbaar zijn) met \emph{picture}. |
afbeeldingen invoegen (die niet noodzakelijk schaalbaar zijn) met \emph{picture}. |
641 |
|
|
642 |
Nog een leuk weetje is dat we voor geavanceerde figuren xfig kunnen combineren met \LaTeX, om zo |
Nog een leuk weetje is dat we voor geavanceerde figuren xfig kunnen combineren met \LaTeX, om zo |
643 |
in een figuur mooie \LaTeX formules te kunnen plaatsen. |
in een figuur mooie \LaTeX\ formules te kunnen plaatsen. |
644 |
|
|
645 |
Vermelden we tenslotte dat de Xfig homepage kan worden gevonden op \url{http://www.xfig.org/}. |
Vermelden we tenslotte dat de xfig homepage kan worden gevonden op \url{http://www.xfig.org/}. |
646 |
|
|
647 |
\section{ImageMagick} |
\section{ImageMagick} \index{imagemagick} |
|
\begin{figure}[htb] |
|
|
\centering |
|
|
\includegraphics[width=0.5\linewidth]{desktop/magick.png} |
|
|
\caption{De interactieve interface voor het programma \emph{display}.} |
|
|
\label{xfig} |
|
|
\end{figure} |
|
|
ImageMagick is een een verzameling Tools en libraries om met beeldjes om te gaan. De basic utilities |
|
|
zijn weergegeven in onderstaande tabel.\\ |
|
648 |
|
|
649 |
\begin{tabular}{|l|l|} |
\pixfig[htb]{./desktop/magick}{width=0.45\linewidth}{magick}{De interactieve interface voor het programma ImageMagick: \engels{display}.} |
650 |
\hline |
|
651 |
animate & animate a sequence of images\\ |
ImageMagick is een een verzameling tools en libraries om met beeldjes om te gaan. De basic utilities |
652 |
\hline |
worden hieronder weergegeven: |
653 |
composite & composite images together\\ |
\begin{itemize} |
654 |
\hline |
\item \Begrip{animate}\quad animate a sequence of images |
655 |
conjure & execute a Magick Scripting Language (MSL) XML script\\ |
\item \Begrip{composite}\quad composite images together |
656 |
\hline |
\item \Begrip{conjure}\quad execute a Magick Scripting Language (MSL) XML script |
657 |
convert & convert an image or sequence of images\\ |
\item \Begrip{convert}\quad convert an image or sequence of images |
658 |
\hline |
\item \Begrip{display}\quad display an image on a workstation running X |
659 |
display & display an image on a workstation running X\\ |
\item \Begrip{identify}\quad describe an image or image sequence |
660 |
\hline |
\item \Begrip{import}\quad capture an application or X server screen |
661 |
identify & describe an image or image sequence\\ |
\item \Begrip{mogrify}\quad transform an image or sequence of images |
662 |
\hline |
\item \Begrip{montage}\quad create a composite image (in a grid) from separate images |
663 |
import & capture an application or X server screen\\ |
\end{itemize} |
|
\hline |
|
|
mogrify & transform an image or sequence of images\\ |
|
|
\hline |
|
|
montage & create a composite image (in a grid) from separate images\\ |
|
|
\hline |
|
|
\end{tabular} |
|
|
\\ |
|
664 |
|
|
665 |
De volgende ImageMagick functies zijn direct vanop de command line beschikbaar: |
De volgende ImageMagick functies zijn direct vanop de command line beschikbaar: |
666 |
\commando{convert}, \commando{mogrify}, \commando{montage}, \commando{composite} en \commando{identify}. Deze functies |
\commando{convert}, \commando{mogrify}, \commando{montage}, \commando{composite} en \commando{identify}. Deze functies |
667 |
zijn bijv. handig wanneer we een hele reeks beelden tegelijk te bewerken, want ze lenen zich perfect |
zijn handig wanneer we een hele reeks beelden dezelfde bewerkingen willen later ondergaan, want ze lenen zich perfect |
668 |
om te gebruiken in een shellscriptje. Wanneer we bijv. een hele |
om te gebruiken in een shellscriptje. Wanneer we bijvoorbeeld een hele reeks |
669 |
\textsc{jpeg}-formaat hebben staan en deze willen omzetten in \textsc{gif}-formaat, kunnen we die |
jpeg-beeldjes hebben staan en deze willen omzetten in gif-formaat, kunnen we die |
670 |
via een scripte \'e\'en voor \'e\'en aan \commando{convert} aanbieden, om deze dan in het gewenste |
via een scripte \'e\'en voor \'e\'en aan \commando{convert} aanbieden, om deze dan in het gewenste |
671 |
formaat te zetten. |
formaat te zetten. |
672 |
|
|
673 |
Het programma ``\textit{display}'' biedt een grafische interface voor deze functies, en kunnen we |
Het programma \begrip{display} biedt een grafische interface voor deze functies, en kunnen we |
674 |
gebruiken om interactief beeldjes te manipuleren of om een reeks beelden te animeren. Tenslotte zijn alle |
gebruiken om interactief beeldjes te manipuleren of om een reeks beelden te animeren. Tenslotte zijn alle |
675 |
methoden om beeldjes te manipuleren rechtstreeks aanspreekbaar vanuit programmeeromgevingen zoals Perl, |
methoden om beeldjes te manipuleren rechtstreeks aanspreekbaar vanuit programmeeromgevingen zoals Perl, |
676 |
C++, C, Python en Java. |
C++, C, Python en Java. |
678 |
De website van ImageMagick is te vinden op \url{http://www.imagemagick.org/}, en bevat uitgebreide uitleg over |
De website van ImageMagick is te vinden op \url{http://www.imagemagick.org/}, en bevat uitgebreide uitleg over |
679 |
alle functies. |
alle functies. |
680 |
|
|
681 |
\chapter{Video} |
% Het hoofdstuk over wiskundige programma's zit in een apart bestand. |
682 |
\subsection{Inleiding} |
\input{wiskunde} |
683 |
|
|
684 |
|
\chapter{Multimedia -- netwerking} |
685 |
|
|
686 |
|
\section{Inleiding} |
687 |
|
|
688 |
Sinds de opkomst van de televisie staat zien gelijk aan geloven. We |
Sinds de opkomst van de televisie staat zien gelijk aan geloven. We |
689 |
zullen zien dat men onder \gl ook kan geloven. En nee, we oefenen geen |
zullen zien dat men onder \gl ook kan geloven. En nee, we oefenen geen |
690 |
religie uit. Hoewel\ldots |
religie uit. Hoewel\ldots |
691 |
|
|
692 |
Er zijn drie belangrijke video spelers waarmee quasi alle bestanden |
Er zijn drie belangrijke videospelers waarmee quasi alle bestanden |
693 |
kunnen worden afgespeeld. Dit zijn \begrip{ogle}, \begrip{xine} en |
kunnen worden afgespeeld. Dit zijn \begrip{ogle}, \begrip{xine} en |
694 |
\begrip{mplayer}. Verschillende bestanden of \begrip{DVD}'s kunnen |
\begrip{mplayer}. Verschillende bestanden of \begrip{DVD}'s kunnen |
695 |
andere effecten teweeg brengen tijdens het afspelen. Sommige functies |
andere effecten teweeg brengen tijdens het afspelen. Sommige functies |
698 |
installeren is dan ook aanbevolen. \begrip{Divx} en \begrip{Xvid} zijn |
installeren is dan ook aanbevolen. \begrip{Divx} en \begrip{Xvid} zijn |
699 |
twee verschillende codec's, hoewel ze beide een gemeenschappelijke |
twee verschillende codec's, hoewel ze beide een gemeenschappelijke |
700 |
oorsprong hebben. Divx is de commerci\"ele toer opgegaan, xvid blijft |
oorsprong hebben. Divx is de commerci\"ele toer opgegaan, xvid blijft |
701 |
binnen de sfeer van OSS. We zullen dan ook de nadruk leggen op xvid. |
binnen de sfeer van OSS (Open Source Software). We zullen dan ook de nadruk leggen op xvid. |
702 |
|
|
703 |
Aangezien we de basisknoppen kunnen gebruiken op de afstandsbediening |
Aangezien we de basisknoppen kunnen gebruiken op de afstandsbediening |
704 |
van de video, zullen we de aanpassing naar de muis niet moeilijk |
van de video, zullen we de aanpassing naar de muis niet moeilijk |
705 |
vinden. |
vinden. |
706 |
|
|
707 |
\subsection{DVD} |
\section{DVD -- Video} |
708 |
|
|
709 |
Op de site van ogle vinden we alle nodige links naar de bestanden die |
Op de site van ogle vinden we alle nodige links naar de bestanden die |
710 |
nodig zijn om ge\"encrypteerde dvd's af te spelen. Het onderstaande |
nodig zijn om ge\"encrypteerde dvd's af te spelen. Het onderstaande |
711 |
voert u uit op eigen risico!!! We kunnen ook onze dvd-speler |
voert u uit op eigen risico!!! We kunnen ook onze DVD-speler |
712 |
\begrip{regiovrij} maken. Hiervoor hebben we een \textsc{dos}-omgeving nodig. |
\begrip{regiovrij} maken. Hiervoor hebben we een dos-omgeving nodig. |
713 |
Let wel op, de dos die bij Windows meegeleverd is, volstaat niet. |
Let wel op, de dos die bij Windows meegeleverd is, volstaat niet. |
714 |
Aangezien we niet over dos bezitten - we zijn immers \gl-gebruikers - |
Aangezien we niet over dos bezitten -- we zijn immers \gl-gebruikers -- |
715 |
vragen we aan derden een opstartdiskette van Windows 98. Op de harde |
vragen we aan derden een opstartdiskette van Windows~98. Op de harde |
716 |
schijf, of eventueel op diskette of cd zetten we de nodige bestanden |
schijf, of eventueel op diskette of cd zetten we de nodige bestanden |
717 |
op een snel terug te vinden plaats. We voeren de instructies uit op de |
op een snel terug te vinden plaats. We voeren de instructies uit op de |
718 |
website en hopen op een goede afloop. Op de onderstaande site's vinden |
website en hopen op een goede afloop. Op de site's waarvan de url is |
719 |
we ook de nodige firmware voor onze speler. In tegenstelling tot de |
weergegeven op bladzijde \pageref{dvd:websites} vinden |
720 |
|
we ook de nodige firmware voor onze speler. |
721 |
|
|
722 |
|
In tegenstelling tot de |
723 |
DVD-software onder Windows, vraagt deze onder \gl niet naar |
DVD-software onder Windows, vraagt deze onder \gl niet naar |
724 |
regiocodes. Tegenwoordig is het echter de hardware dat de regiocode |
regiocodes. Tegenwoordig is het echter de hardware dat de regiocode |
725 |
controleert, dus we dienen nog steeds de firmware aan te passen. Het |
controleert, dus we dienen nog steeds de firmware aan te passen. Het |
726 |
inschakelen van \begrip{DMA} verhoogt de prestaties van het afspelen. |
inschakelen van \begrip{DMA} verhoogt de prestaties van het afspelen. |
727 |
Bij de documentatie van xine vinden we terug hoe we kunnen nagaan of |
Bij de documentatie van xine vinden we terug hoe we kunnen nagaan of |
728 |
dit reeds is ingesteld. (zie onder voor de link). We installeren eerst |
dit reeds is ingesteld. (zie bladzijde \pageref{dvd:websites} voor de link). |
729 |
\commando{hdparm} en voeren vervolgens \com{hdparm /dev/dvd} uit. We kregen |
We installeren eerst \commando{hdparm} en voeren vervolgens \com{hdparm /dev/dvd} uit. We kregen |
730 |
dit \commando{using\_dma = 1 (on)} als output. Er wordt van DMA gebruik |
dit \commando{using\_dma = 1 (on)} als output. Er wordt van DMA gebruik |
731 |
gemaakt. Het bovenstaande voert u uit op eigen risico!!! |
gemaakt. Het bovenstaande voert u uit op eigen risico!!! |
732 |
|
|
733 |
|
|
734 |
\subsection{ogle} |
\subsection{Ogle} |
735 |
|
|
736 |
Met Ogle kunnen we enkel DVD's afspelen. Zowel zonder als met |
Met Ogle kunnen we enkel DVD's afspelen. Zowel zonder als met |
737 |
encryptie. Voorlopig moet men nog het programma herstarten als men een |
encryptie. Voorlopig moet men nog het programma herstarten als men een |
738 |
andere film wilt bekijken. Indien een DVD is voorzien van menu's - |
andere film wilt bekijken. Indien een DVD is voorzien van menu's -- |
739 |
zoals bv de hoofdfilm en extra's - zullen deze werken onder Ogle. Ook |
zoals bijvoorbeeld de hoofdfilm en de extra's -- zullen deze werken onder Ogle. Ook |
740 |
kunnen we tijdens het afspelen de film van ondertiteling voorzien of |
kunnen we tijdens het afspelen de film van ondertiteling voorzien of |
741 |
de taal ervan wijzigen. Ook de taal kan onderweg veranderd worden. Het |
de taal ervan wijzigen. De taal kan onderweg veranderd worden. Het |
742 |
beeld kan zowel vertraagd als versneld worden bekeken. Het is |
beeld kan zowel vertraagd als versneld worden. Het is |
743 |
aanbevolen om de ''file'' in de werkbalk de optie ''open disk'' te |
aanbevolen om in het menu \menu{File} in de werkbalk de optie \menu{open disk} te |
744 |
kiezen. Hierdoor start de film automatisch. Onder chapters vinden we |
kiezen. Hierdoor start de film automatisch. Onder \menu{chapters} vinden we |
745 |
zowel menu's als de verschillende sc\'ene's van de hoofdfilm terug. De |
zowel menu's als de verschillende sc\`ene's van de hoofdfilm terug. De |
746 |
knoppen zijn voorzien van popup-help en spreken grotendeels voor zich. |
knoppen zijn voorzien van popup-help en spreken grotendeels voor zich. |
747 |
Op de site staat een lijstje met shortcuts. De interessantste is |
Op de site staat een lijstje met shortcuts. De interessantste is |
748 |
''spatie'' voor stoppen/voortspelen. Met ''crtl-F'' kan men toggelen |
\commando{spatie} voor stoppen/voortspelen. Met \commando{crtl-F} kan men toggelen |
749 |
tussen volledig scherm en klein scherm. Je hoeft uiteraard niet de |
tussen volledig scherm en klein scherm. We hoeven uiteraard niet de |
750 |
grafische interface te installeren. Voor de ware Guru's is er ook een |
grafische interface te installeren. Voor de ware Guru's is er ook een |
751 |
commandline. Dezelfde shortcuts zijn geldig. |
commandline\footnote{De plugin voor het omzetten van de videobeelden in ascii-video |
752 |
|
is nog in volle ontwikkeling ;-)}. Dezelfde shortcuts zijn geldig. |
753 |
|
|
754 |
\begin{figure} |
\pixfig[htb]{./desktop/ogle1}{angle=90,width=9cm}{ogle}{Het Ogle venster.} |
|
\center |
|
|
\includegraphics{desktop/ogle1.png} |
|
|
\caption{ogle} |
|
|
\label{ogle} |
|
|
\end{figure} |
|
755 |
|
|
756 |
|
\subsection{Xine} |
757 |
|
|
758 |
\subsection{xine} |
Met xine kunnen we gegarandeerd divx/xvid-bestanden afspelen, DVD playback is |
759 |
|
helaas niet gelukt. Indien we \menu{DVD} aanklikken op het controlepaneel, |
760 |
|
begint xine een DVD-film af te spelen. Vergeet niet een |
761 |
|
schijfje in de lader te steken. |
762 |
|
|
763 |
Met xine kunnen we zeker divx/xvid-bestanden afspelen, DVD playback is |
Andere skins zijn beschikbaar voor |
|
helaas niet gelukt. Indien we op ''DVD'' drukken op het controlepaneel |
|
|
zal xine een dvd-film beginnen af te spelen, vergeet wel niet een |
|
|
schijfje in de lader te steken. Andere skins zijn beschikbaar voor |
|
764 |
xine. Xine geeft veel output indien we via de console opstarten, om |
xine. Xine geeft veel output indien we via de console opstarten, om |
765 |
te verminderen kunnen we het volgende ingeven: ''xine mrl 2>\&1 |
te verminderen kunnen we het volgende ingeven: \com{xine mrl 2>\&1>/dev/null} |
766 |
>/dev/null'' Of we maken hiervoor gauw een alias aan onder bash. Xine |
Of we maken hiervoor gauw een alias aan onder bash. |
767 |
geeft automatisch popups weer als we eventjes blijven hangen over een |
|
768 |
|
Xine geeft automatisch popups weer als we eventjes blijven hangen over een |
769 |
knop. Voor snapshots kunnen we bij xine terecht, ook versneld afspelen |
knop. Voor snapshots kunnen we bij xine terecht, ook versneld afspelen |
770 |
behoort tot de mogelijkheden. |
behoort tot de mogelijkheden. |
771 |
|
|
772 |
|
\pixfig[htb]{./desktop/xine}{angle=90,width=9cm}{xine}{Het Xine venster.} |
773 |
|
|
774 |
\begin{figure} |
\subsection{Mplayer} |
|
\center |
|
|
\includegraphics{desktop/xine.png} |
|
|
\caption{xine} |
|
|
\label{xine} |
|
|
\end{figure} |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
\subsection{mplayer} |
|
775 |
|
|
776 |
Met ''mplayer'' starten we de commandline op, met ''gmplayer'' |
Met \com{mplayer} starten we de commandlineversie op, met \com{gmplayer} |
777 |
beschikken we over een grafische interface, dewelke apart moet |
beschikken we over een grafische interface, dewelke apart moet |
778 |
ge\"installeerd worden. Na het opstarten kunnen we een dvd afspelen door |
ge\"installeerd worden. Na het opstarten kunnen we een DVD afspelen door |
779 |
in het hoofdscherm het menu op te roepen (rechtermuisknop) en onder |
in het hoofdscherm het menu op te roepen (rechtermuisknop) en onder |
780 |
'DVD' 'Open Disc' te kiezen. In tegenstelling tot Ogle kunnen we niet |
\menu{DVD}, \menu{Open Disc} te kiezen. In tegenstelling tot Ogle kunnen we |
781 |
tijdens het afspelen ondertitels of taal aanpassen. Als we dit doen |
tijdens het afspelen de ondertitels of de taal niet aanpassen. Als we dit doen |
782 |
begint de film van vooraf aan. Op de site vinden we win32-codecs |
begint de film van vooraf aan. Op de site vinden we win32-codecs |
783 |
terug, deze dienen voor de compilatie van mplayer in de dir |
terug, deze dienen v\`o\`or de compilatie van mplayer in de dir |
784 |
'/usr/lib/win32' geplaatst te w |
'/usr/lib/win32' geplaatst te w |
785 |
orden. Realplayer en |
orden. Realplayer en |
786 |
Quicktime-bestanden zouden ook moeten werken onder mplayer. We |
Quicktime-bestanden zouden ook moeten werken onder mplayer. We |
787 |
beschikten echter niet over dergelijke bestanden om dit uit te |
beschikten echter niet over dergelijke bestanden om dit uit te |
788 |
proberen. |
proberen. |
789 |
|
|
790 |
\begin{figure} |
\pixfig[htb]{./desktop/mplayer}{width=9cm}{mplayer}{Het mplayer venster.} |
|
\center |
|
|
\includegraphics{desktop/mplayer.png} |
|
|
\caption{mplayer} |
|
|
\label{mplayer} |
|
|
\end{figure} |
|
791 |
|
|
792 |
\subsection{Andere formaten en players} |
\subsection{Andere formaten en players} |
793 |
|
|
794 |
nnEr zijn zoveel videoformaten en videoplayers dat we ze onmogelijk |
Er zijn zoveel videoformaten en videoplayers dat we ze onmogelijk |
795 |
allemaal kunnen bespreken. Met deze drie programma's maakt men een |
allemaal kunnen bespreken. Met deze drie programma's maakt men een |
796 |
goede kans op een succesvolle videoavond. Meestal is het een kwestie |
goede kans op een succesvolle videoavond. Meestal is het een kwestie |
797 |
van de juiste codec's te installeren om een bepaald videobestand te |
van de juiste codec's te installeren om een bepaald videobestand te |
801 |
moet dus niet zozeer zoeken naar ondersteuning voor quicktime dan wel |
moet dus niet zozeer zoeken naar ondersteuning voor quicktime dan wel |
802 |
of bepaalde codec's worden ondersteund. |
of bepaalde codec's worden ondersteund. |
803 |
|
|
|
|
|
804 |
\subsection{Video op de HD} |
\subsection{Video op de HD} |
805 |
|
|
806 |
We kunnen ook videobestanden op de harde schijf zetten, door ze |
We kunnen videobestanden op de harde schijf zetten, door ze |
807 |
Bijvoorbeeld te converteren naar divx of xvid. Dit valt niet enkel |
bijvoorbeeld te converteren naar divx of xvid. Dit valt niet enkel |
808 |
buiten het raam van deze cursus, maar vereist ook een zeer krachtige |
buiten het raam van deze cursus, maar vereist ook een zeer krachtige |
809 |
computer. Zelfs indien men hierover zou beschikken zou het vele uren |
computer. Zelfs indien men hierover zou beschikken zou het vele uren |
810 |
duren om een enkele DVD te encoderen. We wensen enkel te vermelden dat |
duren om \'e\'en DVD te encoderen. We wensen enkel te vermelden dat |
811 |
encodering ook mogelijk is onder \gl. Enkele van de onderstaande sites |
encodering ook mogelijk is onder \gl. |
812 |
|
Enkele van de onderstaande sites |
813 |
geven meer uitleg hieromtrent. |
geven meer uitleg hieromtrent. |
814 |
|
\label{dvd:websites} |
815 |
\begin{urlbox} |
\begin{urlbox} |
816 |
\url{http://www.xvid.org/} (xvid)\\ |
\url{http://www.xvid.org/} (xvid)\\ |
817 |
\url{http://www.exit1.org/dvdrip/} (dvd's naar de harde schijf)\\ |
\url{http://www.exit1.org/dvdrip/} (dvd's naar de harde schijf)\\ |
829 |
\end{urlbox} |
\end{urlbox} |
830 |
|
|
831 |
|
|
832 |
\chapter{Geluid} |
%\chapter{Geluid} |
833 |
|
|
834 |
|
%\chapter{Internet} |
835 |
|
|
836 |
\chapter{Internet} |
\section{Instant Messaging} |
837 |
|
|
838 |
\section{Instant Messaging} Na een een beetje rondvragen op internet - |
Na een een beetje rondvragen op internet -- |
839 |
Googleen dus - komen we te weten dat Yahoo, ICQ, AOL en MSN (Microsoft Messenger) de |
Googlen dus -- komen we te weten dat Yahoo, ICQ, AOL en MSN (Microsoft Messenger) de |
840 |
populairste zijn. Als we even surfen naar Linuxberg, merken we op dat er voldoende programma's |
populairste zijn. Als we surfen naar Linuxberg, merken we dat er voldoende programma's |
841 |
zijn voor de eerste drie systemen, maar geen of bijna geen voor de laatste. Is Microsoft dan |
zijn voor de eerste drie systemen, maar geen of bijna geen voor het laatste. Is Microsoft dan |
842 |
zo onpopulair in de \gl\ wereld? Om aan te tonen dat instant messaging ook onder \gl\ |
zo onpopulair in de \gl\ wereld? Om aan te tonen dat instant messaging ook onder \gl\ |
843 |
mogelijk is, bespreken we ICQ en MSN. De twee andere systemen werken ongetwijfeld analoog en |
mogelijk is, bespreken we ICQ en MSN. De twee andere systemen werken ongetwijfeld analoog en |
844 |
er zijn ook veel meer programma's 'out there' die het zelfde doen als die hieronder staan, maar alles |
er zijn ook veel meer programma's `out there' die het zelfde doen als die hieronder staan, maar alles |
845 |
bespreken is onmogelijk. |
bespreken is onmogelijk. |
846 |
|
|
847 |
\subsection{ICQ} |
\subsection{ICQ} |
848 |
|
|
849 |
Hiervoor is ons oog gevallen op licq. Dit programma is deel van de Mandrake distributie. Als |
Hiervoor is ons oog gevallen op licq. Dit programma is deel van de Mandrake distributie. Als |
850 |
we dit voor de eerste keer opstarten, komen we in een wizard terecht. Hiermee kunnen we ofwel |
we dit voor de eerste keer opstarten, komen we in een wizard terecht. Hiermee kunnen we ofwel |
851 |
een bestaande account verder gebruiken of meteen een nieuwe aanmaken. Onze online status |
een bestaande account verder gebruiken ofwel meteen een nieuwe aanmaken. Onze online status |
852 |
kunnen we meteen aanpassen als we op de laatste regel klikken. Ook onze contacten kunnen we |
kunnen we aanpassen als we op de laatste regel klikken. Ook onze contacten kunnen we |
853 |
indelen. Persoonlijke informatie valt aan te passen. Zelfs zoeken naar lang vergeten vrienden |
indelen. Persoonlijke informatie valt aan te passen. Zelfs zoeken naar lang vergeten vrienden |
854 |
gebeurt in een oogwenk. Ze online te pakken krijgen is een ander paar mouwen, en geheel buiten |
gebeurt in een oogwenk. Ze online te pakken krijgen is een ander paar mouwen, en geheel buiten |
855 |
de controle van Tux. Er bestaan uiteraard ook skins voor dit programma. Voor de basis |
de controle van Tux. |
856 |
|
|
857 |
|
Er bestaan uiteraard ook skins voor dit programma. Voor de basis |
858 |
installatie is er maar 1 knop, linksbovenaan. Klik er eens op en sta versteld van de eenvoud |
installatie is er maar 1 knop, linksbovenaan. Klik er eens op en sta versteld van de eenvoud |
859 |
van het programma. Alles is meteen terug te vinden. Het gebruik ervan spreekt voor zich. |
van het programma. Alles is meteen terug te vinden. Het gebruik ervan spreekt voor zich. |
860 |
|
|
861 |
Als we ook nog eens een gast-gebruiker aanmaken op onze computer en hiervoor een tweede |
Als we ook nog eens een gast-gebruiker aanmaken op onze computer en hiervoor een tweede |
862 |
ICQ-account aanmaken, kunnen we tegen onszelf chatten. Wie heeft gedachten nodig als we een |
ICQ-account aanmaken, kunnen we tegen onszelf chatten. Schizofreen? Het stelt ons |
863 |
ICQ hebben. Of is dit gewoon topoverleg tussen twee, neen één asociale persoon? Het stelt ons |
alleszins in staat om licq eens uit te proberen. We kunnen een message sturen, chatten of met |
|
wel in staat om licq eens uit te proberen. We kunnen een message sturen, chatten of met |
|
864 |
meerdere personen een onderonsje houden. Ook bestanden overzetten behoort tot de |
meerdere personen een onderonsje houden. Ook bestanden overzetten behoort tot de |
865 |
mogelijkheden. Maar wat ons werkelijk uit onze stoel liet vallen, was het de mogelijkheid tot |
mogelijkheden. Maar wat ons werkelijk uit onze stoel liet vallen, was de mogelijkheid tot |
866 |
een ge\"encrypteerde conversatie, dewelke werkt volgens \textsc{ssl}. In een tijdperk waarin de |
een ge\"encrypteerde conversatie, dewelke werkt met \emph{ssl}. In een tijdperk waarin de |
867 |
Amerikanen iedereen afluisteren met het Echelon-systeem kan dit van pas komen. Al een geluk |
Amerikanen iedereen afluisteren met het Echelon-netwerk kan dit van pas komen. Al een geluk |
868 |
dat we niet Bin Laden heten. Ook licq kan met geluid werken. |
dat we niet Bin Laden heten. Ook licq kan met geluid werken. |
|
|
|
|
\includegraphics{desktop/licq.png} |
|
869 |
\begin{urlbox} |
\begin{urlbox} |
870 |
\url{http://www.licq.org/} |
\url{http://www.licq.org/} |
871 |
\end{urlbox} |
\end{urlbox} |
872 |
|
|
873 |
\subsection{MSN} |
% Deze figuur heeft momenteel geen zin: de screenshot werd genomen met de commandpromt |
874 |
|
% voor de interessante delen. |
875 |
|
%\pixfig[htb]{./desktop/licq}{width=\linewidth}{ogle}{Druk bureaublad met licq.} |
876 |
|
|
877 |
|
\subsection{MSN} \index{gaim} |
878 |
|
|
879 |
We hebben maar één werkend programma gevonden dat ook maar de moeite doet om MSN een blik waardig te |
We hebben maar één werkend programma gevonden dat ook maar de moeite doet om MSN een blik waardig te |
880 |
gunnen. De DieHarde Guru's kunnen gerust zijn. Het is geen pact met de duivel. Want |
gunnen. De DieHard Guru's kunnen gerust zijn. Het is geen pact met de duivel. Want |
881 |
Gaim, het programma in kwestie tracht compatibel te zijn met de meer bekendere systemen. |
Gaim, het programma in kwestie, tracht compatibel te zijn met de meer bekende systemen. |
882 |
Enkele reeds bestaande accounts kunnen gebruikt worden. Een |
Enkel reeds bestaande accounts kunnen gebruikt worden. Een |
883 |
account aanmaken doen we eenvoudig weg door naar de gepaste website - bv. die van icq of |
account aanmaken doen we eenvoudig weg door naar de gepaste website -- bijvoorbeeld die van icq of |
884 |
hotmail - te gaan en aldaar de instructies te volgen. |
hotmail -- te gaan en aldaar de instructies te volgen. |
885 |
We vinden meteen zes knoppen bij opstarten. We klikken eerst op Plugins. We dienen immers |
We vinden meteen zes knoppen bij opstarten. We klikken op \menu{Plugins}. We dienen immers |
886 |
eerst de bestanden te laden van de systemen die we wensen te gebruiken. Als we op load |
eerst de bestanden te laden van de systemen die we wensen te gebruiken. Als we op \menu{Load} |
887 |
drukken, vinden we een reeks files waarvan libmsn.so laden. Met dit bestand zullen we later |
klikken, vinden we een reeks bestanden waaronder libmsn.so. Met dit bestand zullen we later |
888 |
met ons MNS-account kunnen inloggen. Als we na laden op account of het hoofdscherm |
op ons MNS-account kunnen inloggen. Als we na laden op \menu{Account} of het hoofdscherm |
889 |
klikken, bevinden we onszelf in de account editor. We voegen de nodige accounts toe en |
klikken, bevinden we onszelf in de account editor. We voegen de nodige accounts toe en |
890 |
loggen in (sign on/off). We komen dan in onze buddy list terecht. Onder file kunnen we |
loggen in (\menu{Sign on/off}). We komen dan in onze buddy list terecht. Onder \menu{File} kunnen we |
891 |
nieuwe vrienden toevoegen of een bericht versturen. Status veranderen kan via tools, waar |
nieuwe vrienden toevoegen of een bericht versturen. Status veranderen kan via \menu{Tools}, waar |
892 |
men tevens de plugins en de accounts kan beheren. Om onze privacy beschermen gooien we |
we tevens de plugins en de accounts kunnen beheren. Om onze privacy te beschermen, gooien we |
893 |
enkele lastposten in de block list bij de voorkeuren (preferences). |
enkele lastposten in de block list bij de voorkeuren (\menu{Preferences}). |
894 |
Op de vraag of gaim secure instant messaging ondersteunt, krijgen we dit als antwoord: |
Op de vraag of gaim secure instant messaging ondersteunt, krijgen we dit als antwoord: |
895 |
|
|
896 |
Not natively. Doing secure instant messaging right is a big deal and requires, among other |
\textsl{``Not natively. Doing secure instant messaging right is a big deal and requires, among other |
897 |
things, an authentication scheme. Simply encrypting your data stream without verifying the |
things, an authentication scheme. Simply encrypting your data stream without verifying the |
898 |
party with whom you are chatting is not secure in any way; some other clients offer options |
party with whom you are chatting is not secure in any way; some other clients offer options |
899 |
like this, but we feel that such measures instill a false sense of security that is more |
like this, but we feel that such measures instill a false sense of security that is more |
900 |
harmful than helpful. |
harmful than helpful.''} |
|
|
|
|
Blijkblaar is Bin Laden dan toch niet zo veilig als hij wel denkt. Misschien gebruikt hij |
|
|
dan toch geen licq (zie hierboven). Hoewel ik mijn veiligheid toch niet in de handen van |
|
|
Billie (gates) zou leggen. :) |
|
|
|
|
901 |
|
|
902 |
|
Blijkblaar is Bin Laden toch niet zo veilig als hij wel denkt. Misschien gebruikt hij |
903 |
|
geen licq. Hoewel ik mijn veiligheid toch niet in de handen van |
904 |
|
Billie (Gates) zou leggen. :) |
905 |
\begin{urlbox} |
\begin{urlbox} |
906 |
\url{http://gaim.sourceforge.net/} |
\url{http://gaim.sourceforge.net/}\\ |
907 |
\url{http://www.everybuddy.com/en/index.php} |
\url{http://www.everybuddy.com/en/index.php} |
908 |
\end{urlbox} |
\end{urlbox} |
909 |
|
|
910 |
\section{Peer To Peer} |
%\section{Peer To Peer} |
911 |
|
|