/[glms]/glms/desktop.tex
ViewVC logotype

Diff of /glms/desktop.tex

Parent Directory Parent Directory | Revision Log Revision Log | View Patch Patch

revision 1.33 by gazza, Sat Feb 8 16:53:40 2003 UTC revision 1.34 by gazza, Mon Feb 10 08:13:24 2003 UTC
# Line 21  Line 21 
21  Hoewel men \gl\ distributies in alle kleuren en vormen vrij kan  Hoewel men \gl\ distributies in alle kleuren en vormen vrij kan
22  downloaden, is het aanbevolen om regelmatig in het geldzakje te duiken.  downloaden, is het aanbevolen om regelmatig in het geldzakje te duiken.
23  Uiteraard is dit niet verplicht, moeten we dit echt niet te doen als de  Uiteraard is dit niet verplicht, moeten we dit echt niet te doen als de
24  deurwaarders elke maand een van onze Rubens-schilderijen meenemen voor de gas en  deurwaarders elke maand \'e\'en van onze Rubens-schilderijen meeneemt voor de gas en
25  elektriciteitsrekening. Regelmatig kunnen we ook interpreteren als alle paar  elektriciteitsrekening. Regelmatig kunnen we ook interpreteren als alle paar
26  versies of om de paar jaar.  versies of om de paar jaar.
27    
28  De voornaamste reden waarom we dit zouden kunnen doen is \emph{ontwikkelingskosten} te helpen financieren.  De voornaamste reden waarom we dit zouden moeten doen is om ontwikkelingskostenten te helpen financieren.
29  Hoewel individuen en bedrijven \gl\ vrij ter beschikking stellen, kost  Hoewel individuen en bedrijven \gl\ vrij ter beschikking stellen, kost
30  het geld en tijd om degelijke programma's te ontwikkelen. Indien we in de  het geld en tijd om degelijke programma's te ontwikkelen. Indien we in de
31  toekomst nog gebruik willen maken van hun werk, we morgen en overmorgen mee  toekomst nog gebruik willen maken van hun werk, we morgen en overmorgen mee
32  willen evolueren met de technologie, dan moeten we vandaag financieel bijdragen.  willen evolueren met de technologie, dan moeten we vandaag financi\"eel bijdragen.
33  We kunnen uiteraard ook altijd onze programmeerkunsten ten dienste stellen van het  We kunnen uiteraard ook altijd onze programmeerkunsten ten dienste stellen van
34  een of ander \gl\ project al dan niet aan ons eigen brein ontsproten.  e\'e\'n of ander \gl\ project al dan niet aan ons eigen brein ontsproten.
35    
36  In het geval van Mandrake kunnen we ook lid worden van de Mandrake-club.  In het geval van Mandrake kunnen we ook lid worden van de Mandrake-club.
37    
# Line 42  In het geval van Mandrake kunnen we ook Line 42  In het geval van Mandrake kunnen we ook
42    
43  Alle software komt met een licentie. Een uitgebreide discussie over deze problematiek vinden  Alle software komt met een licentie. Een uitgebreide discussie over deze problematiek vinden
44  we terug in de inleiding van dit document. Hoewel we vrolijk software installeren op ons  we terug in de inleiding van dit document. Hoewel we vrolijk software installeren op ons
45  \gl -bakje - in het geval van Windows mogen we al blij zijn dat we enige software mogen  \gl-bakje -- in het geval van Windows mogen we al blij zijn dat we enige software mogen
46  installeren, laat staan gebruiken -  moeten we ook even stilstaan bij de  installeren, laat staan gebruiken -- moeten we ook even stilstaan bij de
47  handelingen die we uitvoeren met deze programma's.  handelingen die we uitvoeren met deze programma's.
48    
49  Nemen we het voorbeeld van muziek, zowel opnemen als afnemen. Stel dat we een MP3  Nemen we het voorbeeld van muziek, zowel opnemen als afnemen. Stel dat we een MP3
50  decoder/encoder (opnemen/afspelen) gebruiken die onder de GPL valt. Als de muziek die we  decoder/encoder (opnemen/afspelen) gebruiken die onder de GPL valt. Als de muziek die we
51  afspelen auteursrechtelijk beschermt is, moet we ons uiteraard aan de wettelijke  afspelen auteursrechtelijk beschermt is, moet we ons uiteraard aan de wettelijke
52  beperkingen houden die hiermee gepaard gaan. We kunnen dus niet zomaar in de winkel een cd  beperkingen houden die hiermee gepaard gaan. We kunnen niet zomaar in de winkel een cd
53  gaan kopen, deze massaal kopiëren en doorverkopen. Dit spreekt voor zich.  gaan kopen, deze massaal kopiëren en doorverkopen. Dit spreekt voor zich.
54  Het is echter wel ons recht om een back-up te maken. Of we nu de cd kopiëren of de muziek  Het is echter wel ons recht om een back-up te maken. Of we nu de cd kopiëren of de muziek
55  omzetten naar MP3-bestanden maakt niet uit. Natuurlijk dient dat steeds voor eigen gebruik  omzetten naar MP3-bestanden maakt niet uit. Natuurlijk dient dat steeds voor eigen gebruik
56  te blijven. We kunnen bv. een cd kopen, daarvan een kopie maken voor in de auto en  te blijven. We kunnen bijvoorbeeld een cd kopen, daarvan een kopie maken voor in de auto en
57  de aangemaakte MP3's opslagen op onze PC-jukebox die uiteraard onder \gl\ draait.  de aangemaakte MP3's opslaan op onze PC-jukebox die onder \gl\ draait.
58    
59  We zullen ook \begrip{P2P} (Peer To Peer) software - waarvan Kazaa het bekendste voorbeeld is  % Dat bespreken van P2P soft is niet gebeurd...
60  - bepreken. Het gebruik van deze software is niet illegaal. Wat we doen met de gedownloade  
61    % We zullen ook \begrip{P2P} (Peer To Peer) software - waarvan Kazaa het bekendste voorbeeld is -- bepreken.
62    Het gebruik P2P (Peer To Peer) software is niet illegaal. Wat we doen met de gedownloade
63  content kan dat wel zijn. Alles valt onder een licentie (bv. GPL, copyright) waaraan we  content kan dat wel zijn. Alles valt onder een licentie (bv. GPL, copyright) waaraan we
64  ons dienen te houden. Stel dat we ons niet willen bezighouden met zelf MP3's aan te maken, dan  ons dienen te houden. Stel dat we ons niet willen bezighouden met zelf MP3's aan te maken, dan
65  kunnen we die downloaden en zo afspelen. Dit is toegestaan want we zijn immers in het bezit van  kunnen we die downloaden en zo afspelen. Dit is toegestaan want we zijn immers in het bezit van
66  de oorspronkelijke cd. De kans is natuurlijk klein dat we op legale wijze een film twee  de oorspronkelijke cd. De kans is natuurlijk klein dat we op legale wijze een film twee
67  maanden voor de wereldpremi\`ere kunnen bekijken. Denken we maar aan Star Wars of Lord Of The  maanden voor de wereldpremi\`ere kunnen bekijken. Denken we maar aan Star Wars of Lord Of The
68  Rings deel 2.  Rings, deel 2.
69    
70  Op alles staat een licentie, ook onze eigen gemaakte bestanden zoals bv. eigen gemaakte  Op alles staat een licentie, ook op onze eigen gemaakte bestanden zoals eigen gemaakte
71  geluidsopnamen van onze composities of feestjes. Al is het maar onze  eigen copyright met onze  geluidsopnamen van onze composities of feestjes. Al is het maar onze  eigen copyright met onze
72  eigen namen als auteurs. Kijk maar eens naar de vermelding op dit document. Daarom moeten we  eigen namen als auteurs. Kijk maar eens naar de vermelding op dit document. Daarom moeten we
73  ook opletten welke hardware en software we kopen. Sommige bedrijven denken dat ze enkel  ook opletten welke hardware en software we kopen. Sommige bedrijven denken dat ze enkel
74  met piraten te maken hebben en verhinderen een bepaald, rechtmatig gebruik van hard- en  met piraten te maken hebben en verhinderen een bepaald, rechtmatig gebruik van hard- en
75  software. Als vb. kunnen we teruggrijpen naar de video en camerawereld. De meeste  software. Als voorbeeld kunnen we teruggrijpen naar de video en camerawereld. De meeste
76  videocamera's hebben een digitale uitgang maar geen ingang. We kunnen dan wel filmen, het  videocamera's hebben een digitale uitgang maar geen ingang. We kunnen dan wel filmen, het
77  beeld op onze pc bewerken, maar niet terug opslaan op de oorspronkelijke videocassette. Dit  beeld op onze pc bewerken, maar niet terug opslaan op de oorspronkelijke videocassette. Dit
78  is hetzelfde als het kanaal al zwemmend oversteken. Maar een kilometer voor de kust moeten  is hetzelfde als het kanaal al zwemmend oversteken. Maar een kilometer voor de kust moeten
79  stoppen omdat we een verkeerde zwembril dragen. Een zwembril die niet de machtige concerns is  stoppen omdat we een verkeerde zwembril dragen. Een zwembril die niet de machtige concerns is
80  goedgekeurd en slechts van ver hetzelfde profiel heeft als die van de piraten.  goedgekeurd en slechts van ver hetzelfde profiel heeft als die van de piraten.
81    
   
82  Hetzelfde geldt voor video, met twee bijkomende opmerkingen voor DVD's. De eerste is de  Hetzelfde geldt voor video, met twee bijkomende opmerkingen voor DVD's. De eerste is de
83  DVD-regio. Deze deelt de wereld op in vijf gebieden. Deze opdeling is niet wettelijk geregeld,  DVD-regio. Deze deelt de wereld op in vijf gebieden. Deze opdeling is niet wettelijk geregeld,
84  maar ingevoerd door de producenten zelf, het zijn immers kapitalisten. Het is dus niet  maar ingevoerd door de producenten zelf, het zijn immers kapitalisten. Het is dus niet
85  illegaal om een film uit de USA in te voeren en deze in Europa af te spelen, indien we ons  illegaal om een film uit de USA in te voeren en deze in Europa af te spelen, indien we ons
86  houden aan de invoerrechten e.d. Het is zeker ook niet illegaal om de regio-code te omzeilen.  houden aan de invoerrechten e.d. Het is zeker ook niet illegaal om de regio-code te omzeilen.
 (WEBSITE)  
87    
88  De tweede opmerking is \begrip{DeCSS}. Dit is het encryptiesysteem waarvan (de  De tweede opmerking is \begrip{DeCSS}. Dit is het encryptiesysteem waarvan (de
89  Commerci\"ele) DVD's gebruik van maken. Dit is geen open standaard. De werking ervan staat niet  Commerci\"ele) DVD's gebruik maken. Dit is geen open standaard. De werking ervan staat niet
90  beschreven in een publieke wijze en als u een speler wenst te maken, zult u een licentie  beschreven in een publiekelijk toegankelijk document en als u een speler wenst te maken, zult u een licentie
91  dienen te betalen. DeCSS is de voornaamste reden waarom de opgang van DVD op \gl zo  dienen te betalen. DeCSS is de voornaamste reden waarom de opgang van DVD op \gl zo
92  traag gaat. Via \engels{Reverse Engineering} kunnen we de werking ervan achterhalen en alsnog een  traag gaat. Via \engels{Reverse Engineering} kunnen we de werking ervan achterhalen en alsnog een
93  \gl\ DVD-speler maken. Afhankelijk van waar waar we wonen is \engels{reverse engineering} al dan  \gl\ DVD-speler maken. Afhankelijk van waar waar we wonen is \engels{reverse engineering} al dan
# Line 101  demonstreren gebeurt in de veronderstell Line 101  demonstreren gebeurt in de veronderstell
101  legaliteit van bepaalde handelingen, dan raden we de lezers aan om een advocaat te raadplegen  legaliteit van bepaalde handelingen, dan raden we de lezers aan om een advocaat te raadplegen
102  of onwetendheid te pleiten in de rechtbank. Al zal dat laatste door deze tekst al iets  of onwetendheid te pleiten in de rechtbank. Al zal dat laatste door deze tekst al iets
103  moeilijker zijn geworden.  moeilijker zijn geworden.
   
104  Enkele websites  Enkele websites
105  \begin{urlbox}  \begin{urlbox}
106  \url{http://dvddemystified.com/dvdfaq.html}   (dvd-faq)\\  \url{http://dvddemystified.com/dvdfaq.html}   (dvd-faq)\\
# Line 121  Enkele websites Line 120  Enkele websites
120  % Hoofdstuk over KDE in apart bestand.  % Hoofdstuk over KDE in apart bestand.
121  \input{kde}  \input{kde}
122    
123  \chapter{Toepassingsprogramma's}  \chapter{Tekstverwerkers -- rekenbladen}
124  \section{Tekstverwerking}  
125  \subsection{AbiWord}  \section{AbiWord}
126    
127  \pixfig[htb]{./desktop/abiword}{width=0.9\linewidth}{abiword}{Abiword}  \pixfig[htb]{./desktop/abiword}{width=0.9\linewidth}{abiword}{Abiword}
128    
129  \Begrip{Abiword}\index{abiword} is een vrij word processing programma, vrij gelijkaardig aan  \Begrip{Abiword}\index{abiword}\ is een vrij word processing programma, redelijk gelijkaardig aan
130  Microsoft Word qua functionaliteit en interface. Leuk is bijvoorbeeld dat het het formaat  Microsoft Word qua functionaliteit en interface. Leuk is bijvoorbeeld dat het formaat
131  van Microsoft kan lezen, zodat je niet per se Office bij de hand moet hebben als je weer eens  van Microsoft kan gelezen worden, zodat je niet per se Office bij de hand moet hebben als je weer eens
132  een attachment in het doc-formaat krijgt\dots\ De basis-functionaliteit van een tekstverwerker is  een attachment in het doc-formaat krijgt\ldots
133    
134    De basis-functionaliteit van een tekstverwerker is
135  aanwezig, zoals tekstformattering. Ook meer geavanceerde functies, zoals stijlen en gebruik van  aanwezig, zoals tekstformattering. Ook meer geavanceerde functies, zoals stijlen en gebruik van
136  velden zijn beschikbaar.  velden zijn beschikbaar.
   
137  Niet alles is rozegeur en maneschijn echter: er zijn hier en daar wel wat  Niet alles is rozegeur en maneschijn echter: er zijn hier en daar wel wat
138  compatibiliteitsproblemen, vooral met formattering en met gebruik van figuren in de tekst. Ook is  compatibiliteitsproblemen, vooral met formattering en met gebruik van figuren in de tekst. Ook is
139  de helpfunctie aan de magere kant.  de helpfunctie aan de magere kant.
# Line 142  Vermelden we dat \Begrip{Abiword} kan ex Line 142  Vermelden we dat \Begrip{Abiword} kan ex
142  Microsoft Word, HTML, Rich text en zelfs naar Latex!  Microsoft Word, HTML, Rich text en zelfs naar Latex!
143    
144  Voornaamste nut is waarschijnlijk om snel een een Word-document te kunnen openen zonder daar  Voornaamste nut is waarschijnlijk om snel een een Word-document te kunnen openen zonder daar
145  Office voor op te moeten starten...  Office voor op te moeten starten\ldots
146    
147  Meer info kunnen we vinden op op hun website \url{http://www.abisource.com/}.  Meer info kunnen we vinden op op hun website \url{http://www.abisource.com/}.
148    
149  \subsection{OpenOffice.org}  \section{OpenOffice.org}
150    
151  \begrip{OpenOffice.org} (ontwikkelingswebsite te vinden op \url{http://www.openoffice.org/}, documentatie voor gebruikers te  \begrip{OpenOffice.org} (ontwikkelingswebsite te vinden op \url{http://www.openoffice.org/}, documentatie voor gebruikers te
152  vinden op \url{http://documentation.openoffice.org/}) heeft als Mission Statement:  vinden op \url{http://documentation.openoffice.org/}) heeft als \engels{Mission Statement}:
153    
154  \textsl{``To create, as a community, the leading international office suite that will run on all major platforms and provide access to all functionality and data through open-component based APIs and an XML-based file format.''}  \textsl{``To create, as a community, the leading international office suite that will run on all major platforms and provide access to all functionality and data through open-component based APIs and an XML-based file format.''}
155    
156  OpenOffice.org is een open source, office pakket. Het bevat basis Desktop-toepassingen  OpenOffice.org is een open source, office pakket. Het bevat basis desktop-toepassingen
157  zoals een tekstverwerker, spreadsheet, presentatie-manager en tekenprogramma's. Het is feite een open source versie van Star Office,  zoals een tekstverwerker, spreadsheet, presentatie-manager en tekenprogramma's. Het is in feite een open source versie van Star Office \index{staroffice},
158  ontwikkeld door een klein, onafhankelijk bedrijfje, later opgekocht door Sun Microsystems. Een tijdje werd Star Office vrij en  ontwikkeld door een klein, onafhankelijk bedrijfje, later opgekocht door Sun Microsystems. Een tijdje werd Star Office vrij en
159  als open source ter beschikking gesteld, maar is later weer gesloten software geworden. Op basis van de toen vrije distributie is Open Office ontstaan en werkt daarop verder.  als open source ter beschikking gesteld, maar het is later weer gesloten software geworden. Op basis van de toen vrije distributie is OpenOffice.org ontstaan en werkt daarop verder.
160  Het kan gebruikt worden op verschillende platforms zoals Solaris, Microsoft Windows en de verschillende Linux versies. Een grote verscheidenheid aan bestandsformaten wordt ondersteund, waaronder de formaten van Microsoft Office.  Het kan gebruikt worden op verschillende platforms zoals Solaris, Microsoft Windows en de verschillende Linux versies. Een grote verscheidenheid aan bestandsformaten wordt ondersteund, waaronder de Microsoft-formaten.
161    
162  Open Office bevat volgende pakketten:\\  Open Office bevat volgende pakketten:
163  \begin{itemize}  \begin{itemize}
164  \item \commando{oowriter}: het tekstverwerkingspakket (cfr. MS Word)  \item \commando{oowriter}: het tekstverwerkingspakket (cf. MS Word)
165  \item\commando{ooimpress}: het presentatiepakket (cfr. MS PowerPoint)  \item \commando{ooimpress}: het presentatiepakket (cf. MS PowerPoint)
166  \item\commando{oocalc}: het rekenbladpakket (cfr. MS Excel)  \item \commando{oocalc}: het rekenbladpakket (cf. MS Excel)
167  \item\commando{oodraw}: een tekenprogramma dat de tekenfunctionaliteit van MS Office vervangt. Bij MS  \item \commando{oodraw}: een tekenprogramma dat de tekenfunctionaliteit van MS Office vervangt. Bij MS
168  Office zit deze in de afzonderlijke programma's zelf.  Office zit deze in de afzonderlijke programma's zelf.
169  \item\commando{oomath}: Te vergelijken met de MS Equation editor  \item\commando{oomath}: Te vergelijken met de MS Equation editor
170  \end{itemize}  \end{itemize}
171  Hierbij staan de eerste twee letters ``oo'' natuurlijk voor OpenOffice.  Hierbij staan de eerste twee letters `oo' natuurlijk voor OpenOffice.
172    
173  Deze programma's functioneren in grote lijnen als hun MS Office tegenhangers, met als eerste opvallende  Deze programma's functioneren in grote lijnen als hun MS Office tegenhangers, met als eerste opvallende
174  verschil dat er geen tegenhanger is voor het database programma Acces, en dat er een apart tekenprogramma bijgeleverd is  verschil dat er geen tegenhanger is voor het database programma Acces, en dat er een apart tekenprogramma bijgeleverd is
175  waarin geavanceerde tekenfuncties uit MS Office uitgewerkt zijn, naast de tekenfuncties die in de verschillende programma's  waarin geavanceerde tekenfuncties uit MS Office uitgewerkt zijn, naast de tekenfuncties die in de verschillende programma's
176  zelf ge\"integreerd zijn.  zelf ge\"integreerd zijn.
177    
178  \subsubsection{Oodraw}  \subsection{Oodraw}
179    
180  \pixfig[htb]{./desktop/oodraw}{width=0.9\linewidth}{oodraw}{Het tekenprogramma oodraw.}  \pixfig[htb]{./desktop/oodraw}{width=0.9\linewidth}{oodraw}{Het tekenprogramma oodraw.}
181    
182  Het tekenpakket \commando{oodraw} lijkt vrij sterk op de tekenfuncties uit MS Office. Na opstarten van het programma  Het tekenpakket \begrip{oodraw} lijkt vrij sterk op de tekenfuncties uit MS Office. Na opstarten van het programma
183  krijgen we een leeg tekenblad, waarin figuren kunnen worden ingevoerd. Even wennen is het menu aan de linkerrand:  krijgen we een leeg tekenblad, waarin figuren kunnen worden ingevoerd. Even wennen is het menu aan de linkerrand:
184  we zien telkens een defaultfunctie, maar als we even deze knop ingedrukt blijven houden, krijgen we andere opties. Nog  we zien telkens een defaultfunctie, maar als we even deze knop ingedrukt blijven houden, krijgen we andere opties. Nog
185  iets om aan te wennen is de knop \emph{Curves}. Wanneer we hieronder de optie \emph{Curves} kiezen, kunnen we  iets om aan te wennen is de knop \menu{Curves}. Wanneer we hieronder de optie \menu{Curves} kiezen, kunnen we
186  Bezierkrommen tekenen. We tekenen eerst een recht stuk, dat we dan telkens kunnen vervormen, maar redelijk  Bezierkrommen tekenen. We tekenen eerst een recht stuk, dat we dan telkens kunnen vervormen, maar redelijk
187  contra-intu\"itief. Om het eindpunt van een curve aan te duiden, dubbelklikken we met de linkermuisknop.  contra-intu\"itief. Om het eindpunt van een curve aan te duiden, dubbelklikken we met de linkermuisknop.
188    
189  Mooi zijn ook de opties om 3D objecten in te voegen. De bounding box van deze objecten is echter ondoorzichtig, wat soms  Mooi zijn de opties om 3D objecten in te voegen. De bounding box van deze objecten is echter ondoorzichtig, wat soms
190  lelijke resultaten oplevert. De 3D functies zijn anders vrij indrukwekkend! Vervormen en manipuleren van basisvormen is  lelijke resultaten oplevert. De 3D functies zijn toch vrij indrukwekkend! Vervormen en manipuleren van basisvormen is
191  zeer eenvoudig, zelfs van een getekende curve kunnen we in een handomdraai een 3D object maken. Verder zij er ook  zeer eenvoudig, zelfs van een getekende curve kunnen we in een handomdraai een 3D object maken. Verder zij er ook
192  functies aanwezig voor keuze van materiaal, transparantie, textuur, schaduweffecten en camera-standpunt.  functies aanwezig voor keuze van materiaal, transparantie, textuur, schaduweffecten en camera-standpunt.
193    
194  Wanneer we dan uiteindelijk een mooie tekening gemaakt hebben, kunnen we die opslaan in het eigen OpenOffice.org Drawing  Wanneer we uiteindelijk een mooie tekening gemaakt hebben, kunnen we die opslaan in het eigen OpenOffice.org Drawing
195  formaat. Wanneer we echter een tekening willen maken om later in Open Office Writer te kunnen invoegen, is het aangewezen  formaat. Wanneer we echter een tekening willen maken om later in Open Office Writer te kunnen invoegen, is het aangewezen
196  deze te exporteren naar een zogenaamde StarView Metafile, een formaat dat zowel door OOWriter als door OODraw  deze te exporteren naar een zogenaamde StarView Metafile, \index{starview}\ een formaat dat zowel door oowriter als
197  ondersteund wordt.  door oodraw ondersteund wordt.
198    
199  \subsubsection{Oowriter}  \subsection{Oowriter} \index{oowriter}
200    
201  \pixfig[htb]{./desktop/oowrite}{width=0.9\linewidth}{oowrite}{De tekstverwerker oowriter.}  \pixfig[htb]{./desktop/oowrite}{width=0.9\linewidth}{oowrite}{De tekstverwerker oowriter.}
202    
203  De tekstverwerker van Open Office is een vrij sterke tegenhanger van  MS Word. Velden (zoals voor bijv. automatische  De tekstverwerker van Open Office is een vrij sterke tegenhanger van  MS Word. Velden (zoals voor bijvoorbeeld automatische
204  datumaanduiding of voor cross references in een document) worden zonder problemen overgenomen. Het zou moeten mogelijk  datumaanduiding of cross references in een document) worden zonder problemen overgenomen. Het zou moeten mogelijk
205  zijn om ook gebruik te maken van wildcards bij \commando{find and replace}, maar daar zijn grote verschillen met de MS  zijn om ook gebruik te maken van wildcards bij \commando{find and replace}, maar daar zijn grote verschillen met de MS
206  Office notaties, en we zijn er zelf niet in geslaagd deze aan de praat te krijgen.  Office notaties, en we zijn er zelf niet in geslaagd deze aan de praat te krijgen.
207    
208  Oowriter bevat ook een beperkt aantal tekenfuncties.  Oowriter bevat ook een beperkt aantal tekenfuncties.
209    
210  \subsubsection{Oocalc}  \subsection{Oocalc}
211    
212  \pixfig[htb]{./desktop/oocalc}{width=0.9\linewidth}{oocalc}{Het rekenblad oocalc.}  \pixfig[htb]{./desktop/oocalc}{width=0.9\linewidth}{oocalc}{Het rekenblad oocalc.}
213    
214  Met \commando{oocalc} hebben we een waardige tegenstander voor MS Excel. Dit programma kan zonder veel moeite  Met \begrip{oocalc} hebben we een waardige tegenhanger voor MS Excel. Dit programma kan zonder veel moeite
215  bestanden inlezen die aangemaakt werden met zijn concurrent, waarbij quasi alle functionaliteit ondersteund worden. Wanneer we  bestanden inlezen die aangemaakt werden met zijn concurrent, waarbij quasi alle functionaliteit ondersteund worden. Wanneer we
216  bijvoorbeeld gebruik willen maken van de ingebouwde functies, vinden we alle functies terug die Excel ondersteund. Zo zijn er de  bijvoorbeeld gebruik willen maken van de ingebouwde functies, vinden we alle functies terug die Excel ondersteunt. Zo zijn er de
217  wiskundige en statistische functies als sin(), cos(), exp(), \ldots, MEAN(), VAR(), de datum- en tijdsfuncties zoals DATE(), DAY(),  wiskundige en statistische functies als sin(), cos(), exp(), \ldots, MEAN(), VAR(), de datum- en tijdsfuncties zoals DATE(), DAY(),
218  YEAR(), MONTH(), \ldots en ga zo maar door.  YEAR(), MONTH(), \ldots\ en ga zo maar door.
219    
220  Ook op het gebied van het maken van grafieken stelt Oocalc ons een aantal mogelijkheden. Door een bereik van datapunten te selecteren  Ook op het gebied van het maken van grafieken stelt oocalc ons een aantal mogelijkheden. Door een bereik van datapunten te selecteren
221  kunnen we via \emph{Insert Chart} een grafiek invoegen. Ook is een optie aanwezig om aan een reeks datapunten een trendlijn toe te  kunnen we via \menu{Insert Chart} een grafiek invoegen. Ook is een optie aanwezig om aan een reeks datapunten een trendlijn toe te
222  voegen (enkel bij XY-grafiektype, en dan nog met de nodige problemen). Verder moeten we de mogelijkheden missen om  voegen (enkel bij XY-grafiektype, en dan nog met de nodige problemen). Verder moeten we de mogelijkheden missen om
223  \begrip{draaitabellen} (\begrip{pivot tables}) aan te maken.  \begrip{draaitabellen} (\begrip{pivot tables}) aan te maken.
224    
225  Ook zijn de mogelijkheden voor het uitvoeren van queries nogal beperkt en omslachtig. Een \begrip{query} is een bevraging  Ook zijn de mogelijkheden voor het uitvoeren van queries nogal beperkt en omslachtig. Een \begrip{query} is een bevraging
226  van een databank, welke in de vorm van een rekenblad kan opgeslagen zijn. Wanneer we bijvoorbeeld  van een databank, welke in de vorm van een rekenblad kan zijn opgeslaan. Wanneer we bijvoorbeeld
227  een rekenblad beschouwen waarin voor een bedrijf de stock weergegeven is met een kolom met naam van de verschillende  een rekenblad beschouwen waarin voor een bedrijf de stock weergegeven is met een kolom met naam van de verschillende
228  verkoopsartikels, een kolom met de prijs per stuk en een kolom met het aantal nog in voorraad. Dan zouden we een query kunnen  verkoopsartikels, een kolom met de prijs per stuk en een kolom met het aantal nog in voorraad. Dan zouden we een query kunnen
229  uitvoeren om te zien wat de totale waarde van de stock nog is, en van welke artikels er minder dan een opgegeven aantal in voorraad  uitvoeren om te zien wat de totale waarde van de stock nog is, en van welke artikels er minder dan een opgegeven aantal in voorraad
230  zijn. Er is een basisfunctionaliteit aanwezig voor queries, zoals onder \emph{Tools - Data Sources - Queries}, maar we missen  zijn. Er is een basisfunctionaliteit aanwezig voor queries, zoals onder \menu{Tools} \vo \menu{Data Sources} \vo  \menu{Queries}, maar we missen
231  toch wat de wizards die het in MS Office zelfs onervaren gebruikers in staat stelt complexe taken uit te voeren.  toch wat de wizards die het in MS Office zelfs onervaren gebruikers in staat stelt complexe taken uit te voeren.
232    
233  \subsubsection{Ooimpress}  \subsection{Ooimpress} \index{ooimpress}
234    
235  \pixfig[htb]{./desktop/ooimpress}{width=0.9\linewidth}{ooimpress}{Het presentatieprogramma ooimpress.}  \pixfig[htb]{./desktop/ooimpress}{width=0.9\linewidth}{ooimpress}{Het presentatieprogramma ooimpress.}
236    
# Line 238  formaat, ofwel ingelezen vanuit de concu Line 239  formaat, ofwel ingelezen vanuit de concu
239  ondersteund, op wat onvolmaaktheden na bij weergeven van speciale symbolen of formules. Verder worden ook  ondersteund, op wat onvolmaaktheden na bij weergeven van speciale symbolen of formules. Verder worden ook
240  animaties in presentaties ondersteund.  animaties in presentaties ondersteund.
241    
242  Om aan de slag te gaan en een nieuwe presentatie aan te maken met \begrip{Ooimpress} kunnen we gebruik maken  Om aan de slag te gaan en een nieuwe presentatie aan te maken met ooimpress kunnen we gebruik maken
243  van de wizard, die ons gidst en ons een basisuitgangsscherm biedt. Daarin kunnen al een aantal tekstvakken en  van de wizard, die ons gidst en ons een basisuitgangsscherm biedt. Daarin kunnen al een aantal tekstvakken en
244  een titelvak beschikbaar zijn. Klein verschil met PowerPoint is het invoegen van een nieuw tekstvak: in plaats  een titelvak beschikbaar zijn. Klein verschil met PowerPoint is het invoegen van een nieuw tekstvak: in plaats
245  van \emph{Insert, Text box} zoals de concurrentie het doet, moeten we hier gebruik maken van het tekstmenu in  van \menu{Insert} \vo \menu{Text box} zoals de concurrentie het doet, moeten we hier gebruik maken van het tekstmenu in
246  de linkerkantlijn, en zelf een tekstvak defini\"eren.  de linkerkantlijn, en zelf een tekstvak defini\"eren.
247    
248  Ook in \begrip{ooimpress} zijn een groot aantal grafische mogelijkheden beschikbaar, uitgebreider zelfs  Ook in ooimpress zijn een groot aantal grafische mogelijkheden beschikbaar, uitgebreider zelfs
249  dan bij PowerPoint. Zo kunnen we weer goochelen met 3D objecten en allerlei tekenobjecten invoegen. Zo kunnen  dan bij PowerPoint. Zo kunnen we weer goochelen met 3D objecten en allerlei tekenobjecten invoegen. Naast volledige ellipsen en rechthoeken kunnen we ook ellipssectoren en segmenten invoegen. De effecten zijn
 we naast volledige ellipsen en rechthoeken ook ellipssectoren en segmenten invoegen. Ook de effecten zijn  
250  uitgebreider dan in PowerPoint: zo kunnen we objecten bij het verschijnen langs een curve laten bewegen.  uitgebreider dan in PowerPoint: zo kunnen we objecten bij het verschijnen langs een curve laten bewegen.
251    
252  \subsubsection{Oomath}  \subsection{Oomath} \index{oomath}
253    
254  \pixfig[htb]{./desktop/oomath}{width=0.9\linewidth}{oomath}{De vergelijkingseditor oomath.}  \pixfig[htb]{./desktop/oomath}{width=0.9\linewidth}{oomath}{De vergelijkingseditor oomath.}
255    
# Line 264  in te geven om iets van de vorm Line 264  in te geven om iets van de vorm
264  \]  \]
265  te verkrijgen. Gelukkig biedt de helpfunctie van \commando{oomath} genoeg voorbeelden aan om de syntax wat te begrijpen. Nog  te verkrijgen. Gelukkig biedt de helpfunctie van \commando{oomath} genoeg voorbeelden aan om de syntax wat te begrijpen. Nog
266  eenvoudiger is om binnen in het commandovenster van \commando{oomath} met de rechtermuisknop te klikken en zo een menu  eenvoudiger is om binnen in het commandovenster van \commando{oomath} met de rechtermuisknop te klikken en zo een menu
267  tevoorschijn te toveren met allerlei mogelijke beschrijvingen van operators en symbolen, en je zo helpen om al snel een  tevoorschijn te toveren met allerlei mogelijke beschrijvingen van operators en symbolen. Op die manier kunnen we snel een eenvoudige wiskundige formule in elkaar te knutselen.
 eenvoudige uitdrukking in elkaar te knutselen \ldots  
268    
269  \subsection{Customisatie van OpenOffice.org: macro's}  \subsection{Customisatie van OpenOffice.org: macro's}
270  In \emph{Tools - Options - Load/Save - VBA Properties} kunnen we specifi\"eren hoe OpenOffice.org moet omgaan met \begrip{VBA}  
271  \begrip{macro} codes  In \menu{Tools} \vo \menu{Options} \vo \menu{Load/Save} \vo \menu{VBA Properties} kunnen we specifi\"eren
272  in MS Office documenten. VBA macros kunnen niet worden uitgevoerd door OpenOffice.org; ze moeten eerst worden geconverteerd en  hoe OpenOffice.org moet omgaan met \begrip{VBA} \begrip{macro} codes in MS Office documenten.
273  aangepast. Vaak willen we toch OpenOffice.org enkel gebruiken om de zichtbare inhoud van een Word, Excel of PowerPoint bestand aan  VBA macros kunnen niet worden uitgevoerd door OpenOffice.org; ze moeten eerst worden geconverteerd en
274  te passen en dan terug in het Microsoft Office formaat op te slaan zonder de macro's die ze bevatten te veranderen. We kunnen  aangepast. Vaak willen we toch OpenOffice.org enkel gebruiken om de zichtbare inhoud van een Word,
275  zelf OpenOffice.org instellen naar eigen wens. Ofwel worden de VBA macros in het klembord opgeslagen in gecommentarieerde vorm  Excel of PowerPoint bestand aan  te passen en dan terug in het Microsoft Office formaat op te slaan
276  als een subroutine van OpenOffice.org waarbij deze correct zal teruggeschreven worden bij het opslaan onder MS Office formaat, of  zonder de macro's die ze bevatten te veranderen.
277  we kunnen kiezen om OpenOffice.org de macro's te laten verwijderen bij het laden. De laatste optie is natuurlijk nog een extra  
278  beveiliging tegen de gevreesde macrovirussen in Microsoft Office documenten, maar af en toe verliezen we daar toch functionaliteit.  We kunnen OpenOffice.org instellen naar eigen wens. Ofwel worden de VBA macros in het klembord opgeslaan in gecommentarieerde vorm als een subroutine van OpenOffice.org waarbij deze correct zal teruggeschreven
279    worden bij het opslaan onder MS Office formaat, of we kunnen kiezen om OpenOffice.org de macro's te laten
280  Om toch met macro's te kunnen werken binnen Open Office, moeten we gebruik maken van de Open Office Application Programming  verwijderen bij het laden. De laatste optie is natuurlijk nog een extra
281  Interface \textsc{api}. Deze \textsc{api} laat ons toe om Open Office componenten aan te spreken vanuit verschillende  beveiliging tegen de gevreesde macrovirussen in Microsoft Office documenten, maar af en toe verliezen we daar toch functionaliteit mee.
282  programmeertalen. We gaan hier niet dieper in op het ontwikkelen van eigen macro's met Open Office, maar verwijzen de  
283    Om toch met macro's te kunnen werken binnen OpenOffice.org, moeten we gebruik maken van de Open Office Application Programming Interface api. Deze api laat ons toe om OpenOffice.org componenten aan te spreken vanuit verschillende
284    programmeertalen. We gaan hier niet dieper in op het ontwikkelen van eigen macro's met OpenOffice.org, maar verwijzen de
285  gei\"interesseerden door naar de OpenOffice.org API Reference op \url{http://api.openoffice.org/}, waarbij we beschrijvende  gei\"interesseerden door naar de OpenOffice.org API Reference op \url{http://api.openoffice.org/}, waarbij we beschrijvende
286  handleidingen voor de programmeeromgevingen kunnen vinden op \url{http://api.openoffice.org/servlets/ProjectDocumentList}.  handleidingen voor de programmeeromgevingen kunnen vinden op \url{http://api.openoffice.org/servlets/ProjectDocumentList}.
287    
288    \section{Gnumeric} \index{gnumeric}
289    
290    Gnumeric is het rekenbladprogramma ontwikkeld door de mensen van Gnome\footnote{De grote concurrent van KDE in de window manager wereld.} Het is lichter dan oocalc en bevat evenveel functionaliteit.
291    
292    \pixfig[htb]{./desktop/gnumeric01}{width=\linewidth}{gnumeric01}{Het rekenbladprogramma gnumeric. De statistische analysemenu's worden getoond.}
293    
294    In figuur \ref{gnumeric01} zien we dat statistische functies die niet niet direct te verwachten zijn in een standaard rekenbladprogramma. Naast een `doelzoeken' (\menu{Goal seek}) is eveneens het meer geavanceerde \menu{Solver} beschikbaar, waarmee optimalisatieproblemen kunnen opgelost worden\footnote{Het moet zelfs mogelijk zijn om hiermee stelsels van vergelijkingen op te lossen, hoewel er daarvoor betere tools beschikbaar zijn.}.
295    
296    Gnmeric bevat veel voorgeprogrammeerde functies. Door te klikken op het icoontje waarin $f(x)$ staat kunnen we een functie selecteren. Er verschijnt een handige wizard die ons helpt bij het invullen van die functie.
297    
298  \subsection{Ispell en woordenboeken}  Gnumeric slaat de de bestanden op in een eigen formaat (met de extensie \file{.gnumeric}) maar het is mogelijk om te exporteren naar MS Excel, Text, Lotus, \LaTeX-tabellen\ldots\ Importeren van al deze formaten lukt min of meer.
299  International \begrip{Ispell} is een interactief spell-checking programma voor \gl\ dat een groot aantal Europese talen  
300    \section{Ispell en woordenboeken}
301    
302    International \Begrip{Ispell} \index{ispell}\ is een interactief spell-checking programma voor \gl\ dat een groot aantal Europese talen
303  ondersteunt. Er is een Emacs interface beschikbaar, maar ook een standaard command-line mode. Ispell is terug te vinden  ondersteunt. Er is een Emacs interface beschikbaar, maar ook een standaard command-line mode. Ispell is terug te vinden
304  op \url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell.html}.  op \url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell.html}.
305    
306  De standaard manier om Ispell te gebruiken is gewoon aan de command prompt het commando \commando{ispell} op te geven, met  De standaard manier om Ispell te gebruiken is aan de command prompt het commando \commando{ispell} op te geven, met
307  als argument de naam van het bestand dat je wilt checken. Standaard staat de taal op Engels, en \'e\'en voor \'e\'en zal  als argument de naam van het bestand dat je wil checken. Standaard staat de taal op Engels, en \'e\'en voor \'e\'en zal
308  Ispell ons wijzen op woorden die niet in de Ispell wordenboek voorkomen. We kunnen reageren met \'e\'en van de volgende  Ispell ons wijzen op woorden die niet in de Ispell wordenboek voorkomen. We kunnen reageren met \'e\'en van de volgende
309  commando's:\\  commando's:
310  \begin{tabular}{ll}  \begin{description}
311    R     &  Vervang verkeerd geschreven woord.\\  \item[R\;] Vervang verkeerd geschreven woord.
312    Space &  Aanvaard het woord, maar enkel deze keer.\\  \item[$<$Spatiebalk$>$\;] Aanvaard het woord, maar enkel deze keer.
313    A     &  Aanvaard het woord voor de rest van deze ispell sessie.\\  \item[A\;]    Aanvaard het woord voor de rest van deze ispell sessie.
314    I     &  Aanvaard het woord, met de hoofdletters zoals in het bestand voorkwam, en\\  \item[I\;]    Aanvaard het woord, met de hoofdletters zoals in het bestand voorkwam, en pas het private woordenboek aan zodat het voor onze bestanden nooit meer als fout wordt aangeduid.
315          &  pas het private woordenboek aan.\\  \item[U\;]    Aanvaard het woord en voeg in het private woordenboek het woord toe in volledig in kleine letters.
316    U     &  Aanvaard het woord en voeg in het private woordenboek het woord toe in\\  \item[0-n\;]  Vervang door \'e\'en van de voorgestelde woorden.
317          &  volledig in kleine letters.\\  \item[L\;]    Zoek woorden op in het systeemwoordenboek (gestuurd door de WORDS optie bij het compileren).
318    0-n   &  Vervang door \'e\'en van de voorgestelde woorden.\\  \item[X\;]    Schrijf de rest van dit bestand weg, negeer spelfouten, en begin met het volgende bestand.
319    L     &  Zoek woorden op in het systeemwoordenboek (gestuurd door de\\  \item[Q\;]    Verlaat Ispell, en laat het bestand ongewijzigd.
320          &  WORDS optie bij het compileren).\\  \item[!\;]    Shell escape.
321    X     &  Schrijf de rest van dit bestand weg, negeer spelfouten, en\\  \item[CTRL+L\;] Ververs het scherm.
322          &  begin met het volgende bestand.\\  \item[CTRL+Z\;] Onderbreek ispell.
323    Q     &  Verlaat Ispell, en laat het bestand ongewijzigd.\\  \item[?\;]    Geef help scherm.
324    !     &  Shell escape.\\  \end{description}
   \^{}L    &  Ververs het scherm.\\  
   \^{}Z    &  Suspend ispell.\\  
   ?     &  Geef help scherm.\\  
 \end{tabular}  \\  
325    
326  Om nu een Nederlandse tekst op spellingsfouten te checken, moeten we een Nederlandse woordenboek op  Om een Nederlandse tekst op spellingsfouten te checken, moeten we een Nederlandse woordenboek op
327  ons systeem beschikbaar hebben. Als dat niet het geval is, kunnen we op  ons systeem beschikbaar hebben. Als dat niet het geval is, kunnen we op
328  \url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell-dictionaries.html} een lijst opvragen met alle talen die Ispell ondersteunt.  \url{http://fmg-www.cs.ucla.edu/geoff/ispell-dictionaries.html} een lijst opvragen met alle talen die Ispell ondersteunt.
329  In het geval van Nederlands hebben we dutch96.lat en dutch96.aff nodig. Met het commando  In het geval van Nederlands hebben we dutch96.lat en dutch96.aff nodig. Met het commando
330  \commando{buildhash dutch96.lat dutch96.aff nederlands.hash} maken we dan een bruikbare Nederlandse woordenboek aan. Als  \commando{buildhash dutch96.lat dutch96.aff nederlands.hash} maken we een bruikbare Nederlandse woordenboek aan. Als
331  we willen dat Ispell deze woordenboek terugvindt, moeten we die verplaatsen naar de standaarddirectories dmv  we willen dat Ispell dat woordenboek terugvindt, moeten we het verplaatsen naar de standaarddirectories met het commando
332  \commando{mv nederlands.hash /usr/local/ispell-3.1.20/lib} en  \commando{mv nederlands.hash /usr/local/ispell-3.1.20/lib} en
333  \commando{cp dutch96.aff /usr/local/ispell-3.1.20/lib/nederlands.aff}. Daarna is het mogelijk om een bestand te checken  \commando{cp dutch96.aff /usr/local/ispell-3.1.20/lib/nederlands.aff}. Daarna is het mogelijk om een bestand te checken
334  dmv \commando{ispell -d nederlands (bestandsnaam)}. Wanneer we geen permissies hebben om buiten onze eigen directory  met \commando{ispell -d nederlands (bestandsnaam)}. Wanneer we geen permissies hebben om buiten onze eigen directory
335  te schrijven (als gewone user bijvoorbeeld), kunnen we nog altijd \commando{ispell -d \$woordenboekdir/nederlands (bestandsnaam)}  te schrijven (als gewone user bijvoorbeeld), kunnen we nog altijd \commando{ispell -d pad/naar/nederlands (bestandsnaam)}
336  oproepen, met \$woordenboekdir het juiste pad waar de woordenboek nederlands.hash staat.  oproepen, met commando{pad/naar} het juiste pad naar waar het woordenboek nederlands.hash staat.
337    
338  Er is ook een \textsc{kde} versie van Ispell beschikbaar met een grafische interface  Er is ook een \textsc{kde} versie van Ispell beschikbaar met een grafische interface
339  (\url{http://www.chaos.umd.edu/~dsweet/KDE/KSpell/}).  (\url{http://www.chaos.umd.edu/~dsweet/KDE/KSpell/}).
340    
341  \subsection{\LaTeX}  \section{\LaTeX} \index{\LaTeX}
342  \subsubsection{Inleiding}  
343  \begrip{\LaTeX} (spreek uit: ``Laatech'') is een pakket dat zich ideaal leent voor het maken van wetenschappelijke teksten.  \LaTeX\ (spreek uit: ``Laatech'') is een pakket dat zich ideaal leent voor het maken van wetenschappelijke teksten.
344  Het idee achter \begrip{\LaTeX} is dat vorm en inhoud van elkaar gescheiden zijn, en dat een auteur zich enkel maar over  Het idee achter \LaTeX\ is dat vorm en inhoud van elkaar gescheiden zijn, en dat een auteur zich enkel maar over
345  de inhoud hoeft te bekommeren. De \begrip{\LaTeX}-homepage is terug te vinden op \url{http://www.latex-project.org/}.  de inhoud hoeft te bekommeren. De \LaTeX-homepage is terug te vinden op \url{http://www.latex-project.org/}.
346  Voordat je \LaTeX\  kunt gaan gebruiken moet je eerst een \TeX\  distributie op  Voordat je \LaTeX\  kunt gaan gebruiken moet je een \TeX\  distributie op
347  je systeem installeren. Er bestaan verschillende distributies, en platform afhankelijk.  je systeem installeren. Er bestaan verschillende distributies, en platform afhankelijk.
348    
349  Er zijn drie grote netwerk servers voor \TeX\  en \LaTeX, gevestigd in de  Er zijn drie grote netwerk servers voor \TeX\  en \LaTeX, gevestigd in de
350  Verenigde Staten\footnote{\url{ftp://ctan.tug.org/tex-archive/}}, Groot Brittani\"e\footnote{\url{ftp://ftp.tex.ac.uk/tex-archive/}}  Verenigde Staten\footnote{\url{ftp://ctan.tug.org/tex-archive/}}, Groot Brittani\"e\footnote{\url{ftp://ftp.tex.ac.uk/tex-archive/}}
351  en Duitsland\footnote{\url{ftp://ftp.dante.de/tex-archive/}}. Samen vormen ze het Comprehensive \TeX\ Archive Network, CTAN.  en Duitsland\footnote{\url{ftp://ftp.dante.de/tex-archive/}}. Samen vormen ze het Comprehensive \TeX\ Archive Network, CTAN.
352    
353  Zeus biedt ook een mirror aan van CTAN: \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive}.  Zeus biedt een mirror aan van CTAN: \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive}.
354    
355  Iedere server heeft dezelfde opbouw, dus als er \url{sytems/unix/teTeX/}  Iedere server heeft dezelfde opbouw, dus als er \url{sytems/unix/teTeX/}
356  staat bedoelen we eigenlijk \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive/sytems/unix/teTeX/}.  staat bedoelen we eigenlijk \url{ftp://hermes.rug.ac.be/CTAN/tex-archive/sytems/unix/teTeX/}.
357    
358  Normaal gezien krijgen we \begrip{\LaTeX} mee ge\"installeerd wanneer we een \gl\ distributie installeren zoals Mandrake.  Normaal gezien krijgen we \LaTeX\ mee ge\"installeerd wanneer we een \gl\ distributie installeren zoals Mandrake\footnote{Onder Mandrake worden de \LaTeX\ helpfiles echter niet ge\"installeerd. De texhelp-rpm is ook niet te vinden op de CD's en moet apart gedownload worden, bijvoorbeeld via Mandrake Update. Het bestand in kwestie is \file{tetex-doc-1.0.7-61mdk.i586.rpm}}.
359  Van \begrip{\LaTeX} zijn ook verschillende distributies beschikbaar, zoals TeTeX, EmTeX, PCTeX, \ldots  Van \LaTeX\ zijn ook verschillende distributies beschikbaar, zoals TeTeX, EmTeX, PCTeX, \ldots
360    
361  Als er nog geen \begrip{\LaTeX} beschikbaar is op de computer (valt te testen door \commando{latex} aan de command-prompt  Als er nog geen \LaTeX\ beschikbaar is op de computer (valt te testen door \commando{latex} aan de command-prompt
362  in te typen), is waarschijnlijk TeTeX \'e\'en van de gebruiksvriendelijkste om te installeren en mee aan de slag te gaan  in te typen), is waarschijnlijk TeTeX \'e\'en van de gebruiksvriendelijkste om te installeren en mee aan de slag te gaan
363  \url{http://www.tug.org/teTeX/}). In tegenstelling tot de meeste distributies, krijgen we hier de nodige begeleiding van  (\url{http://www.tug.org/teTeX/}). In tegenstelling tot de meeste distributies, krijgen we hier de nodige begeleiding van
364  wat we zoal moeten installeren om een operationele \begrip{\LaTeX} te hebben. Op  wat we zoal moeten installeren om een operationele \LaTeX\ te hebben. Op
365  \url{http://theory.uwinnipeg.ca/search/tetex.html} kunnen we via een webform opvragen welke pakketten we allemaal nodig  \url{http://theory.uwinnipeg.ca/search/tetex.html} kunnen we via een webform opvragen welke pakketten we allemaal nodig
366  hebben en deze vervolgens installeren. EmTeX  is een vrij omslachtige en weinig gebruiksvriendelijke \begrip{\LaTeX}),  hebben en deze vervolgens installeren. EmTeX  is een vrij omslachtige en weinig gebruiksvriendelijke \LaTeX,
367  terwijl PCTeX dan weer eerder commercieel, en gericht op Windows is \url{http://www.pctex.com/}.  terwijl PCTeX (\url{http://www.pctex.com/}) dan weer eerder commercieel, en gericht op Windows is.
368  \subsubsection{LyX}  
369  Verder kunnen we gebruik maken van \begrip{LyX}, een grafische gebruikersinterface voor \begrip{\LaTeX}  \subsection{LyX}
370  \url{http://www.lyx.org/}. LyX produceert professioneel ogende documenten, waarbij \begrip{\LaTeX} op de  
371  achtergrond gebruikt wordt. LyX is echter meer dan een front-end voor \begrip{\LaTeX}. Er is geen kennis van \begrip{\LaTeX}  We kunnen gebruik maken van \Begrip{LyX}\index{lyx}, een grafische gebruikersinterface voor \LaTeX\
372  nodig om met LyX te kunnen werken, maar kennis van \begrip{\LaTeX} zal de gebruiker meer mogelijkheden bieden.  (\url{http://www.lyx.org/}). LyX produceert professioneel ogende documenten, waarbij \LaTeX\ op de
373    achtergrond gebruikt wordt. LyX is echter meer dan een front-end voor \LaTeX. Er is geen kennis van \LaTeX\
374    vereist om met LyX te kunnen werken, maar kennis van \LaTeX\ zal de gebruiker meer mogelijkheden bieden.
375    
376  \pixfig[htb]{./desktop/lyx}{width=0.9\linewidth}{lyx}{LyX, een grafische gebruikersomgeving voor \LaTeX.}  \pixfig[htb]{./desktop/lyx}{width=0.9\linewidth}{lyx}{LyX, een grafische gebruikersomgeving voor \LaTeX.}
377    
378  \subsubsection{Een voorbeelddocumentje}  \subsection{Een voorbeelddocumentje}
379  Veronderstellen we dat \begrip{\LaTeX} op het systeem ge\"installeerd is. Dan is het echter nog altijd het interessantst  
380  om via een eenvoudige teksteditor \begrip{\LaTeX}-documenten aan te maken, omdat dit de gebruiker het meest controle geeft  Veronderstellen we dat \LaTeX\ op het systeem ge\"installeerd is. Dan is het echter nog altijd het interessantst
381    om via een eenvoudige teksteditor \LaTeX-documenten aan te maken, omdat dit de gebruiker het meest controle geeft
382  over het eindresultaat. Het vraagt wel enige moeite om wat basissyntax te leren, maar al gauw kunnen we professioneel  over het eindresultaat. Het vraagt wel enige moeite om wat basissyntax te leren, maar al gauw kunnen we professioneel
383  ogende documenten aanmaken. De basisingredi\"enten om aan de slag te gaan zijn:  ogende documenten aanmaken. De basisingredi\"enten om aan de slag te gaan zijn:
384  zijn dan  zijn:
385  \begin{itemize}  \begin{itemize}
386  \item een teksteditor (zoals notepad onder windows, maar dan beter: neem bijv. vim, xemacs, kwrite, nedit, \ldots)  \item een teksteditor (zoals notepad onder windows, maar dan beter: neem bijv. gvim, (x)emacs, kwrite, nedit, \ldots)
387  \item de \begrip{\LaTeX}-compiler, die de broncode omzet naar wat de gebruiker in feite wil afgedrukt zien  \item de \LaTeX-compiler, die de broncode omzet naar wat de gebruiker in feite wil afgedrukt zien
388  \item een viewer, om dit resultaat te bekijken  \item een viewer, om dit resultaat te bekijken
389  \item evt. converters, om de uitvoer in het gewenste formaat te krijgen  \item eventueel converters, om de uitvoer in het gewenste formaat te krijgen
390  \end{itemize}  \end{itemize}
391    
392  In feite is er niets beter om \begrip{\LaTeX} te leren dan al doende. Daarom geven we hieronder een eenvoudig  In feite is er niets beter om \LaTeX\ te leren dan al doende. Daarom geven we hieronder een eenvoudig
393  voorbeelddocumentje, waarin direct een aantal basisprincipes van de \begrip{\LaTeX}-syntax ge\"illustreerd worden:\\  voorbeelddocumentje, waarin direct een aantal basisprincipes van de \LaTeX-syntax ge\"illustreerd worden:
394    
395  \begin{verbatim}  \begin{verbatim}
396  \documentclass{article}  \documentclass{article}
397  \usepackage{graphicx}  \usepackage{graphicx}
# Line 420  naar figuur \ref{tux} alvorens af te slu Line 432  naar figuur \ref{tux} alvorens af te slu
432  \end{document}  \end{document}
433  \end{verbatim}  \end{verbatim}
434    
435  OK, effe alles op een rijtje: alle \begrip{\LaTeX}-commando's worden voorafgegaan door $\backslash$. We nemen even de algemene  OK, effe alles op een rijtje: alle \LaTeX-commando's worden voorafgegaan door $\backslash$. We nemen de algemene
436  opbouw van een document door: we beginnen een document met de specificatie wat we precies willen schrijven, in ons geval een  opbouw van een document door: we beginnen een document met de specificatie wat we precies willen schrijven, in ons geval een
437  artikel (andere voorbeelden: boek, thesis, verslag, \ldots). Dat zit in de tekststring \emph{$\backslash$documentclass\{article\}}.  artikel (andere voorbeelden: boek, thesis, verslag, \ldots). Dat zit in de tekststring \emph{$\backslash$documentclass\{article\}}.
438  Als we optionele packages willen gebruiken (zoals om figuren te kunnen tonen), geven we dat aan in het begin met  Als we optionele packages willen gebruiken (zoals om figuren te kunnen tonen), geven we dat aan in het begin met
439  \emph{$\backslash$usepackage\{graphicx\}}. De titel en auteur spreken vanzelf. We beginnen het uiteindelijke document met  \emph{$\backslash$usepackage\{graphicx\}}. Het titelveld en het auteursveld spreken voor zich. We beginnen het uiteindelijke document met
440  $\backslash$begin\{document\}, en geven aan dat we de titel in het document willen plaatsen met \emph{$\backslash$maketitle}. OK, we  $\backslash$begin\{document\}, en geven aan dat we de titel in het document willen plaatsen met \emph{$\backslash$maketitle}. OK, we
441  zijn vertrokken, en plaatsen een eerste sectie met daarin een figuurtje.  zijn vertrokken, en plaatsen een eerste sectie met daarin een figuurtje.
442    
443  Even vertragen, want een figuurtje heeft wat meer om het lijf. Een figuurtje wordt namelijk vaak in een \emph{vlottende context}  Even vertragen, want een figuurtje heeft wat meer om het lijf. Een figuurtje wordt namelijk vaak in een \emph{vlottende context}
444  geplaatst, wat wil zeggen dat de uiteindelijke plaats nog niet zeker is op het moment dat we ons document aan het aanmaken zijn.  geplaatst, wat wil zeggen dat de uiteindelijke plaats nog niet zeker is op het moment dat we ons document aan het maken zijn.
445  \begrip{\LaTeX} heeft een aantal basisregels aan boord om automatisch een figuur te plaatsen op een verantwoorde positie.  \LaTeX\ heeft een aantal basisregels aan boord om automatisch een figuur te plaatsen op een verantwoorde positie.
446  Deze hele vlottende context wordt bevat tussen \emph{$\backslash$begin\{figure\}} en \emph{$\backslash$end\{figure\}}. De opties daarna  Deze hele vlottende context wordt bevat tussen \emph{$\backslash$begin\{figure\}} en \emph{$\backslash$end\{figure\}}. De opties
447  [htb] geven aan dat \begrip{\LaTeX} eerst moet proberen de figuur te laten staan (\emph{h: here}). Als dat niet lukt, probeert \begrip{\LaTeX}  [htb] geven aan dat \LaTeX\ eerst moet proberen de figuur te laten staan (\emph{h: here}). Als dat niet lukt, probeert \LaTeX\
448  die ergens bovenaan op de pagina te zetten (\emph{t: top of page}). Als dat nog niet lukt, probeert \begrip{\LaTeX} de figuur  die ergens bovenaan op de pagina te zetten (\emph{t: top of page}). Als dat nog niet lukt, probeert \LaTeX\ de figuur
449  onderaan de pagina te plaatsen (\emph{b: bottom of page}). Als alle mogelijkheden uitgeput zijn, zal \begrip{\LaTeX} alle figuren  onderaan de pagina te plaatsen (\emph{b: bottom of page}). Als alle mogelijkheden uitgeput zijn, zal \LaTeX\ alle figuren
450  die hij niet heeft kunnen plaatsen volgens de wensen van de gebruiker samenzetten op een \emph{page of floats}. We kunnen natuurlijk  die hij niet heeft kunnen plaatsen volgens de wensen van de gebruiker samenzetten op een \emph{page of floats}. We kunnen natuurlijk
451  ook gewoon heel die \emph{vlottende context} gewoon te laten vallen, maar dat wordt toch afgeraden.  ook heel die \emph{vlottende context} laten vallen, maar dat wordt afgeraden.
452    
453  Nu we onze context hebben, plaatsen we het eigenlijke figuurtje met  Nu we onze context hebben, plaatsen we het eigenlijke figuurtje met
454  \emph{$\backslash$includegraphics[width=0.2$\backslash$linewidth]\{desktop\/tux.pdf\}}, waarbij we wensen dat de figuur twee tienden  \emph{$\backslash$includegraphics[width=0.2$\backslash$linewidth]\{desktop\/tux.pdf\}}, waarbij we wensen dat de figuur twee tienden
# Line 444  van de  breedte van de lijnen tekst heef Line 456  van de  breedte van de lijnen tekst heef
456  .\/desktop, relatief gezien van de plaats waar het brondocument staat.  .\/desktop, relatief gezien van de plaats waar het brondocument staat.
457    
458  Tot slot kunnen we de figuur nog een onderschrift meegeven via \emph{$\backslash$caption}, en een label waarmee we kunnen verwijzen  Tot slot kunnen we de figuur nog een onderschrift meegeven via \emph{$\backslash$caption}, en een label waarmee we kunnen verwijzen
459  naar de figuur. Leuk is namelijk dat we in onze tekst altijd correct zullen verwijzen met zo'n label. \begrip{\LaTeX} houdt namelijk voor  naar de figuur. Leuk is namelijk dat we in onze tekst altijd correct zullen verwijzen met zo'n label. \LaTeX\ houdt namelijk voor
460  ons bij welke nummer de figuur zal krijgen bij het compileren, en zal via $\backslash$ref{tux} altijd blijven correct verwijzen naar  ons bij welke nummer de figuur zal krijgen bij het compileren, en zal via $\backslash$ref{tux} altijd blijven correct verwijzen naar
461  de figuur $\backslash$label{tux}, ongeacht of er later nog 20 figuren ervoor komen in de tekst.  de figuur $\backslash$label{tux}, ongeacht of er later nog 20 figuren ervoor komen in de tekst. Dit is mogelijk doordat \LaTeX\ bij het compileren een hulpbestand aanmaakt (met de extensie \file{.aux}) waarin al deze meta-informatie over labels wordt opgeslaan. Om de verwijzingen juist te krijgen is het dus nodig om twee keer het bronbestand te latexen.
462    
463  Verder hebben we nog wat wiskunde: om van tekstmode naar wiskundige mode over te gaan, kunnen we dat in de doorlopende tekst door de  Verder hebben we nog wat wiskunde: om van tekstmode naar wiskundige mode over te gaan, doen we dat in doorlopende tekst door de wiskundige uitdrukkingen tussen \$'s te plaatsen. Eenvoudigst is
464  wiskundige uitdrukkingen tussen \$'s te plaatsen, of door een formule context aan te maken (die niet volttend is). Eenvoudigst is  om de formules te plaatsen tussen \emph{$\backslash$begin\{equation\}} en \emph{$\backslash$end\{equation\}}. Dit zorgt ervoor dat de formule op een nieuwe lijn wordt geplaatst, gecentreerd is met rechts een nummer. Merken we tenslotte nog op
 om de formules te plaatsen tussen \emph{$\backslash$begin\{equation\}} en \emph{$\backslash$end\{equation\}}. Merken we tenslotte nog op  
465  dat een breuk weergegeven wordt door \emph{$\backslash$frac\{teller\}\{noemer\}}. OK, alles zit op zijn plaats, en na compileren ziet ons  dat een breuk weergegeven wordt door \emph{$\backslash$frac\{teller\}\{noemer\}}. OK, alles zit op zijn plaats, en na compileren ziet ons
466  document eruit als hieronder:  document eruit zoals in figuur \ref{vblat}.
467    
468  \pdffig[H]{./desktop/vblat}{width=0.9\linewidth}{vblat}{Uitvoer van het eerder gegeven voorbeelddocumentje.}  \pdffig[H]{./desktop/vblat}{width=0.9\linewidth}{vblat}{Uitvoer van het eerder gegeven voorbeelddocumentje.}
469  \subsubsection{Meer informatie}  \subsubsection{Meer informatie}
# Line 475  verwijzingen naar boeken en een overzich Line 486  verwijzingen naar boeken en een overzich
486  \item \url{documentation/} hopen informatie.  \item \url{documentation/} hopen informatie.
487  \end{itemize}  \end{itemize}
488  \end{itemize}  \end{itemize}
489    De UK \TeX\ FAQ is een must voor iedere beginnende en gevorderde \LaTeX\ gebruiker.  Via \url{http://www.google.com} vinden we natuurlijk een bijna onuitputbare bron van \TeX\ en \LaTeX\ resources.
   
   
 De UK \TeX\ FAQ is een must voor iedere beginnende en gevorderde \LaTeX\ gebruiker.  Via \url{http://www.google.com} vindt u natuurlijk een bijna onuitputbare bron van \TeX\ en \LaTeX\ resources.  
490        
491  \subsection{Wiskundige programma's}  %\subsection{Andere educatieve programma's}
 \subsubsection{\gnu plot}  
 \begrip{Gnuplot} is een zeer handig programma om, zoals de naam het zegt, data te plotten. Het programma wordt  
 uitgevoerd door aan de command line het commando \commando{gnuplot} te geven. Een belangrijke opmerking is  
 over alle mogelijke commando's er meer uitleg kan worden opgevraagd door het commando \commando{help} te typen.  
 Als voorbeeldje willen we volgende gegevens in een mooi grafiekje uitzetten:\\  
 \begin{centering}  
 \begin{tabular}{lll}  
 0       & 1.217907 & 0.1\\  
 1       & 0.461673 & 0.2\\  
 2       & 0.421675 & 0.3\\  
 3       & 0.386937 & 0.4\\  
 4       & 0.362147 & 0.5\\  
 5       & 0.343525 & 0.6\\  
 5       & 0.343525 & 0.7\\  
 6       & 0.329795 & 0.8\\  
 \end{tabular}\end{centering}  
 \\  
 dan maken we een bestandje aan met bijv. de naam data.txt met deze gegevens erin. Als we dan gnuplot aan de command  
 line opstarten, krijgen een commandoprompt, met de melding \emph{Terminal type set to 'x11'}, wat wil zeggen dat de  
 output gaat naar een nieuw venster\\  
 \com{gnuplot$>$} \\  
 wanneer we dan ingeven\\  
 \com{gnuplot$>$ plot 'data.txt'}\\  
 krijgen we een window  
 \begin{Figuur}[htb]  
 \centering  
 \begin{tabular}{cc}  
 \includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/plot1.pdf} &  
 \includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/plot2.pdf} \\  
 \end{tabular}  
 \caption{Data plotten met gnuplot.}  
 \label{plot1}  
 \end{Figuur}  
 \\  
 In fig. \ref{plot1} (links) zijn de data default geplot, waarbij kolom twee in functie van kolom \'e\'en uitgezet  
 wordt. Het is echter mogelijk een heel oerwoud van opties mee te  
 geven. Wanneer we de datapunten liever met een lijntje verbinden, kunnen we dat met\\  
 \\  
 \com{gnuplot$>$ set data style linespoints}\\  
 \\  
 wat dan resulteert in fig. \ref{plot1} (rechts).  
   
 Willen we de twee grafieken samen in een figuur, kan dat met    
 \\  
 \com{gnuplot$>$ plot 'data.txt', 'data.txt' using ($1):($3)}\\  
 \\  
 Merk ook dat het bijvoorbeeld mogelijk is om in een enkele lijn verschillende grafieken in een enkele figuur  
 te plotten, ook al staan de data evt. in verschillende bronbestanden. Verder is het ook mogelijk om wiskundige  
 bewerkingen op de data uit te halen, zoals\\  
 \\  
 \com{gnuplot$>$ plot 'data.txt' using (\$1):(\$2)*(\$3)}\\  
 \com{gnuplot$>$ plot 'data.txt' using (\$1):(sin((\$1)))}\\  
 \\  
 waarbij respectievelijk het product van kolom 2 en kolom 3 tegen kolom 1 wordt uitgezet, of de sinus van de waarde  
 in kolom 1.  
   
 Het is natuurlijk ook mogelijk wiskundige functies te plotten. Met\\  
 \\  
 \com{gnuplot$>$ plot[x=1:10]sin(x)}\\  
 \\  
 plot je de ingebouwde sinusfunctie in het bereik tussen 1 en 10 (uiteraard in radialen). Zo zijn er tal van ingebouwde  
 wiskundige functies (van abs, acos, acosh, \ldots tot tan, tanh, \ldots). Er zitten zelfs besselse functies en dergelijke  
 in.  
   
 Tweedimensionale plots kunnen we dan weer maken met het commando \commando{splot}\\  
 \\  
 \com{gnuplot$>$ splot[x=1:10][y=1:10] sin(x/3)*sin(y/3)}\\  
 \\  
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/plot3.pdf}  
 \caption{Een 2D functie plotten.}  
 \label{plot3}  
 \end{figure}  
 \\  
 Stel dat we nu geen functie in 3D willen plotten, maar een stel willekeurig verspreide  
 datapunten (x,y,z). Met het commando \commando{splot} genereert gnuplot punten of lijnen in  
 een 3D ruimte.\\  
   
 \begin{tabular}{rrr}  
  4.242798 &       2.829958 &   5.000000\\  
  2.036185 &       4.893256 &  10.000000\\  
 -1.079101 &       5.495047 &  15.000000\\  
 -4.228816 &       4.256421 &  20.000000\\  
 -6.369895 &       1.294002 &  25.000000\\  
 -6.572726 &      -2.685010 &  30.000000\\  
 -4.370301 &      -6.460686 &  35.000000\\  
 -0.055957 &      -8.599818 &  40.000000\\  
  5.219956 &      -7.937383 &  45.000000\\  
  9.667734 &      -4.096941 &  50.000000\\  
 11.396900 &       2.161172 &  55.000000\\  
  9.138871 &       8.962200 &  60.000000\\  
  2.896836 &      13.799215 &  65.000000\\  
 -5.768155 &      14.386744 &  70.000000\\  
 \end{tabular}  
 \\  
 Met de volgende commando's\\  
 \com{gnuplot$>$ set xrange [-1:1]}\\  
 \com{gnuplot$>$ set yrange [-1:1]}\\  
 \com{gnuplot$>$ set ticslevel 0}\\  
 \com{gnuplot$>$ splot "datafile.dat" u 1:2:3 with lines}\\  
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/splot.pdf}  
 \caption{Een set punten in 3D plotten.}  
 \label{plot3}  
 \end{figure}  
 Om de vorige dataset in een 3D raster te plotten, gebruiken we \commando{set dgrid3d}.  
 De hoogte van elk roosterpunt wordt automatisch bepaald als een gewogen gemiddelde van  
 de data binnen het rooster. Het aantal roosterpunten in de X- en Y-richtingen kunnen  
 worden gespecifieerd door \commando{set dgrid3d  x-mesh, y-mash.}\\  
 \com{gnuplot$>$ set dgrid3d 8,8}\\  
 \com{gnuplot$>$ set hidden3d}\\  
 \com{gnuplot$>$ splot "datafile.dat" u 1:2:3 with lines}\\  
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/splot2.pdf}  
 \caption{Een 3D dataset plotten.}  
 \label{plot3}  
 \end{figure}  
   
   
 Om figuren te exporteren vanuit Gnuplot gebruiken we volgende opties:\\  
 \com{gnuplot$>$ set output 'plot.png'}\\  
 \com{gnuplot$>$ set terminal png small color}\\  
 \com{gnuplot$>$ set data style linespoints}\\  
 \com{gnuplot$>$ plot 'data.txt'}\\  
 waarbij de eerste regel de output naam specificeert, de tweede regel het outputformaat en bijhorende opties.  
 De derde regel geeft de plotopties voor de data (met een lijntje verbonden) en de vierde lijn laat de eigenlijke  
 plot uitvoeren. We zullen deze keer geen venster krijgen met de plot, maar er zal wel een bestandje plot.png aangemaakt  
 zijn.  
   
 Nog een handige functie van gnuplot is fitten van functies aan datapunten. Stel, we hebben ui \'e\'en of andere meting  
 volgende waarden.\\  
 \begin{centering}  
 \begin{tabular}{ll}  
 0.000000 &       2.000000\\  
 0.010000 &       1.837025\\  
 0.020000 &       1.687330\\  
 0.030000 &       1.549833\\  
 0.040000 &       1.423541\\  
 0.050000 &       1.307540\\  
 0.060000 &       1.200991\\  
 0.070000 &       1.103125\\  
 0.080000 &       1.013234\\  
 0.090000 &       0.930668\\  
 0.100000 &       0.854830\\  
 0.110000 &       0.785172\\  
 0.120000 &       0.721190\\  
 0.130000 &       0.662422\\  
 0.140000 &       0.608443\\  
 0.150000 &       0.558862\\  
 0.160000 &       0.513322\\  
 0.170000 &       0.471492\\  
 0.180000 &       0.433071\\  
 \end{tabular}  
 \end{centering}\\  
 Stellen we ook dat deze getallen in gewoon tekstformaat zijn opgeslagen in het bestand foo.dat, en dat we aan deze  
 getallen functie van de vorm  
 \[  
 f(x) = a * exp(-b*x)  
 \]  
 willen fitten. Dan gaan we als volgt te werk:\\  
 \com{gnuplot$>$ f(x) = a * exp (-x*b)}\\  
 Nadat we in gnuplot deze uitdrukking hebben ingegeven, kunnen de vrije parameters $a$ en $b$ als volgt schatten:\\  
 \com{gnuplot$>$ fit f(x) 'foo.dat' via a,b}\\  
 Je zal een resultaat krijgen van de vorm:  
 \begin{verbatim}  
   
 Final set of parameters            Asymptotic Standard Error  
 =======================            ==========================  
   
 a               = 2                +/- 1.416e-07    (7.078e-06%)  
 b               = 8.5              +/- 1.115e-06    (1.312e-05%)  
   
   
 correlation matrix of the fit parameters:  
   
                a      b        
 a               1.000  
 b               0.727  1.000  
 \end{verbatim}  
   
 waarna we kunnen kijken of de gefitte functie overeenkomt met de datapunten:\\  
 \com{gnuplot$>$ plot f(x), 'foo.dat'}\\  
 Het resultaat ziet er dan als volgt uit:\\  
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \includegraphics[width=0.4\linewidth]{desktop/fit.pdf}  
 \caption{Resultaat van fitting aan de oorspronkelijke datapunten.}  
 \label{fitting}  
 \end{figure}  
   
 Nog een leuk weetje: we kunnen aan gnuplot als argument de naam van een tekstbestand meegeven waarin de  
 commando's na elkaar vermeld staan die we normaal aan de gnuplot-commandprompt zouden ingeven (een soort van gnuplot  
 script dus). Op die manier kunnen we ook bepaalde taken automatiseren. Voorbeeldje: we willen een programma telkens  
 met andere parameters uitvoeren en de daarbij gegenereerde databestanden via gnuplot in een grafiekje uitzetten. We  
 kunnen dan met een unix shellscriptje het programma de verschillende parameterwaarden aanbieden, het databestand van  
 via het gnuplotscript in gnuplot automatisch een grafiekje laten genereren en tenslotte de naam veranderen van dat  
 grafiekje.    
   
 Vermelden we tenslotte dat de gnuplot homepage gevonden kan worden op \url{http://www.gnuplot.info/}  
 (niet .org!!). Ook raden we \url{http://art.aees.kyushu-u.ac.jp/members/kawano/gnuplot/index-e.html},  
 de \emph{Not So Frequently Asked questions} homepage aan.  
   
 \subsubsection{Grace}  
 \begrip{Grace} is een 2D plotting programma met een grafische interface voor X Windows, uitgebracht onder de \gl\. Grace is  
 de afstammeling van ACE/gr, wat ook bekend stond als Xmgr. De Grace homepage is te vinden op  
 \url{http://plasma-gate.weizmann.ac.il/Grace/}. Het commandovenster van Grace wordt getoond in figuur  
 \label{gracecom}.  
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \includegraphics[width=0.6\linewidth]{desktop/grace.png}  
 \caption{Het Grace commandovenster.}  
 \label{gracecom}  
 \end{figure}  
 \begrip{Grace} werkt volledig op basis van datasets. We kunnen vrij eenvoudig datasets (bijv. een  
 tekstfile met cijfers die als uitvoer van een programma wordt aangemaakt) importeren via \emph{Data -  
 Import - ASCII}. Via het linkermenu hebben we onder de knop \emph{Draw} een knop $A_S$, die dient  
 voor automatisch schalen van de figuur. De uitvoer van een dataset wordt op het scherm weergegeven. Deze kan dan naar een  
 postscriptfile geprint worden. Beschikbaarheid van andere exportformaten is afhankelijk van welke libraries we allemaal hebben  
 meegelinkt. Zo kan \begrip{Grace} worden afgestemd dat TIFF, PNG, \ldots kan exporteren. Met de tools van ImageMagick (zie  
 verder, komen we anders ook al een heel eind om de uitvoer naar het gewenste formaat te converteren. Eeen voorbeeldgrafiekje  
 met Grace gegenereerd is te zien in figuur \ref{plotgrace}    
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \rotatebox{-90}{\resizebox{!}{5cm}{\includegraphics{desktop/gamma2.pdf}}}  
 \caption{Een Grace grafiek.}  
 \label{plotgrace}  
 \end{figure}  
 We kunnen ook onze eigen datasets genereren en bekijken. Met \emph{Edit - Data sets} krijgen we een pop-up menuutje, waarin we  
 kiezen voor \emph{Edit - Create new}. Daarbij kunnen we kiezen voor \emph{By Formula}. Willen we nu \'e\'en periode van de  
 sinusfunctie tonen, geven we volgende parameters in: beginwaarde van het interval door \emph{Start at: 0},  
 eindwaarde van het interval met \emph{Stop at: 2*pi}, het aantal punten in de dataset \emph{Length: 100}, voor X  
 geven we \emph{\$t} en voor Y \emph{sin(\$t)}. Als we nu op \emph{Accept} klikken, zien we de functie op het scherm (evt wel de  
 zoom aanpassen via de autoschaal). De dataset zelf kunnen we bekijken met een spreadsheet-editor.  
   
 Grace laat ons ook toe om op ingeladen datasets curvefitting, histogram opstellen, fouriertransformaties, convoluties,  
 geometrische transformaties \ldots los te laten.  
   
 Om een grafiek af te werken, kunnen we ook tekst en grafiesche objecten toevoegen. We kunnen de ingevoegde tekst herschalen en  
 roteren naar believen, maar we kunnen ook rechthoeken en ellipsen bijtekenen op de grafiek.  
 \subsubsection{Octave}  
   
 \subsection{Andere educatieve programma's}  
492    
493  % Structuur aangepast, beter apart hoofdstuk voor dit, komt beter overeen met al de brol dat  % Structuur aangepast, beter apart hoofdstuk voor dit, komt beter overeen met al de brol dat
494  % ik schrijf  % ik schrijf
495    % Wie is `ik'? :-)
496    
497  \chapter{Beeldbewerking}  \chapter{Beeldbewerking}
498    
499  \section{Xv}  \section{Xv}
500  \begin{figure}[htb]  
501  \centering  \pixfig[htb]{./desktop/xv}{width=0.6\linewidth}{xv}{Het xv commandovenster.}
502  \includegraphics[width=0.6\linewidth]{desktop/xv.png}  
503  \caption{Het Xv commandovenster.}  \Begrip{Xv}\index{xv}\ is waarschijnlijk het bekendste programma om beeldjes te bekijken en te bewerken in unix-achtige
504  \label{xv}  omgevingen. Het is in feite een shareware programma (dus moet je betalen om het te registreren, maar in de
505  \end{figure}  praktijk wordt dat door niemand gedaan) en wordt standaard bij vrij veel unix-achtige omgevingen geleverd.
 \begrip{Xv} is waarschijnlijk het bekendste programma om beeldjes te bekijken en te bewerken in unix-achtige  
 omgevingen. Het is feite een shareware programma (dus moet je betalen om het te registreren, maar in de  
 praktijk wordt dat toch door niemand gedaan), maar komt standaard bij vrij veel unix-achtige omgevingen geleverd.  
506  Ondanks het feit dan xv shareware is, is het wel gratis voor persoonlijk gebruik. Voor officieel gebruik (commercieel,  Ondanks het feit dan xv shareware is, is het wel gratis voor persoonlijk gebruik. Voor officieel gebruik (commercieel,
507  educatief, \ldots) wordt er wel een registratie gevraagd. Deze registratie wordt niet echt opgelegd, en je kan zelfs  educatief, \ldots) wordt er wel een registratie gevraagd. Deze registratie wordt niet echt opgelegd, en je kan zelfs
508  zonder problemen de sourcecode downloaden...  zonder problemen de broncode downloaden\ldots
509    
510  De reden van de populariteit is waarschijnlijk omdat het zo intu\"itief en gebruiksvriendelijk is: alle  De reden van de populariteit is waarschijnlijk omdat het zo intu\"itief en gebruiksvriendelijk is: alle
511  belangrijke knoppen staan in het commandovenster (in tegenstelling tot bij Gimp), en eisen weinig  belangrijke knoppen staan in het commandovenster (in tegenstelling tot bij de Gimp), en eisen weinig
512  verbeelding van de gebruiker. Na typen van \commando{xv} aan de commandolijn verschijnt het  verbeelding van de gebruiker. Na het typen van het \commando{xv} aan de commandolijn verschijnt het
513  openingsvenster, waarna je met de rechtermuisknop het commandovenster (fig. \ref{xv}) opent.  openingsvenster, waarna je met de rechtermuisknop het commandovenster (figuur \ref{xv}) opent.
514    
515  Enkele minder voor de hand liggende functies zijn terug te vinden onder het menu \emph{Algorithms},  Enkele minder voor de hand liggende functies zijn terug te vinden onder het menu \menu{Algorithms},
516  waarin je een beeld kan vervagen, ontvlekken, \ldots maar welke weinig interessant zijn. Wat echter wel  waarin je een beeld kan vervagen, ontvlekken, \ldots\ maar welke weinig interessant zijn. Wat echter wel
517  interessante functies zijn, zijn het bekijken en omzetten naar verschillende andere formaten, de  interessante functies zijn, is het bekijken en omzetten naar verschillende andere formaten. Met de
518  \emph{Crop} functie om een beeldje bij te knippen en wat ook een zeer interessante functie is, is de  \emph{Crop} functie kunnen we een beeldje bij knippen en met de
519  \emph{Grab} functie. Met deze laatste functie kunnen we screenshots maken van vensters in X Windows  \emph{Grab} functie kunnen we screenshots maken van vensters in X Windows
520  (zoals voor deze cursus).  (zoals voor deze cursus).
521    
522  Nog iets leuk van Xv zijn de verschillende sneltoetesen:  Nog iets leuk aan xv zijn de verschillende sneltoetesen:
523  \begin{itemize}  \begin{itemize}
524  \item \commando{shift + $>$} verdubbelt de grootte  \item \commando{shift + $>$} verdubbelt de grootte
525  \item \commando{shift" + $<$} halveert de grootte  \item \commando{shift" + $<$} halveert de grootte
526  \item \commando{$>$} vergroot een beeldje met 10\%  \item \commando{$>$} vergroot een beeldje met 10\%
527  \item \commando{$<$} vermindert de grootte met 10\%  \item \commando{$<$} verkleint een beeldje met 10\%
528  \item \commando{n} keert terug naar de oorspronkelijke grootte  \item \commando{n} keert terug naar de oorspronkelijke grootte
529  \item \commando{e} roept het menu met de \emph{color editor} op, waarin kleurenpallet, intensiteit,  \item \commando{e} roept het menu met de \menu{color editor} op, waarin kleurenpallet, intensiteit,
530  contrast en dergelijke kunnen bewerkt worden.    contrast en dergelijke kunnen bewerkt worden.  
531  \end{itemize}  \end{itemize}
532    
533  De XV-website is terug te vinden op \url{http://www.trilon.com/xv/}.  De xv-website is terug te vinden op \url{http://www.trilon.com/xv/}.
534    
535  \section{Gimp}  \section{Gimp}
536  \begin{figure}  
537  \center  \pixfig[htb]{./desktop/gimpcommand}{width=5cm}{gimpcommand}{Het Gimp commandovenster.}
538  \includegraphics{desktop/gimpcommand.png}  
539  \caption{Gimp commandovenster.}  \Begrip{Gimp}\index{gimp}\ is de laatste tijd steeds meer een concurrent geworden van het commerci\"ele
 \label{gimpcommand}  
 \end{figure}  
 \begrip{Gimp} is de laatste tijd steeds meer een concurrent geworden van het commerci\"ele  
540  pakket Adobe Photoshop. Het eerste wat we krijgen als we Gimp opstarten (door \commando{gimp}  pakket Adobe Photoshop. Het eerste wat we krijgen als we Gimp opstarten (door \commando{gimp}
541  aan de commandline te typen), is een commandovenster (fig. \ref{gimpcommand}). Dit venster bevat  aan de commandline te typen), is een commandovenster (fig. \ref{gimpcommand}). Dit venster bevat
542  maar weinig functionaliteit, maar laat toe om beeldjes in te laden, en voorziet ook een aantal  maar weinig functionaliteiten, maar laat toe om beeldjes in te laden, en voorziet ook een aantal
543  menuknoppen voor een aantal interessante functies.  menuknoppen voor veel voorkomende bewerkingen.
544    
545  Eens we een beeldje geopend hebben via het commandovenster \emph{file}, \emph{open}, biedt klikken met de  Eens we een beeldje geopend hebben via het commandovenster \menu{file} \vo \menu{open}, biedt klikken met de
546  rechtermuisknop op het beeldje de echte kracht van Gimp. Toegegeven: het is in het begin wel zoeken in het  rechtermuisknop op het beeldje (of klikken op het pijl in de linker bovenhoek van het venster van de geopende figuur)  de echte kracht van Gimp aan. Toegegeven: het is in het begin wel zoeken in het
547  woud van functies vooraleer de indeling een beetje duidelijk is, maar dat went vrij snel.  woud van functies vooraleer de indeling een beetje duidelijk wordt, maar dat went vrij snel.
548    
549  Onder het \emph{file}-menu vinden we operaties terug zoals een nieuw beeldje cre\"eren,  Onder \menu{file} vinden we operaties terug zoals een nieuw beeldje cre\"eren,
550  een beeld opslaan onder een ander formaat (geloof me, alle courante en zelfs een  een beeld opslaan onder een ander formaat (geloof ons, alle courante en zelfs een
551  heleboel minder courante formaten zitten erin). Onder \emph{Edit} vinden we dan weer  heleboel minder courante formaten zitten erin).
552    
553    Onder \menu{Edit} vinden we
554  de functies om stukken geselecteerd beeld te kopi\"eren, te knippen of te plakken.  de functies om stukken geselecteerd beeld te kopi\"eren, te knippen of te plakken.
555    
556  Ook Gimp heeft een leuke functie om screenshots mee te nemen. Via het hoofdmenu  Ook Gimp heeft een leuke functie om screenshots mee te nemen. Via het hoofdmenu
557  \emph{File, Acquire, screenshot} kunnen we net zoals bij Xv screenshots nemen. We kunnen daarbij  \menu{File} \vo \menu{Acquire} \vo \menu{Screenshot} kunnen we net zoals bij xv, screenshots nemen. We kunnen daarbij
558  zelfs kiewen tussen een screenshot van een enkel venster of van het volledige scherm.  zelfs kiezen tussen een screenshot van een enkel venster of van het volledige scherm.
559    
560  Leuk is het menu \emph{Filters}. Daaronder vinden we onder andere functies om een beeld te vervagen,  Leuk is het menu \emph{Filters}. Daaronder vinden we functies om een beeld te vervagen,
561  randen te detecteren, \ldots Leuk is dat we een gegeven filter kunnen laten  randen te detecteren, \ldots\ We kunnen een gegeven filter laten
562  inwerken op een deel van het beeld door eerst een gebied te selecteren (met in het de knop  inwerken op een deel van het beeld door eerst een gebied te selecteren (met de knop links bovenaan in het
563  commandovenster links bovenaan) en dan een filter te kiezen in het menu dat in het beeldje  commandovenster) en dan een filter te kiezen in het menu dat in het beeldje
564  met de rechtermuisknop oproepen.  met de rechtermuisknop wordt opgeroepen.
565    
566  Voor meer informatie kunnen we terecht op de Gimp-homepage \url{http://www.gimp.org/}.  Voor meer informatie kunnen we terecht op de Gimp-homepage \url{http://www.gimp.org/}.
567    
568  \section{Xfig}  \section{Xfig}
569  \begrip{Xfig} is een leuk programma om vectortekeningen in te maken. We kennen allemaal het gevoel  
570    \Begrip{Xfig}\index{xfig}\ is een leuk programma om vectortekeningen te maken. We kennen allemaal het gevoel
571  wel dat we een leuke zelfgemaakte illustratie ergens in een document willen invoegen, en  wel dat we een leuke zelfgemaakte illustratie ergens in een document willen invoegen, en
572  dan gauw iets tekenen met een of ander paintprogramma (bijv. \begrip{Xpaint}). Deze programma's  dan gauw iets tekenen met een of ander paintprogramma (bijv. \Begrip{Xpaint}\index{xpaint}). Deze programma's
573  hebben een vrij eenvoudige interface, en het is mogelijk om al snel een vrij deftige  hebben een vrij eenvoudige interface, en het is mogelijk om al snel een vrij deftige
574  schets te bekomen. Als we deze willen invoegen in een tekstbestand bijvoorbeeld, zal  schets te bekomen. Als we deze willen invoegen in een tekstbestand bijvoorbeeld, zal
575  deze tekening bijna gegarandeerd verkeerde afmetingen hebben. Geen nood, we kunnen deze  deze tekening bijna gegarandeerd verkeerde afmetingen hebben. Geen nood, we kunnen deze
576  altijd herschalen. Maar wat blijkt dan? Dat deze figuren in feite bestaan uit een hele  altijd herschalen. Maar wat blijkt dan? Dat deze figuren in feite bestaan uit een hele
577  hoop gekleurde puntjes (pixels genaamd), en door te herschalen van een figuur, er gewoon  hoop gekleurde puntjes (pixels genaamd), en door te herschalen van een figuur, er gewoon
 rijen en kolommen worden gekopieerd of weggegooid. Resultaat: de tekenineze tekening bijna  
 gegarandeerd verkeerde afmetingen hebben. Geen nood, we kunnen deze  
 altijd herschalen. Maar wat blijkt dan? Dat deze figuren in feite bestaan uit een hele  
 hoop gekleurde puntjes (pixels genaamd), en door te herschalen van een figuur, er gewoon  
578  rijen en kolommen worden gekopieerd of weggegooid. Resultaat: de tekening ziet er zeer  rijen en kolommen worden gekopieerd of weggegooid. Resultaat: de tekening ziet er zeer
579  kartelig uit. Als illustratie verwijzen we naar fig. \ref{pixelmap}. Daarin wordt links een  kartelig uit. Als illustratie verwijzen we naar fig. \ref{pixelmap}. Daarin wordt links een
580  tekeningetje gegeven, en rechts een uitvergroting van \'e\'en van de cirkeltjes uit die  tekeningetje gegeven, en rechts een uitvergroting van \'e\'en van de cirkeltjes uit die
# Line 823  tekening. De rechtertekeningen illustrer Line 582  tekening. De rechtertekeningen illustrer
582  een figuur: de dunnen lijntjes vertonen onderbrekingen als gevolg van het verwijderen van  een figuur: de dunnen lijntjes vertonen onderbrekingen als gevolg van het verwijderen van
583  rijen en kolommen bij het herschalen.  rijen en kolommen bij het herschalen.
584    
585  \begin{figure}[htb]  \begin{Figuur}[htb]
586  \centering  \centering
587  \begin{tabular}{cccc}  \begin{tabular}{cccc}
588    \includegraphics[width=0.2\linewidth]{desktop/paint1.png}    \includegraphics[width=0.2\linewidth]{desktop/paint1.png}
# Line 833  rijen en kolommen bij het herschalen. Line 592  rijen en kolommen bij het herschalen.
592  \end{tabular}  \end{tabular}
593  \caption{Illustratie van figuren als pixelmappen.}  \caption{Illustratie van figuren als pixelmappen.}
594  \label{pixelmap}  \label{pixelmap}
595  \end{figure}  \end{Figuur}
596  Zo hoort het dus niet. Xfig werkt op een heel andere basis, namelijk vectortekeningen. In plaat s  Zo hoort het dus niet. Xfig werkt op een heel andere basis, namelijk vectortekeningen. In plaats
597  dat een lijn wordt voorgesteld als een rij puntjes, stelt xfig een rechte voor door een  dat een lijn wordt voorgesteld als een rij puntjes, stelt xfig een rechte voor door een
598  verbindingslijn tussen beginpunt en eindpunt. Herschalen van de figuur levert op dat de positie  verbindingslijn tussen een beginpunt en een eindpunt. Herschalen van de figuur levert op dat de positie
599  van deze punten verandert, maar de verbindingslijn blijft wel een gladde lijn. Xfig is ideaal  van deze punten verandert, maar de verbindingslijn blijft wel een gladde lijn. Xfig is ideaal
600  voor het maken van dit soort schaalbare figuren, zoals ge\"illustreerd in fig. \ref{vectormap}. Daar  voor het maken van dit soort schaalbare figuren, zoals ge\"illustreerd in fig. \ref{vectormap}. Daar
601  wordt drie keer hetzelfde figuurtje ingeladen, zonder dat er van die vervelende pixeleffecten sprake is:  wordt drie keer hetzelfde figuurtje ingeladen, zonder dat er van die vervelende pixeleffecten sprake is:
602  de lijnen blijven altijd even vloeiend.  de lijnen blijven altijd even vloeiend.
603    
604  \begin{figure}[htb]  \begin{Figuur}[htb]
605  \centering  \centering
606  \begin{tabular}{ccc}  \begin{tabular}{ccc}
607    \includegraphics[width=0.1\linewidth, height=4cm, angle=0]{desktop/vector.pdf}    \includegraphics[width=0.1\linewidth, height=4cm, angle=0]{desktop/vector.pdf}
# Line 851  de lijnen blijven altijd even vloeiend. Line 610  de lijnen blijven altijd even vloeiend.
610  \end{tabular}  \end{tabular}
611  \caption{Illustratie van figuren als vectortekeningen.}  \caption{Illustratie van figuren als vectortekeningen.}
612  \label{vectormap}  \label{vectormap}
613  \end{figure}  \end{Figuur}
614    
615  OK, nu we de voordelen kennen van vectorillustraties te maken, zullen we ook even de beginselen van  OK, nu we de voordelen kennen van vectorillustraties te maken, zullen we ook even de beginselen van
616  gebruik van Xfig bespreken. In fig. \ref{xfig} wordt het programmavenster weergegeven.  gebruik van xfig bespreken. In figuur \ref{xfig} wordt het programmavenster weergegeven.
617  \begin{figure}[htb]  
618  \centering  \pixfig[htb]{./desktop/xfig}{width=0.45\linewidth}{xfig}{De Xfig interface.}
 \includegraphics[width=0.5\linewidth]{desktop/xfig.png}  
 \caption{De Xfig interface.}  
 \label{xfig}  
 \end{figure}  
619    
620  Bij dit programma zitten de interessante commando's in de knoppenbalk aan de linkerrand van het venster.  Bij dit programma zitten de interessante commando's in de knoppenbalk aan de linkerrand van het venster.
621  Deze balk is onderverdeeld in \emph{drawing modes} en \emph{editing modes}. Het eerste bevat de  Deze balk is onderverdeeld in \engels{drawing modes} en \engels{editing modes}. Het eerste bevat de
622  knoppen waarmee basisobjecten kunnen worden aangemaakt, het tweede om deze te bewerken. Elk van deze  knoppen waarmee basisobjecten kunnen worden aangemaakt, het tweede om deze te bewerken. Elk van deze
623  knoppen geeft wat meer uitleg over de functie wanneer je er met de muis over beweegt, en roept aan de  knoppen geeft wat meer uitleg over de functie wanneer je er met de muis over beweegt, en roept aan de
624  onderrand van het venster een nieuwe knoppenbalk op met specifieke subfuncties voor een gekozen  onderrand van het venster een nieuwe knoppenbalk op met specifieke subfuncties voor een gekozen
625  functie.  functie.
626    
627  Als voorbeeld van een \emph{drawing modes}-knop zullen we een lijn tekenen:  Als voorbeeld van een \engels{drawing modes}-knop zullen we een lijn tekenen:
628  om lijn te tekenen moeten we de knop \emph{polyline} aanklikken. Daarbij verschijnen er onderaan  we klikken de knop \engels{polyline} aan. Daarbij verschijnen er onderaan
629  bijv. knoppen om de kleur, de dikte, de lijnstijl (stippellijn, volle lijn, \ldots) te kiezen. Een lijn  knoppen om de kleur, de dikte, de lijnstijl (stippellijn, volle lijn)\ldots\ te kiezen. Een lijn
630  trekken kunnen we dan door het beginpunt en tussenliggende hoekpunten aan te duiden met de  trekken kunnen we door het beginpunt en tussenliggende hoekpunten aan te duiden met de
631  linkermuisknop, en met de middelste muisknop te klikken om het eindpunt aan te duiden.  linkermuisknop, en met de middelste muisknop te klikken om het eindpunt aan te duiden.
632    
633  Bij de \emph{editing modes} beschikken we dan over de mogelijkheden om aangemaakte objecten te  Bij de \engels{editing modes} beschikken we over de mogelijkheden om aangemaakte objecten te
634  kopi\"eren, te herschalen, te verplaatsen, te groeperen met andere objecten, \ldots Groeperen biedt als  kopi\"eren, te herschalen, te verplaatsen, te groeperen met andere objecten, \ldots\ Groeperen biedt als
635  voordeel dat we dan een hoop objecten samen kunnen veranderen van bijv. kleur of lijndikte.  voordeel dat we de eigenschappen (bijvoorbeeld kleur of lijndikte) van een hoop objecten samen kunnen veranderen.
636    
637  De gebruikersinterface is redelijk voor de hand liggend, en door een klein beetje experimenteren met de  De gebruikersinterface is redelijk voor de hand liggend, en door een klein beetje experimenteren met de
638  menu's kunnen we al heel wat te weten komen. Nog een aantal leuke handigheidjes: met gnuplot kunnen we  menu's kunnen we al heel wat te weten komen. Nog een aantal leuke handigheden: met gnuplot kunnen we
639  grafieken exporteren naar xfig-formaat, en kunnen we zo verder opmaken. Verder kunnen we ook gewone  grafieken exporteren naar xfig-formaat, en kunnen we ze daar verder opmaken. We kunnen ook gewone
640  afbeeldingen invoegen (die niet noodzakelijk schaalbaar zijn) met \emph{picture}.  afbeeldingen invoegen (die niet noodzakelijk schaalbaar zijn) met \emph{picture}.
641    
642  Nog een leuk weetje is dat we voor geavanceerde figuren xfig kunnen combineren met \LaTeX, om zo  Nog een leuk weetje is dat we voor geavanceerde figuren xfig kunnen combineren met \LaTeX, om zo
643  in een figuur mooie \LaTeX formules te kunnen plaatsen.  in een figuur mooie \LaTeX\ formules te kunnen plaatsen.
644    
645  Vermelden we tenslotte dat de Xfig homepage kan worden gevonden op \url{http://www.xfig.org/}.  Vermelden we tenslotte dat de xfig homepage kan worden gevonden op \url{http://www.xfig.org/}.
646    
647  \section{ImageMagick}  \section{ImageMagick} \index{imagemagick}
 \begin{figure}[htb]  
 \centering  
 \includegraphics[width=0.5\linewidth]{desktop/magick.png}  
 \caption{De interactieve interface voor het programma \emph{display}.}  
 \label{xfig}  
 \end{figure}  
 ImageMagick is een een verzameling Tools en libraries om met beeldjes om te gaan. De basic utilities  
 zijn weergegeven in onderstaande tabel.\\  
648    
649  \begin{tabular}{|l|l|}  \pixfig[htb]{./desktop/magick}{width=0.45\linewidth}{magick}{De interactieve interface voor het programma ImageMagick: \engels{display}.}
650  \hline  
651  animate         &       animate a sequence of images\\  ImageMagick is een een verzameling tools en libraries om met beeldjes om te gaan. De basic utilities
652  \hline  worden hieronder weergegeven:
653  composite       &       composite images together\\  \begin{itemize}
654  \hline  \item \Begrip{animate}\quad animate a sequence of images
655  conjure         &       execute a Magick Scripting Language (MSL) XML script\\  \item \Begrip{composite}\quad composite images together
656  \hline  \item \Begrip{conjure}\quad execute a Magick Scripting Language (MSL) XML script
657  convert         &       convert an image or sequence of images\\  \item \Begrip{convert}\quad convert an image or sequence of images
658  \hline  \item \Begrip{display}\quad display an image on a workstation running X
659  display         &       display an image on a workstation running X\\  \item \Begrip{identify}\quad describe an image or image sequence
660  \hline  \item \Begrip{import}\quad capture an application or X server screen
661  identify        &       describe an image or image sequence\\  \item \Begrip{mogrify}\quad transform an image or sequence of images
662  \hline  \item \Begrip{montage}\quad create a composite image (in a grid) from separate images
663  import          &       capture an application or X server screen\\  \end{itemize}
 \hline  
 mogrify         &       transform an image or sequence of images\\  
 \hline  
 montage         &       create a composite image (in a grid) from separate images\\  
 \hline  
 \end{tabular}  
 \\  
664    
665  De volgende ImageMagick functies zijn direct vanop de command line beschikbaar:  De volgende ImageMagick functies zijn direct vanop de command line beschikbaar:
666  \commando{convert}, \commando{mogrify}, \commando{montage}, \commando{composite} en \commando{identify}. Deze functies  \commando{convert}, \commando{mogrify}, \commando{montage}, \commando{composite} en \commando{identify}. Deze functies
667  zijn bijv. handig wanneer we een hele reeks beelden tegelijk te bewerken, want ze lenen zich perfect  zijn handig wanneer we een hele reeks beelden dezelfde bewerkingen willen later ondergaan, want ze lenen zich perfect
668  om te gebruiken in een shellscriptje. Wanneer we bijv. een hele  om te gebruiken in een shellscriptje. Wanneer we bijvoorbeeld een hele reeks
669  \textsc{jpeg}-formaat hebben staan en deze willen omzetten in \textsc{gif}-formaat, kunnen we die  jpeg-beeldjes hebben staan en deze willen omzetten in gif-formaat, kunnen we die
670  via een scripte \'e\'en voor \'e\'en aan \commando{convert} aanbieden, om deze dan in het gewenste  via een scripte \'e\'en voor \'e\'en aan \commando{convert} aanbieden, om deze dan in het gewenste
671  formaat te zetten.  formaat te zetten.
672    
673  Het programma ``\textit{display}'' biedt een grafische interface voor deze functies, en kunnen we  Het programma \begrip{display} biedt een grafische interface voor deze functies, en kunnen we
674  gebruiken om interactief beeldjes te manipuleren of om een reeks beelden te animeren. Tenslotte zijn alle  gebruiken om interactief beeldjes te manipuleren of om een reeks beelden te animeren. Tenslotte zijn alle
675  methoden om beeldjes te manipuleren rechtstreeks aanspreekbaar vanuit programmeeromgevingen zoals Perl,  methoden om beeldjes te manipuleren rechtstreeks aanspreekbaar vanuit programmeeromgevingen zoals Perl,
676  C++, C, Python en Java.  C++, C, Python en Java.
# Line 938  C++, C, Python en Java. Line 678  C++, C, Python en Java.
678  De website van ImageMagick is te vinden op \url{http://www.imagemagick.org/}, en bevat uitgebreide uitleg over  De website van ImageMagick is te vinden op \url{http://www.imagemagick.org/}, en bevat uitgebreide uitleg over
679  alle functies.  alle functies.
680    
681  \chapter{Video}  % Het hoofdstuk over wiskundige programma's zit in een apart bestand.
682  \subsection{Inleiding}  \input{wiskunde}
683    
684    \chapter{Multimedia -- netwerking}
685    
686    \section{Inleiding}
687    
688  Sinds de opkomst van de televisie staat zien gelijk aan geloven. We  Sinds de opkomst van de televisie staat zien gelijk aan geloven. We
689  zullen zien dat men onder \gl ook kan geloven. En nee, we oefenen geen  zullen zien dat men onder \gl ook kan geloven. En nee, we oefenen geen
690  religie uit. Hoewel\ldots  religie uit. Hoewel\ldots
691    
692  Er zijn drie belangrijke video spelers waarmee quasi alle bestanden  Er zijn drie belangrijke videospelers waarmee quasi alle bestanden
693  kunnen worden afgespeeld. Dit zijn \begrip{ogle}, \begrip{xine} en  kunnen worden afgespeeld. Dit zijn \begrip{ogle}, \begrip{xine} en
694  \begrip{mplayer}. Verschillende bestanden of \begrip{DVD}'s kunnen  \begrip{mplayer}. Verschillende bestanden of \begrip{DVD}'s kunnen
695  andere effecten teweeg brengen tijdens het afspelen. Sommige functies  andere effecten teweeg brengen tijdens het afspelen. Sommige functies
# Line 954  steeds bezig, ze kunnen enkel beter word Line 698  steeds bezig, ze kunnen enkel beter word
698  installeren is dan ook aanbevolen. \begrip{Divx} en \begrip{Xvid} zijn  installeren is dan ook aanbevolen. \begrip{Divx} en \begrip{Xvid} zijn
699  twee verschillende codec's, hoewel ze beide een gemeenschappelijke  twee verschillende codec's, hoewel ze beide een gemeenschappelijke
700  oorsprong hebben. Divx is de commerci\"ele toer opgegaan, xvid blijft  oorsprong hebben. Divx is de commerci\"ele toer opgegaan, xvid blijft
701  binnen de sfeer van OSS. We zullen dan ook de nadruk leggen op xvid.  binnen de sfeer van OSS (Open Source Software). We zullen dan ook de nadruk leggen op xvid.
702    
703  Aangezien we de basisknoppen kunnen gebruiken op de afstandsbediening  Aangezien we de basisknoppen kunnen gebruiken op de afstandsbediening
704  van de video, zullen we de aanpassing naar de muis niet moeilijk  van de video, zullen we de aanpassing naar de muis niet moeilijk
705  vinden.  vinden.
706    
707  \subsection{DVD}  \section{DVD -- Video}
708    
709  Op de site van ogle vinden we alle nodige links naar de bestanden die  Op de site van ogle vinden we alle nodige links naar de bestanden die
710  nodig zijn om ge\"encrypteerde dvd's af te spelen.  Het onderstaande  nodig zijn om ge\"encrypteerde dvd's af te spelen.  Het onderstaande
711  voert u uit op eigen risico!!! We kunnen ook onze dvd-speler  voert u uit op eigen risico!!! We kunnen ook onze DVD-speler
712  \begrip{regiovrij} maken. Hiervoor hebben we een \textsc{dos}-omgeving nodig.  \begrip{regiovrij} maken. Hiervoor hebben we een dos-omgeving nodig.
713  Let wel op, de dos die bij Windows meegeleverd is, volstaat niet.  Let wel op, de dos die bij Windows meegeleverd is, volstaat niet.
714  Aangezien we niet over dos bezitten - we zijn immers \gl-gebruikers -  Aangezien we niet over dos bezitten -- we zijn immers \gl-gebruikers --
715  vragen we aan derden een opstartdiskette van Windows 98. Op de harde  vragen we aan derden een opstartdiskette van Windows~98. Op de harde
716  schijf, of eventueel op diskette of cd zetten we de nodige bestanden  schijf, of eventueel op diskette of cd zetten we de nodige bestanden
717  op een snel terug te vinden plaats. We voeren de instructies uit op de  op een snel terug te vinden plaats. We voeren de instructies uit op de
718  website en hopen op een goede afloop. Op de onderstaande site's vinden  website en hopen op een goede afloop. Op de site's waarvan de url is
719  we ook de nodige firmware voor onze speler. In tegenstelling tot de  weergegeven op bladzijde \pageref{dvd:websites} vinden
720    we ook de nodige firmware voor onze speler.
721    
722    In tegenstelling tot de
723  DVD-software onder Windows, vraagt deze onder \gl niet naar  DVD-software onder Windows, vraagt deze onder \gl niet naar
724  regiocodes. Tegenwoordig is het echter de hardware dat de regiocode  regiocodes. Tegenwoordig is het echter de hardware dat de regiocode
725  controleert, dus we dienen nog steeds de firmware aan te passen. Het  controleert, dus we dienen nog steeds de firmware aan te passen. Het
726  inschakelen van \begrip{DMA} verhoogt de prestaties van het afspelen.  inschakelen van \begrip{DMA} verhoogt de prestaties van het afspelen.
727  Bij de documentatie van xine vinden we terug hoe we kunnen nagaan of  Bij de documentatie van xine vinden we terug hoe we kunnen nagaan of
728  dit reeds is ingesteld. (zie onder voor de link). We installeren eerst  dit reeds is ingesteld. (zie bladzijde \pageref{dvd:websites} voor de link).
729  \commando{hdparm} en voeren vervolgens \com{hdparm /dev/dvd} uit. We kregen  We installeren eerst \commando{hdparm} en voeren vervolgens \com{hdparm /dev/dvd} uit. We kregen
730  dit \commando{using\_dma = 1 (on)} als output. Er wordt van DMA gebruik  dit \commando{using\_dma = 1 (on)} als output. Er wordt van DMA gebruik
731  gemaakt. Het bovenstaande voert u uit op eigen risico!!!  gemaakt. Het bovenstaande voert u uit op eigen risico!!!
732    
733    
734  \subsection{ogle}  \subsection{Ogle}
735    
736  Met Ogle kunnen we enkel DVD's afspelen. Zowel zonder als met  Met Ogle kunnen we enkel DVD's afspelen. Zowel zonder als met
737  encryptie. Voorlopig moet men nog het programma herstarten als men een  encryptie. Voorlopig moet men nog het programma herstarten als men een
738  andere film wilt bekijken. Indien een DVD is voorzien van menu's -  andere film wilt bekijken. Indien een DVD is voorzien van menu's --
739  zoals bv de hoofdfilm en extra's - zullen deze werken onder Ogle. Ook  zoals bijvoorbeeld de hoofdfilm en de extra's -- zullen deze werken onder Ogle. Ook
740  kunnen we tijdens het afspelen de film van ondertiteling voorzien of  kunnen we tijdens het afspelen de film van ondertiteling voorzien of
741  de taal ervan wijzigen. Ook de taal kan onderweg veranderd worden. Het  de taal ervan wijzigen. De taal kan onderweg veranderd worden. Het
742  beeld kan zowel vertraagd als versneld worden bekeken.  Het is  beeld kan zowel vertraagd als versneld worden.  Het is
743  aanbevolen om de ''file'' in de werkbalk de optie ''open disk'' te  aanbevolen om in het menu \menu{File} in de werkbalk de optie \menu{open disk} te
744  kiezen. Hierdoor start de film automatisch.  Onder chapters vinden we  kiezen. Hierdoor start de film automatisch.  Onder \menu{chapters} vinden we
745  zowel menu's als de verschillende sc\'ene's van de hoofdfilm terug. De  zowel menu's als de verschillende sc\`ene's van de hoofdfilm terug. De
746  knoppen zijn voorzien van popup-help en spreken grotendeels voor zich.  knoppen zijn voorzien van popup-help en spreken grotendeels voor zich.
747  Op de site staat een lijstje met shortcuts. De interessantste is  Op de site staat een lijstje met shortcuts. De interessantste is
748  ''spatie'' voor stoppen/voortspelen. Met ''crtl-F'' kan men toggelen  \commando{spatie} voor stoppen/voortspelen. Met \commando{crtl-F} kan men toggelen
749  tussen volledig scherm en klein scherm. Je hoeft uiteraard niet de  tussen volledig scherm en klein scherm. We hoeven uiteraard niet de
750  grafische interface te installeren. Voor de ware Guru's is er ook een  grafische interface te installeren. Voor de ware Guru's is er ook een
751  commandline. Dezelfde shortcuts zijn geldig.  commandline\footnote{De plugin voor het omzetten van de videobeelden in ascii-video
752    is nog in volle ontwikkeling ;-)}. Dezelfde shortcuts zijn geldig.
753    
754  \begin{figure}  \pixfig[htb]{./desktop/ogle1}{angle=90,width=9cm}{ogle}{Het Ogle venster.}
 \center  
 \includegraphics{desktop/ogle1.png}  
 \caption{ogle}  
 \label{ogle}  
 \end{figure}  
755    
756    \subsection{Xine}
757    
758  \subsection{xine}  Met xine kunnen we gegarandeerd divx/xvid-bestanden afspelen, DVD playback is
759    helaas niet gelukt. Indien we \menu{DVD} aanklikken op het controlepaneel,
760    begint xine een DVD-film af te spelen. Vergeet niet een
761    schijfje in de lader te steken.
762    
763  Met xine kunnen we zeker divx/xvid-bestanden afspelen, DVD playback is  Andere skins zijn beschikbaar voor
 helaas niet gelukt. Indien we op ''DVD'' drukken op het controlepaneel  
 zal xine een dvd-film beginnen af te spelen, vergeet wel niet een  
 schijfje in de lader te steken.  Andere skins zijn beschikbaar voor  
764  xine.  Xine geeft veel output indien we via de console opstarten, om  xine.  Xine geeft veel output indien we via de console opstarten, om
765  te verminderen kunnen we het volgende ingeven: ''xine mrl 2>\&1  te verminderen kunnen we het volgende ingeven: \com{xine mrl 2>\&1>/dev/null}
766  >/dev/null'' Of we maken hiervoor gauw een alias aan onder bash. Xine  Of we maken hiervoor gauw een alias aan onder bash.
767  geeft automatisch popups weer als we eventjes blijven hangen over een  
768    Xine geeft automatisch popups weer als we eventjes blijven hangen over een
769  knop. Voor snapshots kunnen we bij xine terecht, ook versneld afspelen  knop. Voor snapshots kunnen we bij xine terecht, ook versneld afspelen
770  behoort tot de mogelijkheden.  behoort tot de mogelijkheden.
771    
772    \pixfig[htb]{./desktop/xine}{angle=90,width=9cm}{xine}{Het Xine venster.}
773    
774  \begin{figure}  \subsection{Mplayer}
 \center  
 \includegraphics{desktop/xine.png}  
 \caption{xine}  
 \label{xine}  
 \end{figure}  
   
   
   
 \subsection{mplayer}  
775    
776  Met ''mplayer'' starten we de commandline op, met ''gmplayer''  Met \com{mplayer} starten we de commandlineversie op, met \com{gmplayer}
777  beschikken we over een grafische interface, dewelke apart moet  beschikken we over een grafische interface, dewelke apart moet
778  ge\"installeerd worden. Na het opstarten kunnen we een dvd afspelen door  ge\"installeerd worden. Na het opstarten kunnen we een DVD afspelen door
779  in het hoofdscherm het menu op te roepen (rechtermuisknop) en onder  in het hoofdscherm het menu op te roepen (rechtermuisknop) en onder
780  'DVD' 'Open Disc' te kiezen. In tegenstelling tot Ogle kunnen we niet  \menu{DVD}, \menu{Open Disc} te kiezen. In tegenstelling tot Ogle kunnen we
781  tijdens het afspelen ondertitels of taal aanpassen. Als we dit doen  tijdens het afspelen de ondertitels of de taal niet aanpassen. Als we dit doen
782  begint de film van vooraf aan. Op de site vinden we win32-codecs  begint de film van vooraf aan. Op de site vinden we win32-codecs
783  terug, deze dienen voor de compilatie van mplayer in de dir  terug, deze dienen v\`o\`or de compilatie van mplayer in de dir
784  '/usr/lib/win32' geplaatst te w  '/usr/lib/win32' geplaatst te w
785  orden. Realplayer en  orden. Realplayer en
786  Quicktime-bestanden zouden ook moeten werken onder mplayer. We  Quicktime-bestanden zouden ook moeten werken onder mplayer. We
787  beschikten echter niet over dergelijke bestanden om dit uit te  beschikten echter niet over dergelijke bestanden om dit uit te
788  proberen.  proberen.
789    
790  \begin{figure}  \pixfig[htb]{./desktop/mplayer}{width=9cm}{mplayer}{Het mplayer venster.}
 \center  
 \includegraphics{desktop/mplayer.png}  
 \caption{mplayer}  
 \label{mplayer}  
 \end{figure}  
791    
792  \subsection{Andere formaten en players}  \subsection{Andere formaten en players}
793    
794  nnEr zijn zoveel videoformaten en videoplayers dat we ze onmogelijk  Er zijn zoveel videoformaten en videoplayers dat we ze onmogelijk
795  allemaal kunnen bespreken. Met deze drie programma's maakt men een  allemaal kunnen bespreken. Met deze drie programma's maakt men een
796  goede kans op een succesvolle videoavond. Meestal is het een kwestie  goede kans op een succesvolle videoavond. Meestal is het een kwestie
797  van de juiste codec's te installeren om een bepaald videobestand te  van de juiste codec's te installeren om een bepaald videobestand te
# Line 1068  bestanden kunnen elk van een andere code Line 801  bestanden kunnen elk van een andere code
801  moet dus niet zozeer zoeken naar ondersteuning voor quicktime dan wel  moet dus niet zozeer zoeken naar ondersteuning voor quicktime dan wel
802  of bepaalde codec's worden ondersteund.  of bepaalde codec's worden ondersteund.
803    
   
804  \subsection{Video op de HD}  \subsection{Video op de HD}
805    
806  We kunnen ook videobestanden op de harde schijf zetten, door ze  We kunnen videobestanden op de harde schijf zetten, door ze
807  Bijvoorbeeld te converteren naar divx of xvid. Dit valt niet enkel  bijvoorbeeld te converteren naar divx of xvid. Dit valt niet enkel
808  buiten het raam van deze cursus, maar vereist ook een zeer krachtige  buiten het raam van deze cursus, maar vereist ook een zeer krachtige
809  computer. Zelfs indien men hierover zou beschikken zou het vele uren  computer. Zelfs indien men hierover zou beschikken zou het vele uren
810  duren om een enkele DVD te encoderen. We wensen enkel te vermelden dat  duren om \'e\'en DVD te encoderen. We wensen enkel te vermelden dat
811  encodering ook mogelijk is onder \gl. Enkele van de onderstaande sites  encodering ook mogelijk is onder \gl.
812    Enkele van de onderstaande sites
813  geven meer uitleg hieromtrent.  geven meer uitleg hieromtrent.
814    \label{dvd:websites}
815  \begin{urlbox}  \begin{urlbox}
816  \url{http://www.xvid.org/} (xvid)\\  \url{http://www.xvid.org/} (xvid)\\
817  \url{http://www.exit1.org/dvdrip/} (dvd's naar de harde schijf)\\  \url{http://www.exit1.org/dvdrip/} (dvd's naar de harde schijf)\\
# Line 1096  geven meer uitleg hieromtrent. Line 829  geven meer uitleg hieromtrent.
829  \end{urlbox}  \end{urlbox}
830    
831    
832  \chapter{Geluid}  %\chapter{Geluid}
833    
834    %\chapter{Internet}
835    
836  \chapter{Internet}  \section{Instant Messaging}
837    
838  \section{Instant Messaging} Na een een beetje rondvragen op internet -  Na een een beetje rondvragen op internet --
839  Googleen dus - komen we te weten dat Yahoo, ICQ, AOL en MSN (Microsoft Messenger) de  Googlen dus -- komen we te weten dat Yahoo, ICQ, AOL en MSN (Microsoft Messenger) de
840  populairste zijn. Als we even surfen naar Linuxberg, merken we op dat er voldoende programma's  populairste zijn. Als we surfen naar Linuxberg, merken we dat er voldoende programma's
841  zijn voor de eerste drie systemen, maar geen of bijna geen voor de laatste. Is Microsoft dan  zijn voor de eerste drie systemen, maar geen of bijna geen voor het laatste. Is Microsoft dan
842  zo onpopulair in de \gl\ wereld? Om aan te tonen dat instant messaging ook onder \gl\  zo onpopulair in de \gl\ wereld? Om aan te tonen dat instant messaging ook onder \gl\
843  mogelijk is, bespreken we ICQ en MSN. De twee andere systemen werken ongetwijfeld analoog en  mogelijk is, bespreken we ICQ en MSN. De twee andere systemen werken ongetwijfeld analoog en
844  er zijn ook veel meer programma's 'out there' die het zelfde doen als die hieronder staan, maar alles  er zijn ook veel meer programma's `out there' die het zelfde doen als die hieronder staan, maar alles
845  bespreken is onmogelijk.  bespreken is onmogelijk.
846    
847  \subsection{ICQ}  \subsection{ICQ}
848    
849  Hiervoor is ons oog gevallen op licq. Dit programma is deel van de Mandrake distributie. Als  Hiervoor is ons oog gevallen op licq. Dit programma is deel van de Mandrake distributie. Als
850  we dit voor de eerste keer opstarten, komen we in een wizard terecht. Hiermee kunnen we ofwel  we dit voor de eerste keer opstarten, komen we in een wizard terecht. Hiermee kunnen we ofwel
851  een bestaande account verder gebruiken of meteen een nieuwe aanmaken. Onze online status  een bestaande account verder gebruiken ofwel meteen een nieuwe aanmaken. Onze online status
852  kunnen we meteen aanpassen als we op de laatste regel klikken. Ook onze contacten kunnen we  kunnen we aanpassen als we op de laatste regel klikken. Ook onze contacten kunnen we
853  indelen. Persoonlijke informatie valt aan te passen. Zelfs zoeken naar lang vergeten vrienden  indelen. Persoonlijke informatie valt aan te passen. Zelfs zoeken naar lang vergeten vrienden
854  gebeurt in een oogwenk. Ze online te pakken krijgen is een ander paar mouwen, en geheel buiten  gebeurt in een oogwenk. Ze online te pakken krijgen is een ander paar mouwen, en geheel buiten
855  de controle van Tux. Er bestaan uiteraard ook skins voor dit programma. Voor de basis  de controle van Tux.
856    
857    Er bestaan uiteraard ook skins voor dit programma. Voor de basis
858  installatie is er maar 1 knop, linksbovenaan. Klik er eens op en sta versteld van de eenvoud  installatie is er maar 1 knop, linksbovenaan. Klik er eens op en sta versteld van de eenvoud
859  van het programma. Alles is meteen terug te vinden. Het gebruik ervan spreekt voor zich.  van het programma. Alles is meteen terug te vinden. Het gebruik ervan spreekt voor zich.
860    
861  Als we ook nog eens een gast-gebruiker aanmaken op onze computer en hiervoor een tweede  Als we ook nog eens een gast-gebruiker aanmaken op onze computer en hiervoor een tweede
862  ICQ-account aanmaken, kunnen we tegen onszelf chatten. Wie heeft gedachten nodig als we een  ICQ-account aanmaken, kunnen we tegen onszelf chatten. Schizofreen? Het stelt ons
863  ICQ hebben. Of is dit gewoon topoverleg tussen twee, neen één asociale persoon? Het stelt ons  alleszins in staat om licq eens uit te proberen. We kunnen een message sturen, chatten of met
 wel in staat om licq eens uit te proberen. We kunnen een message sturen, chatten of met  
864  meerdere personen een onderonsje houden. Ook bestanden overzetten behoort tot de  meerdere personen een onderonsje houden. Ook bestanden overzetten behoort tot de
865  mogelijkheden. Maar wat ons werkelijk uit onze stoel liet vallen, was het de mogelijkheid tot  mogelijkheden. Maar wat ons werkelijk uit onze stoel liet vallen, was de mogelijkheid tot
866  een ge\"encrypteerde conversatie, dewelke werkt volgens \textsc{ssl}. In een tijdperk waarin de  een ge\"encrypteerde conversatie, dewelke werkt met \emph{ssl}. In een tijdperk waarin de
867  Amerikanen iedereen afluisteren met het Echelon-systeem kan dit van pas komen. Al een geluk  Amerikanen iedereen afluisteren met het Echelon-netwerk kan dit van pas komen. Al een geluk
868  dat we niet Bin Laden heten. Ook licq kan met geluid werken.  dat we niet Bin Laden heten. Ook licq kan met geluid werken.
   
 \includegraphics{desktop/licq.png}  
869  \begin{urlbox}  \begin{urlbox}
870  \url{http://www.licq.org/}  \url{http://www.licq.org/}
871  \end{urlbox}  \end{urlbox}
872    
873  \subsection{MSN}  % Deze figuur heeft momenteel geen zin: de screenshot werd genomen met de commandpromt
874    % voor de interessante delen.
875    %\pixfig[htb]{./desktop/licq}{width=\linewidth}{ogle}{Druk bureaublad met licq.}
876    
877    \subsection{MSN} \index{gaim}
878    
879  We hebben maar één werkend programma gevonden dat ook maar de moeite doet om MSN een blik waardig te  We hebben maar één werkend programma gevonden dat ook maar de moeite doet om MSN een blik waardig te
880  gunnen. De DieHarde Guru's kunnen gerust zijn. Het is geen pact met de duivel. Want  gunnen. De DieHard Guru's kunnen gerust zijn. Het is geen pact met de duivel. Want
881  Gaim, het programma in kwestie tracht compatibel te zijn met de meer bekendere systemen.  Gaim, het programma in kwestie, tracht compatibel te zijn met de meer bekende systemen.
882  Enkele reeds bestaande accounts kunnen gebruikt worden. Een  Enkel reeds bestaande accounts kunnen gebruikt worden. Een
883  account aanmaken doen we eenvoudig weg door naar de gepaste website - bv. die van icq of  account aanmaken doen we eenvoudig weg door naar de gepaste website -- bijvoorbeeld die van icq of
884  hotmail - te gaan en aldaar de instructies te volgen.  hotmail -- te gaan en aldaar de instructies te volgen.
885  We vinden meteen zes knoppen bij opstarten. We klikken eerst op Plugins. We dienen immers  We vinden meteen zes knoppen bij opstarten. We klikken op \menu{Plugins}. We dienen immers
886  eerst de bestanden te laden van de systemen die we wensen te gebruiken. Als we op load  eerst de bestanden te laden van de systemen die we wensen te gebruiken. Als we op \menu{Load}
887  drukken, vinden we een reeks files waarvan libmsn.so laden. Met dit bestand zullen we later  klikken, vinden we een reeks bestanden waaronder libmsn.so. Met dit bestand zullen we later
888  met ons MNS-account kunnen inloggen. Als we na laden op account of het hoofdscherm  op ons MNS-account kunnen inloggen. Als we na laden op \menu{Account} of het hoofdscherm
889  klikken, bevinden we onszelf in de account editor. We voegen de nodige accounts toe en  klikken, bevinden we onszelf in de account editor. We voegen de nodige accounts toe en
890  loggen in (sign on/off). We komen dan in onze buddy list terecht. Onder file kunnen we  loggen in (\menu{Sign on/off}). We komen dan in onze buddy list terecht. Onder \menu{File} kunnen we
891  nieuwe vrienden toevoegen of een bericht versturen. Status veranderen kan via tools, waar  nieuwe vrienden toevoegen of een bericht versturen. Status veranderen kan via \menu{Tools}, waar
892  men tevens de plugins en de accounts kan beheren. Om onze privacy beschermen gooien we  we tevens de plugins en de accounts kunnen beheren. Om onze privacy te beschermen, gooien we
893  enkele lastposten in de block list bij de voorkeuren (preferences).  enkele lastposten in de block list bij de voorkeuren (\menu{Preferences}).
894  Op de vraag of gaim secure instant messaging ondersteunt, krijgen we dit als antwoord:  Op de vraag of gaim secure instant messaging ondersteunt, krijgen we dit als antwoord:
895    
896  Not natively. Doing secure instant messaging right is a big deal and requires, among other  \textsl{``Not natively. Doing secure instant messaging right is a big deal and requires, among other
897  things, an authentication scheme. Simply encrypting your data stream without verifying the  things, an authentication scheme. Simply encrypting your data stream without verifying the
898  party with whom you are chatting is not secure in any way; some other clients offer options  party with whom you are chatting is not secure in any way; some other clients offer options
899  like this, but we feel that such measures instill a false sense of security that is more  like this, but we feel that such measures instill a false sense of security that is more
900  harmful than helpful.  harmful than helpful.''}
   
 Blijkblaar is Bin Laden dan toch niet zo veilig als hij wel denkt. Misschien gebruikt hij  
 dan toch geen licq (zie hierboven). Hoewel ik mijn veiligheid toch niet in de handen van  
 Billie (gates) zou leggen. :)  
   
901    
902    Blijkblaar is Bin Laden toch niet zo veilig als hij wel denkt. Misschien gebruikt hij
903    geen licq. Hoewel ik mijn veiligheid toch niet in de handen van
904    Billie (Gates) zou leggen. :)
905  \begin{urlbox}  \begin{urlbox}
906  \url{http://gaim.sourceforge.net/}  \url{http://gaim.sourceforge.net/}\\
907  \url{http://www.everybuddy.com/en/index.php}  \url{http://www.everybuddy.com/en/index.php}
908  \end{urlbox}  \end{urlbox}
909    
910  \section{Peer To Peer}  %\section{Peer To Peer}
911    

Legend:
Removed from v.1.33  
changed lines
  Added in v.1.34

savannah-hackers-public@gnu.org
ViewVC Help
Powered by ViewVC 1.1.26